Hãy lấy một ví dụ về diễn thế ở địa phương em đang sinh sống (đồng ruộng, khu rừng, hô nước, công viên, khu vực đổ rác thải,...). Nguyên nhân nào gây ra diễn thế ở quần xã đó? Quần xã đang tăng dần đa dạng sinh học hay đang suy thoái? Cần phải làm gì để chống suy thoái, bảo tồn và phát triển quần xã đó?
Tìm hiểu ở địa phương
Địa điểm: Khu vực đầm lầy ven sông Hồng, xã Đông Hội, Đông Anh, Hà Nội.
Diễn thế:
- Giai đoạn đầu: Đầm lầy có nhiều cây thủy sinh như sen, súng, lươn, rau muống,... Nước trong xanh, nhiều loài cá, tôm, ốc sinh sống.
- Giai đoạn sau: Do con người khai thác quá mức, rác thải sinh hoạt và nông nghiệp đổ xuống đầm, dẫn đến ô nhiễm môi trường. Cây thủy sinh chết dần, thay thế bởi các loài cây ưa nước như bèo, rau dừa nước,... Cá, tôm, ốc cũng giảm số lượng.
- Giai đoạn hiện tại: Đầm lầy đang dần bị thu hẹp diện tích do con người lấn chiếm để xây nhà, làm ruộng. Đa dạng sinh học suy giảm, chỉ còn lại một số loài cây và động vật thích nghi với môi trường ô nhiễm.
Nguyên nhân:
- Hoạt động khai thác quá mức: Con người đánh bắt cá, tôm, ốc quá mức, khai thác cây thủy sinh để bán.
- Rác thải: Rác thải sinh hoạt và nông nghiệp đổ xuống đầm gây ô nhiễm môi trường.
- Lấn chiếm đất: Con người lấn chiếm đất đầm lầy để xây nhà, làm ruộng.
Tình trạng: Quần xã đang suy thoái, đa dạng sinh học giảm.
Giải pháp:
- Nâng cao nhận thức: Tuyên truyền, giáo dục người dân về tác hại của việc khai thác quá mức và ô nhiễm môi trường.
- Hạn chế khai thác: Hạn chế đánh bắt cá, tôm, ốc, khai thác cây thủy sinh hợp lý.
- Xử lý rác thải: Xây dựng hệ thống thu gom và xử lý rác thải sinh hoạt và nông nghiệp.
- Trồng cây: Trồng thêm cây xanh quanh khu vực đầm lầy để bảo vệ môi trường.
- Hỗ trợ tái tạo: Thả thêm cá, tôm, ốc giống vào đầm lầy để tăng đa dạng sinh học.
Các bài tập cùng chuyên đề
Lập bảng phân biệt diễn thể nguyên sinh và diễn thế thứ sinh.
Vì sao nhóm loài ưu thế lại đóng vai trò quan trọng trong diễn thế sinh thái?
Hãy phân tích quá trình diễn thế sinh thái ở một hệ sinh thái qua tìm hiểu trong thực tiễn hoặc trên internet. Đề xuất được một số biện pháp bảo tồn hệ sinh thái đó.
Nghiên cứu diễn thế sinh thái có ý nghĩa như thế nào đối với tự nhiên và thực tiễn?
Nghiên cứu diễn thế sinh thái có ý nghĩa như thế nào đối với tự nhiên và thực tiễn?
Quá trình tự tái sinh của một khu rừng bị cháy trụi sẽ diễn ra như thế nào?
Trong diễn thế nguyên sinh, tại sao những sinh vật đầu tiên của quần xã tiên phong thường là địa y, tảo, rêu?
Tại sao thời gian từ quần xã mở đầu đến hình thành quần xã đỉnh cực ở diễn thế nguyên sinh dài hơn so với diễn thế thứ sinh?
Tại sao nói nguyên nhân bên trong là cơ chế chính dẫn đến sự thay thế tuần tự các loài trong quần xã?
Tại sao trước khi xây dựng đập thủy điện người ta cần phải nghiên cứu đánh giá những tác động của công trình này tới sự thay đổi của hệ sinh thái?
Những hoạt động nào của con người là nguyên nhân gây ra hiện tượng phú dưỡng, tăng nhiệt độ trung bình của Trái Đất và sa mạc hóa?
Phân biệt diễn thế nguyên sinh và diễn thế thứ sinh.
Để phủ xanh đất trống, đồi trọc, người ta thường trồng các loài cây họ Đậu để cải tạo đất như cây keo lá chàm, keo tai tượng, lạc dại,...
a) Hãy tìm hiểu và cho biết những loài cây này có các đặc điểm gì giúp chúng sống được trên đất trống, đồi núi trọc.
b) Tại sao việc trồng cây họ Đậu trong giai đoạn đầu tiên của quá trình cải tạo đất là lựa chọn phù hợp với quy luật diễn thế?
