Để phủ xanh đất trống, đồi trọc, người ta thường trồng các loài cây họ Đậu để cải tạo đất như cây keo lá chàm, keo tai tượng, lạc dại,...
a) Hãy tìm hiểu và cho biết những loài cây này có các đặc điểm gì giúp chúng sống được trên đất trống, đồi núi trọc.
b) Tại sao việc trồng cây họ Đậu trong giai đoạn đầu tiên của quá trình cải tạo đất là lựa chọn phù hợp với quy luật diễn thế?
Lý thuyết diễn thế sinh thái
Cây họ Đậu có một số đặc điểm giúp chúng thích nghi và phát triển tốt trên đất trống, đồi núi trọc:
- Khả năng cố định nitơ: Cây họ Đậu có khả năng cộng sinh với vi khuẩn nốt sần, giúp cố định nitơ từ không khí vào đất. Nhờ vậy, chúng có thể tự cung cấp nguồn nitơ cần thiết cho bản thân và cải thiện độ phì nhiêu của đất.
- Khả năng chịu hạn: Cây họ Đậu có bộ rễ khỏe, ăn sâu, giúp chúng hấp thu nước hiệu quả từ các tầng đất sâu. Một số loài còn có lá biến thành gai để hạn chế thoát hơi nước.
- Khả năng chịu chua: Cây họ Đậu có thể chịu được môi trường đất chua, điều kiện thường gặp ở đất trống, đồi núi trọc.
- Sinh trưởng nhanh: Cây họ Đậu có tốc độ sinh trưởng nhanh, giúp che phủ đất nhanh chóng, hạn chế xói mòn và tạo điều kiện cho các loài cây khác phát triển.
- Khả năng tái sinh: Cây họ Đậu có khả năng tái sinh chồi từ gốc, giúp chúng tiếp tục phát triển sau khi bị chặt hoặc cháy.
Trồng cây họ Đậu trong giai đoạn đầu tiên của quá trình cải tạo đất là lựa chọn phù hợp với quy luật diễn thế vì những lý do sau:
- Cây tiên phong: Cây họ Đậu có các đặc điểm giúp chúng thích nghi tốt với môi trường khắc nghiệt, do đó, chúng là những loài tiên phong trong quá trình diễn thế sinh thái trên đất trống, đồi núi trọc.
- Cải tạo đất: Cây họ Đậu có khả năng cố định nitơ và cải thiện độ phì nhiêu của đất. Nhờ vậy, chúng tạo điều kiện cho các loài cây khác phát triển sau này.
- Tạo môi trường sống: Cây họ Đậu giúp che phủ đất, hạn chế xói mòn và tạo môi trường sống cho các loài động vật nhỏ.
- Tăng đa dạng sinh học: Việc trồng cây họ Đậu góp phần tăng đa dạng sinh học, tạo nên hệ sinh thái bền vững.
Các bài tập cùng chuyên đề
Lập bảng phân biệt diễn thể nguyên sinh và diễn thế thứ sinh.
Vì sao nhóm loài ưu thế lại đóng vai trò quan trọng trong diễn thế sinh thái?
Hãy phân tích quá trình diễn thế sinh thái ở một hệ sinh thái qua tìm hiểu trong thực tiễn hoặc trên internet. Đề xuất được một số biện pháp bảo tồn hệ sinh thái đó.
Nghiên cứu diễn thế sinh thái có ý nghĩa như thế nào đối với tự nhiên và thực tiễn?
Nghiên cứu diễn thế sinh thái có ý nghĩa như thế nào đối với tự nhiên và thực tiễn?
Quá trình tự tái sinh của một khu rừng bị cháy trụi sẽ diễn ra như thế nào?
Trong diễn thế nguyên sinh, tại sao những sinh vật đầu tiên của quần xã tiên phong thường là địa y, tảo, rêu?
Tại sao thời gian từ quần xã mở đầu đến hình thành quần xã đỉnh cực ở diễn thế nguyên sinh dài hơn so với diễn thế thứ sinh?
Tại sao nói nguyên nhân bên trong là cơ chế chính dẫn đến sự thay thế tuần tự các loài trong quần xã?
Tại sao trước khi xây dựng đập thủy điện người ta cần phải nghiên cứu đánh giá những tác động của công trình này tới sự thay đổi của hệ sinh thái?
Những hoạt động nào của con người là nguyên nhân gây ra hiện tượng phú dưỡng, tăng nhiệt độ trung bình của Trái Đất và sa mạc hóa?
Phân biệt diễn thế nguyên sinh và diễn thế thứ sinh.
Hãy lấy một ví dụ về diễn thế ở địa phương em đang sinh sống (đồng ruộng, khu rừng, hô nước, công viên, khu vực đổ rác thải,...). Nguyên nhân nào gây ra diễn thế ở quần xã đó? Quần xã đang tăng dần đa dạng sinh học hay đang suy thoái? Cần phải làm gì để chống suy thoái, bảo tồn và phát triển quần xã đó?
