Bài 1. Các cuộc cách mạng tư sản ở châu Âu và Bắc Mĩ - SGK Lịch sử và Địa lí 8 Chân trời sáng tạo

? mục 1 a

Trả lời câu hỏi 1a trang 9 SGK

a, Xác định trên lược đồ 1.1 địa điểm diễn ra cuộc Cách mạng tư sản Anh

b, Dựa vào thông tin trong bài và tư liệu 1.2, em hãy trình bày những nguyên nhân chính dẫn đến cuộc Cách mạng tư sản Anh. 

Phương pháp giải:

Bước 1: Quan sát lược đồ 1.1 trang 8 SGK

Bước 2: Đọc lại nội dung mục 1 và tư liệu 1.2 trang 9 SGK

Lời giải chi tiết:

a, Xác định trên lược đồ 1.1 địa điểm diễn ra cuộc Cách mạng tư sản Anh

Chỗ khoanh đỏ là nơi diễn ra cuộc Cách mạng tư sản Anh.

? mục 1 b

Trả lời câu hỏi mục 1b trang 10 SGK 

a, Cách mạng tư sản Anh đã đạt được những kết quả gì? Theo em, sự khác biệt cơ bản giữa hình thức quân chủ chuyên chế và quân chủ lập hiến là gì? 

b, Nêu những nét chính về ý nghĩa, tính chất và đặc điểm của Cách mạng tư sản Anh. 

Phương pháp giải:

Đọc lại nội dung mục 1b trang 10 SGK 

Lời giải chi tiết:

a, - Kết quả: Cách mạng tư sản Anh đã lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế, thiết lập chế độ quân chủ lập hiến. 

- Sự khác biệt cơ bản giữa hình thức quân chủ chuyên chế và quân chủ lập hiến là:

+ Quân chủ chuyên chế: Nhà vua nắm mọi quyền hành, quyền lực của nhà vua không bị hạn chế.

+ Quân chủ lập hiến: quyền lực của quốc vương bị hạn chế, vai trò của Nghị viện được thừa nhận.

b, Những nét chính về ý nghĩa, tính chất và đặc điểm của Cách mạng tư sản Anh. 

- Ý nghĩa: Cuộc cách mạng tư sản Anh đã mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển mạnh mẽ ở nước Anh. Nhưng quyền lợi của nhân dân lao động không được đáp ứng.

- Tính chất: Cuộc cách mạng tư sản

- Đặc điểm: 

+ Cách mạng diễn ra dưới sự lãnh đạo của liên minh giữa giai cấp tư sản và quý tộc mới.

+ Là cuộc cách mạng không triệt để.

+ Diễn ra dưới hình thức tôn giáo

? mục 2 a

a, Xác định trên lược đồ 1.1 địa điểm diễn ra cuộc chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ. 

b, Tại sao nhân dân thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ quyết định tiến hành cuộc Chiến tranh giành độc lập? Theo em, xung đột quan trọng nhất giữa đế quốc Anh và nhân dân các thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ là gì?

Phương pháp giải:

Bước 1: Xem lược đồ 1.1 trang 10 SGK

Bước 2: Đọc lại nội dung mục 2a trang 11 SGK

Lời giải chi tiết:

a,

Những vùng có màu là nơi diễn ra cuộc Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ.

b, * Nhân dân thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ quyết định tiến hành cuộc Chiến tranh giành độc lập vì:

- Thực dân Anh ban hành nhiều đạo luật hà khắc như: đạo luật phường, đạo luật thuế tem, cấm khai hoang về phía Tây… 

- Những đạo luật này đã xâm phạm đến quyền tự do và cản trở sự phát triển kinh tế.

- Chính phủ Anh cho phép công ty Đông Ấn độc quyền buôn bán trà (chè) ở Mỹ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi nhuận của các nhà buôn bán thuộc địa. 

- Nghị viện Anh ra lệnh đóng cửa cảng và ban hành nhiều đạo luật ngăn cản sự phát triển kinh tế thuộc địa.

- Đêm ngày 16/12/1773, tại cảng Boston một nhóm người hóa trang thành người da đỏ đột nhập lên tàu Anh, đổ các kiện trà xuống biển. 

=> Sự kiện này đã châm ngòi nổ cuộc chiến tranh bùng nổ. 

* Theo em, xung đột quan trọng nhất giữa đế quốc Anh và nhân dân các thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ là: thực dân Anh ban hành nhiều đạo luật hà khắc, xâm phạm đến quyền tự do của nhân dân 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ. 

? mục 2 b

Trả lời câu hỏi 2b trang 12 SGK

Cuộc Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ đã đạt được những kết quả gì? Trình bày ý nghĩa, tính chất và đặc điểm của cuộc chiến tranh. 

Phương pháp giải:

Đọc lại nội dung 2b trang 12 SGK 

Lời giải chi tiết:

* Kết quả

- Cuộc chiến kết thúc, nhân dân 13 thuộc địa của Anh ở Bắc Mĩ giành được độc lập.

- Những đạo luật cản trở sự phát triển của nền kinh tế được xóa bỏ

- Một quốc gia mới ra đời: Hợp chủng quốc Mỹ. 

- Năm 1789, G.Washington đắc cử, trở thành Tổng thống 

* Ý nghĩa 

- Xóa bỏ những đạo luật cản trở sự phát triển kinh tế, mở đường cho nền kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển.

- Thắng lợi này đem đến cho nhân dân thuộc địa khắp nơi trên thế giới niềm hi vọng được giải phóng, độc lập.

* Tính chất 

- Cuộc cách mạng tư sản

* Đặc điểm 

- Hình thức: chiến tranh giải phóng dân tộc

- Giai cấp lãnh đạo: giai cấp tư sản, chủ nô

? mục 3 a

Trả lời câu hỏi 3a trang 12 SGK

Dựa vào tư liệu 1.8 và thông tin trong bài, em hãy xác định các nguyên nhân dẫn đến Cách mạng tư sản Pháp. Theo em, Cách mạng tư sản Pháp cần giải quyết những vấn đề gì? 

Phương pháp giải:

Đọc lại nội dung 3a và tư liệu 1.8 trang 12, 13 SGK 

Lời giải chi tiết:

* Nguyên nhân dẫn đến Cách mạng tư sản Pháp

- Khủng hoảng kinh tế trầm trọng

• Nông nghiệp lạc hậu, nạn mất mùa, đói kém thường xuyên xảy ra.

• Công, thương nghiệp phát triển nhưng bị cản trở bởi chính sách thuế của nhà vua

• Tiền tệ và đơn vị đo lường không thống nhất, ngân sách thâm hụt. 

- Trật tự ba đẳng cấp ngày càng làm sâu sắc thêm mâu thuẫn trong xã hội. Đẳng cấp thứ ba bất bình với chính sách của nhà vua và hai đẳng cấp trên. 

- Những tư tưởng tiến bộ về tự do, dân chủ, xã hội pháp quyền của Montesquieu, Voltaire, Rousseau…

* Theo em, Cách mạng tư sản Pháp cần giải quyết những vấn đề: mâu thuẫn giữa đẳng cấp thứ 3 với vua và hai đẳng cấp còn lại, lật đổ chế độ phong kiến.

? mục 3 b

Trả lời câu hỏi 3b trang 14 SGK

a, Em hãy trình bày kết quả, ý nghĩa và đặc điểm của Cách mạng tư sản Pháp.

b, Theo V.I.Lenin: “Cách mạng Pháp xứng đáng là một cuộc đại cách mạng.” Em có đồng ý với nhận xét này không? Tại sao?  

Phương pháp giải:

Đọc lại nội dung mục 3b trang 14,15 SGK 

Lời giải chi tiết:

a, Trình bày kết quả, ý nghĩa, tính chất và đặc điểm của Cách mạng tư sản Pháp.

* Kết quả

- Cuộc cách mạng tư sản Pháp đã xóa bỏ chế độ quân chủ chuyên chế, thành lập nền cộng hòa.

- Khẳng định quyền tự do dân chủ của công dân

- Mở đường cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển 

* Ý nghĩa

- Đối với thế giới:

• Mở ra thời kì thắng lợi và củng cố của chủ nghĩa tư bản ở những nước Âu – Mĩ.

• Ảnh hưởng đến nhiều nước để lại dấu ấn sâu sắc trong tiến trình lịch sử châu Âu.

- Đối với Pháp:

• Lật đổ chế độ phong kiến, mở đường cho chủ nghĩ tư bản phát triển

• Người nông dân được giải phóng, vấn đề ruộng đất được giải quyết.

* Tính chất: Cách mạng tư sản điển hình và triệt để.

* Đặc điểm

- Lãnh đạo: giai cấp tư sản

- Hình thức: nội chiến và chiến tranh bảo vệ tổ quốc.

b, Theo V.I.Lenin: “Cách mạng Pháp xứng đáng là một cuộc đại cách mạng.” 

Em đồng ý với nhận xét trên vì: Cuộc cách mạng tư sản Pháp không chỉ tạo ra những thay đổi trong phạm vi nước Pháp mà còn để lại dấu ấn sâu sắc trong tiến trình lịch sử châu Âu.

- Lật đổ chế độ phong kiến, đưa giai cấp tư sản lên cầm quyền, thiết lập chế độ cộng hòa cùng các quyền tự do, dân chủ.

- Giải quyết vấn đề ruộng đất cho người nông dân, xóa bỏ chế độ đẳng cấp và quan hệ sản xuất phong kiến.

- Thống nhất được thị trường dân tộc, tạo điều kiện cho kinh tế TBCN phát triển ở giai đoạn sau. 

- Cách mạng đã phát triển từ thấp lên cao theo chiều hướng đi lên mà nền chuyên chính Giacôbanh là đỉnh cao. 

Luyện tập 1

Trả lời câu hỏi luyện tập trang 15 SGK

Hoàn thành nội dung của các cuộc cách mạng tư sản tiêu biểu ở Anh, Mĩ, Pháp theo mẫu dưới đây.

Phương pháp giải:

Đọc lại nội dung bài 1 

Lời giải chi tiết:

Vận dụng 1

Trả lời câu hỏi vận dụng trang 15 SGK

1. Tìm kiếm thông tin từ internet, hãy liệt kê một số quốc gia theo thể chế quân chủ lập hiến

2. Dựa vào những thông tin sưu tầm từ sách, báo, internet, hãy viết tiểu sử (khoảng 10 dòng) của các nhân vật lịch sử sau: G.Washington, T.Jefferson, M.Robespierre 

Phương pháp giải:

Tìm kiếm thông tin trên internet, sách, báo. 

Lời giải chi tiết:

1. Một số quốc gia theo thế chế quân chủ lập hiến hiện nay:

- Anh

- Nhật Bản

- Thái Lan

- Campuchia

- Tây Ban Nha…

2. a, Tiểu sử của G.Washington.

G.Washington (1732-1799) là một nhà lãnh đạo quân sự, chính khách người Mĩ, một trong những người lập quốc, tổng thống đầu tiên của Hoa Kì. Trước đó, ông đã lãnh đạo lực lượng yêu nước giành chiến thắng trong cuộc chiến tranh giành độc lập của quốc gia. Ông chủ trì thực hiện Hội nghị Lập hiến năm 1787, thành lập Hiến pháp Hoa Kỳ và chính phủ liên bang. Trong thời gian ông giữ chức Tổng thống, ông đã có nhiều cố gắng để bảo vệ chế độ nô lệ. Sau khi qua đời, ông được tôn vinh là “người đầu tiên trong chiến tranh, người đầu tiên trong hòa bình, và là người đầu tiên có trái tim của những người đồng hương với mình.” Ông là một trong những vị tổng thống vĩ đại nhất của Hoa Kỳ.

b, Tiểu sử của T.Jefferson

T.Jefferson (1743-1826) là chính khách, nhà ngoại giao, luật sư, kiến trúc sư, nhà triết học người Mĩ. Ông là một trong cá kiến quốc phụ của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ và là tổng thống thứ 3 của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ. T.Jefferson sáng lập ra Đảng Dân chủ và là một nhà triết học chính trị có ảnh hưởng lớn, một trong những người theo chủ nghĩa tự do nhiệt thành lớn nhất thời cận đại. Năm 1776, ông dự thảo bản Tuyên ngôn độc lập. 

c, Tiểu sử của M.Robespierre

Robespierre (1758-1794) là một trong những nhà lãnh đạo cách mạng Pháp năm 1789. Ông là nhân vật Jacobin đã điều hành các chính sách. Tuy nhiên sau này, nhiều người tố ông là kẻ độc tài, khát máu, mị dân, nhưng cũng có người cho rằng ông là một người lý tưởng nhìn xa, một nhà ái quốc với mục đích dân chủ. Do vậy ông mất dần sự ủng hộ của nhân dân. Ngày 28/07/1794, ông bị bắt và xử chém ngay sáng hôm đó.