Lý thuyết Bài 12: Đèn điện SGK Công nghệ 6 - Cánh diều

I. Đèn sợi đốt

1. Cấu tạo

Đèn sợi đốt gồm có 3 bộ phận chính: sợi đốt, bóng thủy tinh, và đuôi đèn.

+ Sợi đốt: Dây kim loại có dạng lò xo xoắn, thường làm bằng Wolfram chịu được nhiệt độ cao, là bộ phận để phát sáng.

+ Bóng đèn thủy tinh: Được làm bằng thủy tinh cách nhiệt, bên trong được bơm khí trơ, có tác dụng bảo vệ sợi đốt.

+ Đuôi đèn: làm bằng đồng hoặc bằng sắt tráng kẽm và được gắn chặt với bóng thủy tinh, trên đuôi có hai cực tiếp xúc. Có hai kiểu đuôi đèn: đuôi xoáy và đuôi cài.

Cấu tạo đèn sợi đốt

2. Nguyên lí làm việc 

Khi được cấp điện, dòng điện chạy qua đuôi đèn, đến sợi đốt làm sợi đốt đèn nóng lên đến nhiệt độ cao, sợi đốt đèn phát sáng.

3. Thông số kĩ thuật của đồ dùng điện trong gia đình

- Các thông số kĩ thuật cơ bản:

+ Điện áp định mức là: chỉ số điện áp để đồ dùng điện hoạt động bình thường, đơn vị vôn (V)

+ Công suất định mức: là công suất của đồ dùng điện khi hoạt động bình thường, đơn vị là oát (W)

-  Đèn sợi đốt thường có thông số kĩ thuật như sau: 220V – 15W, 220V – 75WW,...

4. Đặc điểm 

- Tạo ra ánh sáng liên tục và gần với ánh sáng tự nhiên.

- Hiệu suất phát quang thấp.

- Tuổi thọ trung bình thấp (khoảng 1000 giờ).

II. Đèn huỳnh quang

1.  Cấu tạo

- Đèn huỳnh quang ống có hai bộ phận chính: điện cực và ống thủy tinh.

+ ống thủy tinh có chiều dài: 0,3m; 0,6m; 1,2m; 1,5m; 2,4m. Mặt trong ống có phủ lớp bột huỳnh quang (hợp chất chủ yếu là phốt pho).

+ Điện cực được làm bằng dây wolfram có dạng lò xo xoắn.

Cấu tạo đèn huỳnh quang

2. nguyên lí làm việc

Sơ đồ khối nguyên lí làm việc của đèn huỳnh quang ống

Khi cấp điện, dòng điện đi qua chấn lưu, giữa hai điện cực xảy ra hiện tượng phóng điện làm phát ra tia tử ngoại tác động vào lớp bột huỳnh quang bên trong ống thủy tinh làm phát ra ánh sáng.

3. Thông số kĩ thuật 

Điện áp định mức: 220V; ngoài ra còn có công suất 18W, 20W; chiều dài ống 0,6m; 1,2m ...

4. Đặc điểm

Đèn huỳnh quang có đặc điểm: 

+ Phát ra ánh sáng không liên tục, có hiệu ứng nhấp nháy;

+ Hiệu suất phát quang cao hơn đèn sợi đốt.

+ Tuổi thọ trung bình cao hơn đèn sợi đốt (khoảng 8000 giờ) 

III. Đèn compact

1. Cấu tạo

- đèn compact là loại đèn huỳnh quang tiết kiệm điện.

+ Đèn có ống thủy tinh bé uốn gấp theo hình chữ U hay dạng xoắn.

+ Chấn lưu của đèn compact được đặt trong đuôi đèn, nhờ đó đèn có kích thước gọn, nhẹ và dễ sử dụng.

Đèn compact

2. Nguyên lí làm việc

Nguyên lí làm việc của đèn compact: Khi cấp điện, dòng điện đi qua chấn lưu, giữa hai điện cực xảy ra hiện tượng phóng điện làm phát ra tia tử ngoại tác động vào lớp bột huỳnh quang bên trong ống thủy tinh làm phát ra ánh sáng.

3. Thông số kĩ thuật

Đèn compact thường có thông số kĩ thuật như sau: 220V – 6W; 220V – 15W; 220V – 40W;...

4. Đặc điểm 

Đèn compact có hiệu suất phát quang cao, tảo ít nhiệt, tuổi thọ cao.

+ Đọc kĩ thông tin có trên đèn và hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất. 

+ Sử dụng đúng điện áp định mức. Chọn loại đèn có công suất phù hợp với nhu cầu sử dụng và điều kiện gia đình.

+ Trong quá trình sử dụng cần lau bụi thường xuyên để hoạt động chiếu sáng có hiệu quả. 

+ Hạn chế bật, tắt đèn liên tục và chú ý tắt đèn khi không có nhu cầu sử dụng.