Đề bài

Đọc bài thơ Trung thu (Trích Nhật kí trong tù, Hồ Chí Minh) và trả lời các câu hỏi:

Phiên âm

Trung thu thu nguyệt viên như kính,
Chiếu diệu nhân gian bạch tự ngân.
Gia lý đoàn viên ngật thu tiết,
Bất vong ngục lý ngật sầu nhân.
Ngục trung nhân dã thưởng trung thu,
Thu nguyệt thu phong đới điểm sầu.
Bất đắc tự do thưởng thu nguyệt,
Tâm tuỳ thu nguyệt cộng du du!

Dịch nghĩa

Trăng trung thu tròn như gương,
Chiếu rọi cõi đời, ánh trăng trắng như bạc;
Nhà ai sum họp ăn tết trung thu,
Chẳng quên người trong ngục nuốt sầu.
Người trong ngục cũng thưởng thức trung thu,
Trăng thu, gió thu đều vương sầu;
Không được tự do ngắm trăng thu,
Lòng theo cùng trăng thu vời vợi.

Dịch thơ

Trung thu vành vạnh mảnh gương thu,
Sáng khắp nhân gian bạc một màu;
Sum họp nhà ai ăn tết đó,
Chẳng quên trong ngục kẻ ăn sầu.
Trung thu ta cũng tết trong tù,
Trăng gió đêm thu gợn vẻ sầu;
Chẳng được tự do mà thưởng nguyệt,
Lòng theo vời vợi mảnh trăng thu.

a. Xác định nhân vật trữ tình trong bài thơ

b. Chỉ ra cách gieo vần trong bài thơ.

c. Nêu tác dụng của nghệ thuật đối trong hai câu sau:

Sum họp nhà ai ăn tết đó,
Chẳng quên trong ngục kẻ ăn sầu.

d. Chỉ ra điểm tương đồng và khác biệt của bài thơ trên với bài thơ Ngắm trăng của Hồ Chí Minh trong Nhật kí trong tù:

Trong tù không rượu cũng không hoa

Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ

Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ

Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.

 

Phương pháp giải

a. Đọc kĩ văn bản, liên hệ tới tác giả

b. Xác định cách gieo vần của bài thơ

c. Vận dụng kiến thức đã học về phép đối

d. Xác định sự giống và khác nhau về nội dung, nghệ thuật

Lời giải của GV Loigiaihay.com

a. Nhân vật trữ tình: Tác giả (Hồ Chí Minh – người tù cách mạng)

b. Gieo vần: vần cách

c.

- Nghệ thuật đối: Sum họp nhà ai ăn tết đó >< Chẳng quên trong ngục kẻ ăn sầu.
Tác dụng:

+ Tạo sự đăng đối, tăng tính gợi hình, gợi cảm

+ Làm nổi bật hoàn cảnh đáng buồn của Bác: Trong tết trung thu, mọi người được sum họp đoàn viên, nhưng Người phải chịu cảnh giam hãm tù đầy nơi ngục thất. Thể hiện tâm trạng buồn, cô đơn nhưng vẫn luôn hướng về cuộc sống con người, chia sẻ với niềm vui bình dị của con người. Quá đó cho thấy tình yêu thiên nhiên, tấm lòng nhân ái bao la của Bác.

+ Tạo sự đăng đối, tăng tính gợi hình, gợi cảm

d.

- Điểm tương đồng: Cùng viết về việc thưởng trăng trong cảnh ngộ tù đày; tâm hồn tự do hòa cùng thiên nhiên; tù đày không ngăn cách giam hãm được người tù cách mạng.

- Khác biệt:

+ Bài thơ Trung thu: Cảm xúc bao trùm: buồn.

+ Bài Ngắm trăng: Cảm xúc vui hơn, tác giả tự do tự tại, giao hòa say đắm với thiên nhiên.