Viết bài văn phân tích đoạn trích truyện ngắn “Bài học tuổi thơ” của tác giả Nguyễn Quang Sáng ở phần đọc - hiểu.
1. Mở bài
- Giới thiệu tên bài thơ, tác giả (nếu có), cảm nghĩ chung về bài thơ.
2. Thân bài
- Chỉ ra nội dung hoặc nghệ thuật cụ thể của bài thơ khiến em yêu thích và có nhiều cảm xúc, suy nghĩ.
+ Ví dụ: về nội dung, bài thơ viết về đề tài gia đình thân thuộc, về tình cảm yêu thương gắn bó giữa mọi người…; về hình thức, bài thơ sử dụng thể lục bát quen thuộc, gần gũi, có cách ngắt nhịp và gieo vần phù hợp với việc thể hiện nội dung tình cảm gia đình…
- Nêu lên các lý do khiến em yêu thích.
+ Ví dụ: về nội dung, bài thơ cho em những kỉ niệm, tình cảm, cảm xúc thân thương về ông, bà, cha, mẹ... ; về nghệ thuật, tác giả đã sử dụng các từ ngữ, hình ảnh rất sinh động, gợi cảm; các biện pháp tu từ và cách gieo vần, ngắt nhịp độc đáo của thơ lục bát…
3. Kết bài
- Khái quát lại cảm nghĩ của bản thân về ý nghĩa của bài thơ.
Bài tham khảo
Đôi khi, những bài học quý giá nhất không đến từ những trang sách, mà là từ những khoảnh khắc giản dị trong cuộc sống, nơi mà sự trung thực và tình yêu thương gia đình trở thành bài học sâu sắc nhất. Đoạn trích "Bài học tuổi thơ" của Nguyễn Quang Sáng chính là một điển hình. Qua câu chuyện của người cha và cậu con trai mồ côi, tác giả không chỉ khắc họa sự trung thực mà còn gửi gắm một thông điệp về tình yêu thương vô điều kiện, về những giá trị cốt lõi mà cuộc sống đôi khi quên lãng. Câu chuyện nhỏ nhưng đầy cảm động ấy khiến chúng ta suy ngẫm về những bài học lớn lao, giản dị mà ta có thể học được từ những điều tưởng chừng như nhỏ nhặt trong cuộc sống hàng ngày.
Câu chuyện mở đầu bằng một tình huống hết sức nhẹ nhàng và hài hước, khi người cha hỏi về bài thi của con, và cậu bé kể về một bài văn bị điểm không. Mặc dù tình huống này có vẻ đơn giản và mang tính giải trí, nhưng nó đã khiến người đọc cảm nhận được sự mong manh trong cuộc sống học đường của trẻ em. Những bài thi, dù lớn hay nhỏ, luôn có thể mang đến cho các em học sinh cảm giác xấu hổ và thất vọng. Tuy nhiên, khi cậu bé kể về một bạn trong lớp bị điểm không vì không thể tả được bài văn, người cha dần nhận ra rằng có một điều gì đó ẩn chứa phía sau câu chuyện mà con mình kể. Đây là sự khởi đầu của một câu chuyện đầy cảm động, nơi những gì bề ngoài có vẻ như là một tình huống học đường đơn giản, nhưng lại phản ánh một vấn đề sâu sắc hơn về mất mát và nỗi đau của một đứa trẻ mồ côi cha.
Khi câu chuyện tiến vào phần giữa, Nguyễn Quang Sáng tạo ra một bước ngoặt cảm động và bất ngờ. Cô giáo hỏi vì sao cậu học trò không làm bài, và cậu bé trả lời với một câu ngắn gọn đầy ám ảnh: "Con không có ba". Câu nói ấy, tưởng như đơn giản nhưng lại chứa đựng cả một biển cảm xúc dồn nén và nỗi đau không thể diễn tả hết của một đứa trẻ mồ côi cha. Tình huống này làm người cha bàng hoàng và nhập vai vào cô giáo, khiến ông cảm nhận được sự mất mát vô cùng lớn mà con mình đang phải chịu đựng. Đoạn này không chỉ phản ánh nỗi buồn và sự cô đơn của đứa trẻ mà còn khắc họa sự đau xót của người cha khi thấy con mình không chỉ thiếu thốn về vật chất mà còn phải chịu đựng sự thiếu vắng tình thương cha mẹ một sự thiếu vắng mà đứa trẻ không thể lấp đầy dù có bao nhiêu tình thương từ người mẹ hay gia đình.
Cuối cùng chính là lời nhắn nhủ về sự trung thực và phẩm giá của con người. Cậu học trò, dù không thể tả ba mình theo một cách sáng tạo, dù không có những từ ngữ hoa mỹ, nhưng sự trung thực trong bài văn của cậu đã thể hiện một phẩm hạnh vô cùng quý giá. Cậu không bịa đặt, không sáng tạo một câu chuyện hư cấu, mà chỉ đơn giản là viết lên những gì mình đã trải qua, những gì mình cảm nhận được, dù đó là một sự thật đầy đau đớn. Người cha cảm thấy tự hào về con mình vì cậu đã giữ được sự chân thành trong một hoàn cảnh mà nhiều người có thể dễ dàng bị cuốn theo sự bịa đặt hoặc sự làm đẹp bề ngoài.
Thông điệp mà tác giả Nguyễn Quang Sáng gửi gắm qua câu chuyện không chỉ là về giá trị của sự trung thực trong sáng tạo văn học mà còn là bài học về cuộc sống. “Giữa những dòng chữ bịa đặt và trang giấy trắng, tôi xin để trang giấy trắng trung thực trên bàn viết.” Đây không chỉ là một lời nhắc nhở về việc giữ vững phẩm giá trong sáng tạo, mà còn là lời khẳng định rằng trong một thế giới đầy những lời nói dối, sự giả tạo, sự chân thành vẫn là điều quý giá nhất. Trang giấy trắng ấy, dù không có những từ ngữ hoa mỹ, cũng không có những ý tưởng phức tạp, nhưng lại mang một giá trị vô cùng to lớn: đó chính là sự trung thực, là một cái tôi thật sự không thể bị thay thế bằng những điều hão huyền.
Nguyễn Quang Sáng không chỉ làm người đọc xúc động trước tình cảm cha con sâu sắc, mà còn mang lại những bài học về giá trị của sự trung thực trong cuộc sống. Dù hoàn cảnh có khó khăn, dù người ta có thể bị cám dỗ bởi những điều giả dối và phù phiếm, thì sự trung thực luôn là thứ quý giá nhất mà mỗi con người cần giữ gìn. Câu chuyện không chỉ là một bài học về văn học, mà còn là một bài học về cuộc sống, về cách đối diện với những sự thật không dễ chịu, nhưng luôn cần được thừa nhận và tôn trọng.
