Phân tích truyện ngắn "Đôi bàn tay yêu thương"
Đọc kĩ văn bản
Vận dụng kiến thức về đặc trưng thể loại
Vận dụng kĩ năng lập luận, phân tích
Nhà văn Macxim Gorki từng nói: "Nơi lạnh nhất không phải là Bắc Cực mà là nơi thiếu vắng tình thương." Thật vậy, tình yêu thương không chỉ là sợi dây gắn kết gia đình mà còn là giá trị cốt lõi nuôi dưỡng tâm hồn con người. Trong dòng chảy của cuộc sống hiện đại, đôi khi chúng ta bị cuốn theo những mục tiêu cá nhân mà quên đi sự hi sinh lặng lẽ của những người thân yêu. Câu chuyện "Đôi bàn tay yêu thương" của tác giả Trương Thị Thủy chính là một lời nhắc nhở đầy ý nghĩa về sự biết ơn, trân trọng và giá trị nhân văn sâu sắc. Qua cuộc đối thoại giữa một vị giám đốc và chàng trai trẻ trong buổi phỏng vấn, tác giả không chỉ khắc họa hành trình nhận thức của nhân vật chính mà còn gửi gắm bài học quý giá về tình cảm gia đình, đức hi sinh và tấm lòng biết ơn trong cuộc đời mỗi con người.
Câu chuyện bắt đầu bằng một buổi phỏng vấn giữa vị giám đốc và chàng trai trẻ vừa tốt nghiệp loại xuất sắc. Với thành tích học tập đáng ngưỡng mộ, anh chàng tự tin bước vào vòng phỏng vấn cuối cùng. Nhưng trong những câu hỏi tưởng chừng như đơn giản của vị giám đốc, một câu chuyện sâu xa đã được gợi mở. Khi được hỏi về việc có đi làm thêm trong thời gian học đại học không, chàng trai trả lời rằng anh chưa từng làm thêm vì muốn tập trung vào việc học. Câu trả lời này khiến vị giám đốc tò mò về hoàn cảnh gia đình anh, và anh kể rằng mẹ anh đã gánh vác toàn bộ chi phí học hành bằng nghề giặt quần áo thuê. Sự việc tưởng như chỉ là một chi tiết nhỏ, nhưng vị giám đốc đã nhận ra một điều quan trọng: đằng sau thành công của chàng trai trẻ là đôi bàn tay chai sạn của người mẹ.
Với lòng nhân văn và sự tinh tế, vị giám đốc đã yêu cầu chàng trai về nhà rửa tay cho mẹ và quay lại vào ngày hôm sau. Đây là một thử thách đặc biệt, không nhằm kiểm tra năng lực chuyên môn mà là để khơi gợi trong anh sự thấu hiểu và lòng biết ơn. Khi trở về nhà, lần đầu tiên trong đời, chàng trai rửa tay cho mẹ. Từng vết chai, vết sẹo trên đôi bàn tay của mẹ như những câu chuyện lặng lẽ về những ngày tháng lao động nhọc nhằn. Đôi mắt anh nhòa đi bởi những giọt nước mắt ân hận và xúc động. Anh nhận ra rằng những đôi bàn tay ấy đã hi sinh cả tuổi thanh xuân, sức khỏe để tạo nên thành công của anh hôm nay. Đêm đó, anh không chỉ giặt nốt chỗ quần áo còn lại mà còn có một cuộc trò chuyện dài với mẹ, lần đầu tiên anh bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến bà.
Sáng hôm sau, khi quay lại công ty, chàng trai đã chia sẻ với vị giám đốc rằng: "Thứ nhất, tôi hiểu rằng nhờ có mẹ mà tôi mới có được ngày hôm nay. Thứ hai, tôi hiểu kiếm tiền vất vả thế nào. Và thứ ba, tôi đã nhận thức được tầm quan trọng và giá trị của tình cảm gia đình." Những lời nói chân thành ấy đã khiến vị giám đốc hài lòng. Ông nhấn mạnh rằng công ty không chỉ tìm kiếm những người tài năng mà còn cần những người biết ơn, hiểu được giá trị lao động và không xem tiền bạc là mục đích sống duy nhất. Với sự thay đổi trong nhận thức, chàng trai đã chứng minh rằng anh không chỉ là một người có năng lực mà còn là một người có tấm lòng.
Câu chuyện "Đôi bàn tay yêu thương" đã để lại nhiều bài học ý nghĩa cho cả nhân vật chính lẫn độc giả. Trước hết, qua cách ứng xử của vị giám đốc, chúng ta nhận ra rằng một nhà lãnh đạo tài ba không chỉ đánh giá nhân viên qua năng lực mà còn qua nhân cách. Vị giám đốc trong câu chuyện là một người không chỉ có tài mà còn có tâm. Ông đã tinh tế nhận ra sự vô tình của chàng trai đối với những hi sinh thầm lặng của mẹ và tạo cơ hội để anh trải nghiệm và thay đổi. Cách làm của ông vừa nhân văn, vừa thực tế, giúp chàng trai hiểu rõ hơn giá trị của gia đình và sự biết ơn.
Về phía chàng trai, từ một người chỉ biết tập trung vào thành tích cá nhân, anh đã thức tỉnh trước sự hi sinh của mẹ. Anh nhận ra rằng, để đạt được thành công, không chỉ cần tri thức mà còn phải biết trân trọng và tri ân những người đã giúp đỡ mình. Giọt nước mắt anh rơi khi rửa tay cho mẹ chính là biểu hiện của sự hối hận và tình yêu thương chân thành dành cho bà.
Câu chuyện còn thành công ở cách xây dựng tình huống và lời thoại. Những chi tiết như đôi bàn tay chai sạn của người mẹ, giọt nước mắt của chàng trai khi rửa tay cho mẹ hay lời khuyên của vị giám đốc đều được khắc họa tinh tế, gợi lên cảm xúc mạnh mẽ nơi người đọc. Nhan đề "Đôi bàn tay yêu thương" cũng mang ý nghĩa sâu sắc, nhấn mạnh vào những hi sinh âm thầm và tình yêu thương không điều kiện của người mẹ dành cho con.
Qua câu chuyện này, mỗi chúng ta đều có thể tìm thấy hình bóng của chính mình. Có lẽ, trong nhịp sống hối hả, chúng ta đã từng vô tình quên đi những hi sinh của cha mẹ, những người đã âm thầm gánh vác mọi khó khăn để chúng ta có được cuộc sống tốt đẹp hơn. Nhưng tình yêu thương của cha mẹ là vô hạn, và không bao giờ là quá muộn để chúng ta thể hiện lòng biết ơn. Hành động đơn giản như rửa tay cho mẹ, hay chỉ là một lời cảm ơn chân thành, cũng đủ để làm ấm lòng những "đôi bàn tay" đã hi sinh vì chúng ta.
Có thể nói, "Đôi bàn tay yêu thương" không chỉ là một câu chuyện cảm động mà còn là một bài học sâu sắc về giá trị nhân văn. Nó nhắc nhở chúng ta rằng, bên cạnh việc trau dồi tri thức, mỗi người cần phải học cách yêu thương, biết ơn và trân trọng những giá trị đích thực trong cuộc sống. Đó chính là chìa khóa để trở thành một con người hoàn thiện, không chỉ thành công trong công việc mà còn thành công trong cuộc đời.
Các bài tập cùng chuyên đề
Trong phần Đọc, em đã được học các tác phẩm mẫu mực của thể thơ thất ngôn bát cú và tứ tuyệt Đường luật. Em hãy vận dụng các thao tác, kĩ năng đọc hiểu đã được hình thành, rèn luyện để viết bài văn phân tích một bài thơ thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt Đường luật.
Yêu cầu:
- Giới thiệu khái quát về tác giả và bài thơ (nhan đề, đề tài, thể thơ,…); nêu ý kiến chung của người viết về bài thơ.
- Phân tích được nội dung cơ bản của bài thơ (đặc điểm của hình tượng thiên nhiên, con người; tâm trạng của nhà thơ), khái quát chủ đề bài thơ.
- Phân tích được một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật (một số yếu tố thi luật của thể thơ thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt Đường luật; nghệ thuật tả cảnh, tả tình; nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ (từ ngữ, biện pháp tu từ,…)
- Khẳng định được vị trí, ý nghĩa của bài thơ.
Phân tích một tác phẩm văn học là làm rõ những nét đặc sắc về nội dung và hình thức nghệ thuật của tác phẩm. Việc phân tích một bài thơ trào phúng cũng cần được triển khai theo hướng đó. Ở bài học này, em sẽ được thực hành viết bài văn phân tích một bài thơ trào phúng, qua đó vừa củng cố kĩ năng đọc hiểu, tiếp nhận một bài thơ trào phúng, vừa tiếp tục phát triển kĩ năng phân tích một bài thơ mà em đã được rèn luyện ở bài 2.
Yêu cầu:
- Giới thiệu tác giả và bài thơ
- Phân tích được nội dung trào phúng của bài thơ để làm rõ chủ đề.
- Chỉ ra được tác dụng của một số nét đặc sắc về nghệ thuật trào phúng được thể hiện trong bài thơ.
- Khẳng định được giá trị, ý nghĩa của bài thơ.
Phân tích một tác phẩm truyện là làm sáng tỏ chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật của tác phẩm được thể hiện qua những yếu tố cơ bản của thể loại truyện như cốt truyện, nhân vật, người kể chuyện,… Phần Viết của bài học này sẽ hướng dẫn em viết bài văn phân tích một tác phẩm truyện theo định hướng đó.
Yêu cầu:
- Giới thiệu tác phẩm truyện (nhan đề, tác giả) và nêu ý kiến khái quát về tác phẩm.
- Nêu ngắn gọn nội dung chính của tác phẩm.
- Nêu được chủ đề của tác phẩm.
- Chỉ ra và phân tích được tác dụng của một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm (như cốt truyện, nghệ thuật xây dựng nhân vật, ngôi kể, ngôn ngữ,…)
- Sử dụng các bằng chứng từ tác phẩm để làm sáng tỏ ý kiến nêu trong bài viết.
- Nêu được ý nghĩa, giá trị của tác phẩm truyện.
Mỗi tác phẩm văn học là một thế giới nghệ thuật sống động, thu hút sự khám phá, giải mã của người đọc. Việc phân tích tác phẩm giúp ta hiểu sâu sắc hơn về vẻ đẹp của nghệ thuật ngôn từ và những thông điệp mà tác giả gửi gắm. Trong bài 6. Chân dung cuộc sống, em đã được hướng dẫn cách viết bài văn phân tích một tác phẩm truyện. Phần Viết của bài học này sẽ tiếp tục hướng dẫn em cách viết kiểu bài trên để củng cố và nâng cao kiến thức, kĩ năng đã học.
Yêu cầu:
- Giới thiệu tác phẩm truyện (nhan đề, tác giả) và nêu ý kiến khái quát về tác phẩm.
- Nêu ngắn gọn nội dung chính của tác phẩm
- Nêu được chủ đề của tác phẩm
- Chỉ ra và phân tích được tác dụng của một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm (như cốt truyện, nghệ thuật xây dựng nhân vật, ngôi kể, ngôn ngữ,…), tập trung vào một số yếu tố nghệ thuật nổi bật nhất của tác phẩm.
- Sử dụng các bằng chứng từ tác phẩm để làm sáng tỏ ý kiến nêu trong bài viết
- Nêu được ý nghĩa, giá trị của tác phẩm truyện
Bài văn phân tích tác phẩm văn học nào?
Phần mở bài văn bản Phân tích truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa nêu những nội dung gì?
Phần thân bài văn bản Phân tích truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa có mấy luận điểm? Người viết đã sử dụng những lí lẽ, bằng chứng nào để làm sáng tỏ các luận điểm đó?
Phần kết bài văn bản Phân tích truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa có mấy ý?
Người viết đã sử dụng các phương tiện liên kết nào để giúp người đọc nhận ra mạch lập luận của bài viết Phân tích truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa?
Viết bài văn phân tích một tác phẩm truyện mà em yêu thích.
Chỉ ra luận điểm, lí lẽ, bằng chứng trong bài viết và mối quan hệ giữa các yếu tố này.
Để làm nổi bật các luận điểm, tác giả bài viết đã sử dụng những từ ngữ nào?
Từ bài văn trên, hãy ghi lại một số lưu ý khi viết bài nghị luận phân tích một tác phẩm văn học
Câu lạc bộ văn học trường em tổ chức cuộc thi viết với chủ đề: “Tác phẩm tôi yêu”. Em hãy viết một bài văn nghị luận phân tích một bài thơ mà em yêu thích để tham gia cuộc thi này.
Ở bài Sắc thái của tiếng cười (Ngữ văn 8, tập một), em đã học cách thảo luận ý kiến về một vấn đề trong đời sống. Trong phần bài học này, em sẽ sử dụng những kĩ năng đã có để thảo luận về vấn đề ý nghĩa của sự tự nhận thức bản thân, từ đó, từng bước hoàn thiện chính mình.
Mỗi người có thể tự nhận thức về ưu điểm, nhược điểm của bản thân hay không? Vì sao? Thành lập nhóm để thảo luận về vấn đề này và trình bày trong buổi sinh hoạt lớp.
Đề bài: Phân tích truyện ngắn “Lão Hạc” của Nam Cao.
Định hướng phân tích một tác phẩm thơ cũng như phân tích một tác phẩm truyện (Bài 6)
Đề bài: Phân tích bài thơ “Vịnh khoa thi Hương” của Trần Tế Xương.
Phân tích đoạn trích “Đổi tên cho xã” (từ vở kịch “Bệnh sĩ” của Lưu Quang Vũ)
Phân tích truyện ngắn "Buổi sáng" của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh
Phân tích truyện Bà bán bỏng cổng trường tôi của tác giả Xuân Quỳnh
Viết bài văn phân tích truyện ngắn Cha tôi
Viết bài văn phân tích đoạn trích trong bài thơ "Mẹ" của Bằng Việt
Con bị thương, nằm lại một mùa mưa
Nhớ dáng mẹ ân cần mà lặng lẽ
Nhà yên ắng, tiếng chân đi rất nhẹ,
Gió từng hồi trên mái lá ùa qua.
Nhớ vườn cây che bóng kín sau nhà
Trái chín rụng suốt mùa thu lộp độp
Những dãy bưởi sai, những hàng khế ngọt,
Nhãn đầu mùa, chim đến bói lao xao…
Con xót lòng, mẹ hái trái bưởi đào
Con nhạt miệng, có canh tôm nấu khế
Khoai nướng, ngô bung, ngọt lòng đến thế
Mỗi ban mai toả khói ấm trong nhà.
Ba con đầu đi chiến đấu nơi xa
Tình máu mủ mẹ dồn con hết cả,
Con nói mớ những núi rừng xa lạ
Tỉnh ra rồi, có mẹ, hoá thành quê!
Phân tích bài thơ "Không có gì Tự đến đâu Con" của Nguyễn Đăng Tấn
Phân tích truyện ngắn Bố tôi của Cao Thị Tỵ
Phân tích bài thơ "Mùa thu cho con" của Nguyễn Hạ Thu Sương.
"Nắng mùa thu như ươm vàng rót mật
Tiếng trống trường rộn rã bước chân vui
Niềm hân hoan trong ánh mắt rạng ngời
Con đến trường học bao điều mới lạ.
Con hãy đi bằng đôi chân kiêu hãnh
Và con tim mang ánh lửa tự hào
Con hãy cháy hết mình cho hoài bão
Với niềm tin của tuổi trẻ tươi hồng.
Con hãy nhớ giữa bộn bề cuộc sống
Nhận và cho, biết chia sẻ cho đời
Sống bao dung nhân ái với mọi người
Mở tấm lòng, tình yêu thương sẽ tới.
Con hãy nhớ trong muôn triệu lí do
Không có lí do cho sự chùn bước
Không nặng trong tâm những điều mất được
Bởi quanh con đều là những tình yêu."
Viết bài văn phân tích bài thơ "tết quê bà" tác giá Đoàn Văn Cừ.
Bà tôi ở một túp nhà tre.
Có một hàng cau chạy trước hè,
Một mảnh vườn bên rào giậu nứa.
Xuân về hoa cải nở vàng hoe.
Gạo nếp ngày xuân gói bánh chưng,
Cả đêm cuối chạp nướng than hồng.
Quần đào, áo đỏ, tranh gà lợn,
Cơm tám, dưa hành, thịt mỡ đông.