Đề bài

Viết bài văn phân tích đoạn trích trong bài thơ "Mẹ" của Bằng Việt

Con bị thương, nằm lại một mùa mưa
Nhớ dáng mẹ ân cần mà lặng lẽ
Nhà yên ắng, tiếng chân đi rất nhẹ,
Gió từng hồi trên mái lá ùa qua.

Nhớ vườn cây che bóng kín sau nhà
Trái chín rụng suốt mùa thu lộp độp
Những dãy bưởi sai, những hàng khế ngọt,
Nhãn đầu mùa, chim đến bói lao xao…

Phương pháp giải

Đọc kĩ đoạn trích

Dựa vào đặc trưng thể loại

Lời giải của GV Loigiaihay.com

Trong dòng chảy của thơ ca kháng chiến, hình ảnh người mẹ không chỉ là biểu tượng của tình yêu thương vô bờ mà còn là hậu phương vững chắc, nơi người lính tìm về phút giây bình yên sau những tháng ngày gian khổ. Bài thơ “Mẹ” của Bằng Việt đã khắc họa chân thực và xúc động hình ảnh người mẹ hậu phương qua nỗi nhớ của người chiến sĩ bị thương. Hai khổ thơ đầu bài thơ như một thước phim quay chậm, tái hiện lại những ký ức ấm áp về mẹ và mái nhà xưa, nơi tình yêu thương được ấp ủ trong từng khoảnh khắc bình dị.

Đoạn thơ mở ra với dòng hồi tưởng của người con – một chiến sĩ bị thương phải nằm lại hậu phương:

“Con bị thương, nằm lại một mùa mưa

“Nhớ dáng mẹ ân cần mà lặng lẽ"

Hai câu thơ gợi lên một không gian đầy xúc động, nơi người lính nương náu trong vòng tay chở che của mẹ. Dáng mẹ "ân cần mà lặng lẽ" hiện lên thật đẹp, thật thiêng liêng. Mẹ không nói nhiều, không ồn ào, chỉ lặng lẽ chăm sóc con bằng tất cả tình yêu thương. Sự im lặng của mẹ không phải là sự vô cảm, mà là sự hy sinh thầm lặng, là tình yêu không cần lời. Không gian nhà "yên ắng" với "tiếng chân đi rất nhẹ" càng làm nổi bật sự tinh tế trong cách thể hiện tình cảm của mẹ. Mẹ không muốn làm phiền giấc ngủ của con, không muốn con thêm đau đớn. Chỉ một chi tiết nhỏ ấy thôi cũng đủ để thấy tấm lòng bao la của người mẹ. Tiếng gió "từng hồi trên mái lá ùa qua" như hòa vào nhịp thở của mẹ, tạo nên một khúc nhạc dịu êm, xoa dịu những vết thương cả thể xác lẫn tâm hồn người lính trẻ.

Nỗi nhớ mẹ gắn liền với nỗi nhớ về ngôi nhà, khu vườn thân thuộc:

"Nhớ vườn cây che bóng kín sau nhà

Trái chín rụng suốt mùa thu lộp độp"

Khu vườn hiện lên sống động với những âm thanh, màu sắc và hương vị. Tiếng trái chín rụng "lộp độp" không chỉ là âm thanh của thiên nhiên mà còn là nhịp đập của ký ức, của những ngày tháng bình yên được sống trong vòng tay mẹ. Những hình ảnh "dãy bưởi sai", "hàng khế ngọt", "nhãn đầu mùa" và tiếng chim "lao xao" gợi lên một bức tranh quê thanh bình, ấm áp. Đó không chỉ là ký ức về một miền quê, mà còn là ký ức về những bữa cơm mẹ nấu, những trái ngọt mẹ dành dụm cho con. Mỗi loại cây, mỗi mùa quả đều gắn liền với tình yêu thương và sự chăm chút của mẹ.

Bằng Việt đã sử dụng thể thơ tám chữ nhịp nhàng, kết hợp với ngôn từ giản dị mà giàu sức gợi, tạo nên một giọng thơ tha thiết, ngọt ngào. Những hình ảnh thơ gần gũi, chân thực nhưng lại chứa đựng chiều sâu cảm xúc. Cách sử dụng từ láy "lặng lẽ", "lao xao", "lộp độp" không chỉ tạo nhạc tính cho thơ mà còn làm sống dậy những kỷ niệm đẹp đẽ.

Hai khổ thơ đầu bài “Mẹ” của Bằng Việt không chỉ là nỗi nhớ về người mẹ, mà còn là nỗi nhớ về quê hương, về những gì bình dị nhất nhưng lại thiêng liêng nhất. Qua đó, người đọc thấy được tình yêu thương vô bờ của người mẹ hậu phương – những con người thầm lặng góp phần vào chiến thắng của dân tộc. Bài thơ như một lời tri ân sâu sắc, nhắc nhở chúng ta trân trọng những hy sinh thầm lặng của mẹ, của quê hương, để từ đó thêm yêu và sống xứng đáng với những gì đã được nhận.

(Nguồn: Lớp văn cô Trần Phương)

Báo lỗi/Góp ý

Các bài tập cùng chuyên đề

Bài 1 :

Trong phần Đọc, em đã được học các tác phẩm mẫu mực của thể thơ thất ngôn bát cú và tứ tuyệt Đường luật. Em hãy vận dụng các thao tác, kĩ năng đọc hiểu đã được hình thành, rèn luyện để viết bài văn phân tích một bài thơ thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt Đường luật.

Yêu cầu:

- Giới thiệu khái quát về tác giả và bài thơ (nhan đề, đề tài, thể thơ,…); nêu ý kiến chung của người viết về bài thơ.

- Phân tích được nội dung cơ bản của bài thơ (đặc điểm của hình tượng thiên nhiên, con người; tâm trạng của nhà thơ), khái quát chủ đề bài thơ.

- Phân tích được một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật (một số yếu tố thi luật của thể thơ thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt Đường luật; nghệ thuật tả cảnh, tả tình; nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ (từ ngữ, biện pháp tu từ,…)

- Khẳng định được vị trí, ý nghĩa của bài thơ.