a) Biểu đồ Hình 25.15 thể hiện sự tương tác giữa lượng mưa hằng năm và kết cấu đất trong việc xác định quá trình chuyển đổi từ rừng sang thảo nguyên và đồng cỏ ở miền nam châu Phi.
- Nhận xét sự ảnh hưởng của lượng mưa hằng năm và kết cấu đất trong việc xác định quá trình chuyển đổi từ rừng sang savan, đến thảo nguyên và đồng cỏ ở miền nam châu Phi.
- Sự chuyển đổi từ rừng sang savan, đến thảo nguyên và đồng cỏ kéo theo sự thay đổi đa dạng hệ sinh thái như thế nào?
b) Bảng 25.4 thể hiện hệ số héo của một số cây khác nhau trên các loại đất khác nhau.
- Tại sao chỉ số héo giữa các loại đất có sự khác biệt đáng kể trong khi chỉ số này ở cùng loại đất không thay đổi có ý nghĩa giữa những loài thực vật?
- Loại đất nào (cát khô, sét pha, sét nặng) có lượng nước lưu trữ ở hạt keo đất là lớn nhất? Giải thích.
Dựa vào bảng và hiểu đồ trên.
a) - Sự ảnh hưởng của lượng mưa hằng năm và kết cấu đất trong việc xác định quá trình chuyển đổi từ rừng sang savan, đến thảo nguyên và đồng cỏ:
+ Lượng mưa hằng năm ảnh hưởng đến sự phát triển của rừng. Khi lượng mưa giảm, lượng nước trong đất không đủ cung cấp cho thực vật thân gỗ có kích thước cơ thể lớn, mật độ cây cao,... Trong khi đó, các loại cây cỏ, cây bụi có thể chịu đựng được khô hạn tốt hơn.
+ Kết cấu đất ảnh hưởng đến sự lưu giữ nước: đất cát không giữ nước tốt trong khi đó đất sét có khả năng giữ nước tốt hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của thảo nguyên và savan ở khu vực có lượng mưa thấp.
+ Khu vực miền nam châu Phi thường có sự đa dạng địa íl lớn, với các vùng đất và khí hậu khác nhau, điều này tạo ra các mô hình chuyển đổi đa dạng từ rừng sang savan, thảo nguyên và đồng cỏ.
- Sự chuyển đổi từ rừng sang savan, đến thảo nguyên và đồng cỏ kéo theo sự thay đổi đa dạng hệ sinh thái:
+ Thay đổi cảnh quan: Từ rừng đến savan có sự mở rộng về không gian và giảm mật độ cây, tán cây thưa thớt. Chuyển đổi từ savan đến thảo nguyên và đồng cỏ có thể xảy ra sự giảm độ che phủ, tạo điều kiện cho sự phát triển mạnh mẽ của cây cỏ và các loài cây thảo nguyên. Điều này có thể làm cho cảnh quan trở nên rộng lớn.
+ Thay đổi đa dạng sinh học: Những loại cây rừng chủ đạo có thể giảm .
bớt, trong khi các loại cây cỏ và thận thảo có khả năng chịu đựng tốt hơn có thể trở nên phổ biến hơn. Môi trường mới có thể không phù hợp với một số loài động vật rừng, dẫn đến sự giảm đa dạng chủng loại hoặc thay đối về loài động vật hiện diện (phát triển các loài động vật ăn cỏ).
+ Thay đối chu kì nước và dòng chảy của nước: Các khu vực savan và thảo nguyên có thể trở nên khô hạn hơn, ảnh hưởng đến việc kiểm soát và lưu giữ nước.
+ Các quá trình như phân giải hữu cơ, chu kì dinh dưỡng,... cũng thay đổi.
b) - Do kích thước và đ hấp phụ nước của hạt keo đất trong các loại đất là khác nhau dẫn đến lượng nước trong mỗi loại đất cũng khác nhau. Mặt khác, ảnh hưởng của đất lên các loại cây là giống nhau, vì vậy hệ số héo chỉ phụ thuộc vào tính chất giữ nước của từng loại đất nên không có sự khác biệt đáng kể giữa hệ số héo của các loại cây.
- Đất sét nặng có lượng nước lưu trữ ở hạt keo đất là lớn nhất do được cấu thành từ những hạt keo đất nhỏ il ti, dính sát vào nhau và không có một khoảng trống nào giữa các hạt dẫn đến hấp phụ nước nhiều →lưu giữ một lượng lớn nước trong hạt keo đất.
Các bài tập cùng chuyên đề
Hồ Tây là hồ tự nhiên lớn nhất thành phố Hà Nội. Hồ Tây được xem là một biểu tượng thiên nhiên, văn hoá điển hình và có giá trị đa dạng sinh học cao của Việt Nam. Hồ Tây là nơi cư trú của nhiều động vật và thực vật, trong đó có một số loài quý hiếm đặc hữu như tảo, chim sâm cầm, sen bách diệp,... Từ những thông tin trên, hãy cho biết tại sao hồ Tây được xem là một hệ sinh thái. Hệ sinh thái có những đặc trưng gì?
Hãy liệt kê ba hệ sinh thái ở địa phương em.
Quan sát Hình 25.1, gọi tên sinh vật tiêu thụ bậc 2, 3.
Phân biệt hệ sinh thái tự nhiên với hệ sinh thái nhân tạo bằng cách hoàn thành bảng mẫu sau:
Quan sát Hình 25.3, hãy xác định các chuỗi thức ăn có trong lưới thức ăn.
Giả sử trong một góc của hệ sinh thái rừng mưa nhiệt đới, có các loài sinh vật sau: cây cỏ, ếch, kiến, diều hâu, chuột, châu chấu, rắn. Hãy vẽ các chuỗi thức ăn trong hệ sinh thái.
Từ các chuỗi thức ăn trong câu luyện tập (trang 163), hãy:
a) Viết lưới thức ăn.
b) Chỉ ra những loài là mắt xích chung.
c) Xếp những sinh vật thuộc cùng một bậc dinh dưỡng vào một nhóm.
Quan sát Hình 25.4 và thực hiện:
a) Mô tả sự vận động của dòng năng lượng trong hệ sinh thái.
b) Nêu đặc điểm của dòng năng lượng trong hệ sinh thái.
Quan sát Hình 25.6, đọc đoạn thông tin và cho biết việc xây dựng tháp sinh thái có ý nghĩa gì.
Quan sát Hình 25.10 và cho biết:
a) Dạng muối khoáng mà thực vật hấp thụ được hình thành như thế nào?
b) Mô tả chu trình nitrogen.
Vì sao các hiện tượng như sự ấm lên toàn cầu, phú dưỡng, sa mạc hoá lại gây mất cân bằng của hệ sinh thái?
Chuẩn bị
Tạo tình huống
Xác định vấn đề
Quy trình thiết kế bể cá cảnh
Tiêu chí đánh giá sản phẩm
Kết quả sản phẩm
Đánh giá
Rút kinh nghiệm
Em hãy đề xuất một số biện pháp để bảo vệ đa dạng sinh học.
Khi đi vào một khu rừng, em có thể quan sát thấy rất nhiều loài sinh vật (như thực vật, động vật) và các nhân tố vô sinh (như đất, nước, ánh sáng....). Các thành phần này tương tác với nhau như thế nào?
Quan sát hình 23.1, kể tên một số nhóm sinh vật trong quần xã và nhân tố vô sinh. Giải thích tại sao khu vực này được xem là một hệ sinh thái.
Phân biệt hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo. Nêu một số ví dụ về hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo.
Quan sát và vẽ ít nhất hai chuỗi thức ăn có trong hình 23.5.
Xác định ít nhất một loài là mắt xích chung của các chuỗi thức ăn.
Vẽ một chuỗi thức ăn và một lưới thức ăn đơn giản với các sinh vật quan sát được trong một hệ sinh thái ở địa phương.
Dựa vào thông tin ở hình 23.6, hãy mô tả khái quát dòng năng lượng đi vào và đi ra khỏi hệ sinh thái.
Phân biệt các dạng tháp sinh thái.
Nêu một số nguyên nhân bên trong và nguyên nhân bên ngoài dẫn đến diễn thế sinh thái.
Lấy một ví dụ về diễn thế sinh thái ở địa phương em. Phân tích sự biến đổi cơ bản về quần xã sinh vật trong quá trình diễn thế sinh thái.
