Hãy tìm hiểu, phân tích một số đoạn văn biền ngẫu tiêu biểu trong Đại cáo bình Ngô để qua đó thấy được tác dụng nghệ thuật của thể văn được Nguyễn Trãi sử dụng.
Đọc kĩ văn bản, lựa chọn một số đoạn văn biền ngẫu tiêu biểu trong bài để phân tích.
Xã tắc từ đây vững bền,
Giang sơn từ đây đổi mới.
Kiền khôn bĩ rồi lại thái,
Nhật nguyệt hối rồi lại minh.
Muôn thuở nền thái bình vững chắc,
Nghìn thu vết nhục nhã sạch làu.
- Giọng văn: trang nghiêm, trịnh trọng. Đối cặp bằng trắc, từ loại cân chỉnh (Xã tắc từ đây vững bền,/Giang sơn từ đây đổi mới) tạo nên vần điệu. Tuyên bố, khẳng định với toàn dân về nền độc lập dân tộc, chủ quyền đất nước đã được lập lại.
→ Gợi khung cảnh tuyên bố chiến thắng, đất nước được độc lập, thanh bình. Khép lại một giai đoạn lịch sử hào hùng đã qua và mở ra một kỉ nguyên mới với tương lai tươi sáng phía trước ☞ Nêu cao lòng quyết tâm, ý nghĩa lâu dài với công cuộc dựng nước và giữ nước của dân tộc ta.
Ghê gớm thay sắc phong vân phải đổi,
Thảm đạm thay ánh nhật nguyệt phải mờ.
Đối cặp bằng trắc, từ loại cân chỉnh, tạo nên khung cảnh chiến trường (Ghê gớm - thảm đạm, sắc phong vân - ánh nhật nguyệt, phải đổi – phải mờ).
→ Khung cảnh chiến trường ác liệt, dữ dội khiến trời đất như đảo lộn.
Các bài tập cùng chuyên đề
Bạn đã từng học, từng đọc những áng văn cổ Việt Nam nào được mệnh danh là “hùng văn”? Hãy chia sẻ thông tin khái quát về một trong số tác phẩm ấy?
Theo bạn, một tác phẩm được nhìn nhận là bản tuyên ngôn độc lập của một dân tộc thường ra đời trong hoàn cảnh nào và có những đặc điểm gì?
Chú ý tư tưởng thực thi nhân nghĩa xuyên suốt tác phẩm Bình Ngô đại cáo
Chủ quyền quốc gia được thể hiện ở những phương diện cơ bản nào trong văn bản?
Tâm trạng phẫn uất của tác giả trước tội ác của kẻ thù đã được thể hiện như thế nào trong Bình Ngô đại cáo?
Chú ý giọng văn đầy cảm xúc của tác giả khi nói về những nỗi cực khổ mà nhân dân ta phải chịu đựng trong Bình Ngô đại cáo
Trong Bình Ngô đại cáo, chủ tướng Lê Lợi và nghĩa quân Lam Sơn đã có suy nghĩ và hành động gì trước tội ác của giặc Minh?
Trong Bình Ngô đại cáo, những khó khăn gì của nghĩa quân Lam Sơn buổi đầu dấy binh được chú ý nhấn mạnh?
Tinh thần đồng cam cộng khổ của tướng sĩ được thể hiện qua những chi tiết, hình ảnh nào trong Bình Ngô đại cáo?
Trong Bình Ngô đại cáo, ý câu văn “Đem đại nghĩa ... thay cường bạo” có mối quan hệ như thế nào với chủ trương “mưu phạt công tâm” và tư tưởng nhân nghĩa?
Trong Bình Ngô đại cáo, hành động lật lọng, bội ước của kẻ thù sẽ dẫn đến kết cục như thế nào?
Chú ý các chi tiết, hình ảnh thể hiện tinh thần và khí thế chiến thắng hào hùng của nghĩa quân trong Bình Ngô đại cáo
Sự hèn nhát và cảnh thảm bại của kẻ thù được thể hiện qua các chi tiết cụ thể nào trong Bình Ngô đại cáo?
Chú ý tư thế của người phát ngôn khi tuyên bố về thắng lợi của cuộc kháng chiến và về sự bắt đầu một thời kì mới của đất nước trong Bình Ngô đại cáo
Căn cứ vào nội dung bài học và hiểu biết của mình, hãy cho biết: tư cách phát ngôn của Nguyễn Trãi khi viết Bình Ngô đại cáo, sự kiện lịch sử được tái hiện và bàn luận trong tác phẩm, mục đích viết và đối tượng tác động của bài cáo.
Xác định luận đề của văn bản Bình Ngô đại cáo và nêu lí do vì sao bạn xác định như vậy.
Theo bạn, trong đoạn (1) của văn bản Bình Ngô đại cáo, câu văn nào thể hiện rõ nhất mục đích của việc thực thi lí tưởng nhân nghĩa?
Hãy khái quát nội dung của các đoạn từ (2) đến (5) văn bản Bình Ngô đại cáo và cho biết chức năng của mỗi đoạn trong mạch lập luận.
Nêu nhận xét chung về nghệ thuật lập luận của tác giả trong toàn tác phẩm Bình Ngô đại cáo
Hãy chỉ ra yếu tố biểu cảm trong văn bản Bình Ngô đại cáo. Theo bạn, yếu tố này có thể đem lại hiệu quả gì trong việc thuyết phục người đọc, người nghe?
Bình Ngô đại cáo được đánh giá là một áng hùng văn. Theo bạn, những căn cứ chính của đánh giá đó là gì?
Nêu khái quát ý nghĩa của Bình Ngô đại cáo đặt trong bối cảnh lịch sử - văn hóa cụ thể của nước ta ở đầu thế kỉ XV.
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) về một trong hai vấn đề sau:
- Mối quan hệ giữa tư tưởng nhân nghĩa và luận đề chính nghĩa thể hiện trong đoạn (1) của văn bản
- Tinh thần độc lập, ý thức về chủ quyền dân tộc được thể hiện trong Bình Ngô đại cáo.
Chỉ ra luận đề và tác dụng của nghệ thuật đối trong các câu văn biền ngẫu trong văn bản Bình ngô đại cáo
Những tư tưởng, chân lí khách quan nào được khẳng định làm căn cứ triển khai toàn bộ nội dung bài Đại cáo?
Chú ý giọng điệu của đoạn cáo trạng và hệ thống hình ảnh, cách nêu chứng cứ để kết tội kẻ thù trong Bình ngô đại cáo
Chú ý việc tác giả hóa thân vào Lê Lợi để diễn tả nỗi lòng của lãnh tụ cuộc khởi nghĩa trong Bình ngô đại cáo
Đọc Bình ngô đại cáo và cho biết nghĩa quân đã gặp những khó khăn nào và điều gì đã giúp họ vượt qua?
