Hình bên mô tả chu trình carbon trên Trái Đất, trong đó cacbon được trao đổi giữa sinh quyển, thổ nhưỡng quyển, địa quyển và khí quyển của Trái Đất. Nó là một trong các chu trình quan trọng nhất của Trái Đất, cho phép cacbon được tái chế và tái sử dụng trong khắp sinh quyển và bởi các sinh vật.
a) Giải thích sự hình thành nhiên liệu hoá thạch theo chu trình carbon.
b) Vì sao nói nhiên liệu hoá thạch là năng lượng dự trữ từ Mặt Trời?
c) Bình luận ý kiến sau: Việc con người đốt cháy các nhiên liệu hoá thạch đã làm mất cân bằng đối với chu trình carbon, làm tăng hàm lượng CO2 trong khí quyển khiến Trái Đất nóng dần lên do hiệu ứng nhà kính.
Vận dụng kiến thức về nhiên liệu hoá thạch
a) Nhiên liệu hoá thạch được hình thành bởi sự phân huỷ trong điều kiện yếm khí của xác các sinh vật lắng đọng và bị chôn vùi hàng triệu năm trước. Xác thực vật đất liền có xu hướng tạo thành than. Xác sinh vật hải dương, bao gồm cả thực vật phù du và động vật phù du, có xu hướng tạo thành các phiến dầu và khí.
b) Mặt Trời có vai trò quan trọng trong sự hình thành nhiên liệu hoá thạch. Thực vật từng sinh trưởng trên Trái Đất nhiều triệu năm trước đã tiến hành quang hợp biến ánh sáng mặt trời, CO2 và nước thành glucose và oxygen. Động vật sinh sống thời kì ấy cũng trực tiếp hoặc gián tiếp nhận dinh dưỡng từ thực vật. Do vậy, xác chết đã phân huỷ thành nhiên liệu của các sinh vật thời xa xưa chính là tàn dư của sự quang hợp hồi hàng triệu năm trước. Nhiên liệu hoá thạch là cách để Trái Đất dự trữ năng lượng từ Mặt Trời.
c) HS tự do bày tỏ ý kiến.
Việc đốt cháy các nhiên liệu hoá thạch, đặc biệt là than đá, là nguồn phát thải khí CO2 lớn nhất hiện nay. Thế giới cần có chính sách kiểm soát phát thải để bảo vệ môi trường sống bền vững.
Các bài tập cùng chuyên đề
Tại sao nói năng lượng hóa thạch có nguồn gốc từ Mặt Trời?
Lấy ví dụ trong cuộc sống hằng ngày con người đốt cháy các nhiên liệu hoá thạch gây ô nhiễm môi trường.
Kể tên một số hoạt động trong đời sống hằng ngày mà em có sử dụng năng lượng hoá thạch. Nêu ưu điểm và nhược điểm của việc sử dụng này.
Kể tên một số khí thải độc hại được sinh ra trong quá trình đốt nhiên liệu hóa thạch.
Hình 13.9 là giàn khoan khai thác dầu thô trên mỏ Bạch Hồ, nằm cách bờ biển Vũng Tàu khoảng 145 km về phía Đông Nam. Mỏ Bạch Hồ là nguồn cung cấp dầu chủ yếu cho Việt Nam hiện nay. Em hãy tìm hiểu và nêu những lí do có thể làm tăng chi phí thăm dò, khai thác và vận chuyển dầu thô từ mỏ Bạch Hồ so với những mỏ nằm trong đất liền.
Hình 13.9. Giàn khoan khai thác dầu thô trên mỏ Bạch Hồ
(Nguồn: Cao Quang Hưng)
1. Lấy ví dụ cho thấy việc khai thác và sử dụng nhiên liệu hoá thạch hiện nay có thể gây ô nhiễm môi trường.
2. Nêu cách khai thác và vận chuyển của một số loại nhiên liệu hoá thạch. Từ đó, thảo luận để chỉ ra giá nhiên liệu hoá thạch phụ thuộc vào chi phí khai thác và vận chuyển.
1. Nêu ưu điểm và nhược điểm của năng lượng hóa thạch.
2. Lấy ví dụ chứng tỏ việc đốt cháy các nhiên liệu hóa thạch có thể gây ô nhiễm môi trường.
Tìm hiểu thông tin trên sách báo, internet, thảo luận để trả lời các câu hỏi sau:
1. Giá nhiên liệu hóa thạch phụ thuộc vào những chi phí nào?
2. Chi phí khai thác ảnh hưởng như thế nào đến giá nhiên liệu?
3. Khi tính thêm chi phí khắc phục các yếu tố ảnh hưởng đến môi trường do sử dụng nhiên liệu hoa thạch (như thuế bảo vệ môi trường,...) làm giá nhiên liệu tăng thì lợi ích là gì?
Năng lượng hóa thạch có vai trò quan trọng trong lĩnh vực giao thông vận tải và sản xuất điện. Năng lượng này có ưu và nhược điểm gì?
Mặc dù có nhiều nhược điểm nhưng hiện nay nhiên liệu hóa thạch vẫn được sử dụng rộng rãi. Vì sao?
Việc sử dụng xăng dầu trong lĩnh vực giao thông vận tải có tác động như thế nào đến môi trường?
Hãy cho biết ở công đoạn nào trong hệ thống cung ứng xăng dầu (Hình 14.4) tốn nhiều chi phí nhất?
Phân tích các biểu đồ Hình 14.5, từ đó cho biết giá xăng dầu phụ thuộc chủ yếu vào yếu tố nào.
Tìm hiểu giá bán lẻ và các yếu tố xác định giá bán lẻ xăng dầu tại địa phương em.
Khí thiên nhiên là nhiên liệu được sử dụng phổ biến trong các gia đình ngày nay. Em hãy liệt kê ưu điểm và nhược điểm của khí thiên nhiên.
Đâu không phải là năng lượng hóa thạch?
-
A.
Dầu hỏa
-
B.
Than đá
-
C.
Khí thiên nhiên
-
D.
Gỗ
Đâu không phải là ưu điểm của năng lượng hóa thạch?
-
A.
Nguồn sẵn có
-
B.
Không bị cạn kiệt
-
C.
Dễ khai thác
-
D.
Dễ tích trữ khối lượng lớn
Đâu không phải là nhược điểm của năng lượng hóa thạch?
-
A.
Ngày càng trở nên cạn kiệt
-
B.
Làm thay đổi cấu trúc địa tầng
-
C.
Bị ảnh hưởng bởi các yếu tố thời tiết
-
D.
Làm thay đổi hệ sinh thái
Nhận định nào sau đây là sai?
-
A.
Nhiên liệu là những chất cháy được, khi cháy tỏa nhiệt và phát sáng.
-
B.
Nhiên liệu đóng vai trò quan trọng trong đời sống và sản xuất.
-
C.
Nhiên liệu rắn gồm than đá, củi, nến, sáp …
-
D.
Nhiên liệu khí có năng suất tỏa nhiệt thấp, gây độc hại cho môi trường.
Nhận định nào sau đây là sai?
-
A.
Nhiên liệu là những chất cháy được và khi cháy tỏa nhiều nhiệt.
-
B.
Nhiên liệu hóa thạch không bị cạn kiệt.
-
C.
Năng lượng gió là năng lượng tái tạo.
-
D.
Dầu mỏ và khí thiên nhiên thường được tồn tại cùng nhau trong mỏ dầu.
Chi phí khai thác nhiên liệu hóa thạch không bao gồm lại chi phí nào sau đây:
-
A.
Chi phí thăm dò
-
B.
Chi phí vận chuyển
-
C.
Chi phí sinh hoạt
-
D.
Cho phí tích trữ lưu kho
Khi giá xăng dầu tăng mạnh sẽ gây ra tình trạng gì ở các nước nhập khẩu dầu?
-
A.
Giảm phát
-
B.
Giảm thất nghiệp
-
C.
Suy thoái kinh tế
-
D.
Tăng sản lượng
Khí tự nhiên khác với than như thế nào?
-
A.
Khí thiên nhiên là một dạng dầu mỏ; than được khai thác từ các mỏ than
-
B.
Khí đốt tự nhiên là một nguồn tài nguyên tái tạo;than là nhiên liệu hóa thạch
-
C.
Than là một dạng dầu mỏ; khí tự nhiên được phát ra từ núi lửa
-
D.
Than là nhiên liệu hóa thạch; khí đốt tự nhiên là một nguồn tài nguyên tái tạo
Làm thế nào là nhiên liệu hóa thạch được lấy từ trái đất?
-
A.
Thu thập trên bề mặt đại dương
-
B.
Thông qua quá trình đốt cháy ngầm
-
C.
Qua giếng sâu và hầm mỏ
-
D.
Sử dụng nước để mang chúng lên mặt đất
Nơi nào sau đây có nhiều khả năng sử dụng than làm nhiên liệu?
-
A.
Xe hơi
-
B.
Bếp ga
-
C.
Máy bay
-
D.
Nhà máy
Ngày nay, các mỏ nhiên liệu dễ khai thác ngày càng cạn kiệt, cần phải thăm dò để tìm các nguồn nhiên liệu ở vùng biển sâu, ở đại dương hoặc vùng hẻo lánh, các cực của Trái Đất.
Hãy giải thích vì sao giá nhiên liệu có xu hướng ngày càng tăng là do phụ thuộc vào chi phí khai thác nó.
Tìm từ thích hợp điền vào chỗ trống:
a) Năng lượng mặt trời được chuyển hoá thành các dạng năng lượng trên Trái Đất thông qua ...(1)... như vòng tuần hoàn của nước, vòng năng lượng giữa các vật sống.
b) Năng lượng từ gió, từ dòng sông cũng đến từ năng lượng ...(2)...
Phát biểu nào sau đây về năng lượng hoá thạch là đúng?
A. Năng lượng hoá thạch dễ khai thác với khối lượng lớn và thuận lợi khi lưu trữ. B. Chi phí đầu tư ban đầu khai thác năng lượng hoá thạch đắt hơn chi phí đầu tư ban đầu khai thác năng lượng gió.
C. Năng lượng hoá thạch khó vận chuyển với khối lượng lớn, khó bảo quản so với năng lượng mặt trời.
D. Công nghệ chuyển hoá năng lượng hoá thạch thành các dạng năng lượng khác khó hơn chuyển hoá năng lượng gió thành các dạng năng lượng khác.
Phát biểu nào sau đây là không đúng về năng lượng hoá thạch?
A. Năng lượng hoá thạch luôn được năng lượng mặt trời bổ sung nên không thể cạn kiệt.
B. Sử dụng năng lượng hoá thạch sẽ phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính, làm Trái Đất nóng lên.
C. Đốt nhiên liệu hoá thạch gây ô nhiễm không khí, phát tán bụi mịn vào không khí.
D. Giá nhiên liệu hoá thạch phụ thuộc vào chi phí khai thác nó, chi phí này có xu hướng ngày càng tăng.
Phát biểu nào sau đây là đúng về dầu mỏ?
A. Hiện nay, dầu mỏ được coi là huyết mạch của nền kinh tế toàn cầu.
B. Các mỏ dầu được phân bố đồng đều giữa các nước trên thế giới.
C. Dầu mỏ khó có khả năng cạn kiệt do nó có nguồn gốc từ năng lượng mặt trời
D. Giá dầu mỏ chỉ phụ thuộc vào chi phí khai thác nó.
