Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu câu bên dưới:
a. Xác định thể loại và bố cục của bài thơ.
b. Bài thơ viết điều gì? Điều ấy có liên quan gì đến vấn đề được phản ánh trong bài thơ Tự tình (bài 2) đã được học ở sách Ngữ văn 10?
c. Tâm trạng của nhà thơ được thể hiện như thế nào trong bài thơ?
a. Xem lại kiến thức về thể loại của thơ Đường luật ở phần Kiến thức ngữ văn để trả lời câu hỏi.
a.
- Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật.
- Bốc cục: 4 phần (hai câu đề, hai câu thực, hai câu luận, hai câu kết).
- Tự tình (bài 3) phản ánh số phận gian truân, chím nổi, phụ thuộc của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, qua đó thể hiện mong ước về một cuộc sống bình đẳng, hạnh phúc.
- Với một chủ đề như vậy thì rõ ràng Tự tình (bài 3) có liên quan chặt chẽ với những nội dung được phản ánh trong Tự tình (bài 2) vì đều là tiếng nói của những người phụ nữ mong muốn có cuộc sống hôn nhân, gia đình hạnh phúc trong xã hội nam quyền.
- Ở bài thơ này, ta thấy tâm trạng của nhà thơ có vẻ nặng nề hơn bài Tự tình (bài 2). Sự thách thức, sẵn sàng đương đầu với sô phận không cong mạnh mẽ nữa. Tuy nhiên, không vì vậy mà nỗi khát khao hạnh phúc, sự tự chủ trong tình yêu, hôn nhân bị suy giảm. Cuộc đấu tranh cho sự bình đẳng, hạnh phúc của người phụ nữ vẫn luôn mạnh liệt trong “Bà chúa thơ Nôm”.
Trong bài thơ, tác giả đã so sánh chiếc thuyền với thân phận mỏng manh, thụ động, chìm nổi của người phụ nữ trong xã hội nam quyền.
Chiếc thuyền là vật vô tri vô giác, tuỳ thuộc vào người sử dụng nó, dù người đó đưa thuyền lên thác, xuống ghềnh hay tham chiếc thuyền mới đẹp, tôt shown mà bàn đi chiếc thuyền đã gắn bó với mình thì thân phận người phụ nữ cũng giống như vậy, hoàn toàn nằm trong tay người khác. Cuộc đời học như chiế thuyền “nổi nênh” trên “lênh đênh” sông nước. Dù họ có sống tình nghĩa, thuỷ chung thì điều đó gần như cũng vô nghĩa vì nó phụ thuộc vào sự nhìn nhận và quyết định của kẻ khác. Họ giống như một đồ vật để người có thể mua đi bán lại.
Việc so sánh thân phận người phụ nữ với chiếc thuyền cho thấy nghệ thuật độc đáo của bài thơ. Điều quan trọng nữa là việc ý thức được thân phận thực sự của mình để đấu tranh cho sự công bằng, để nói lên tiếng nói thương mình là một sự tiến bộ rất lớn về tư tưởng trong cuộc đấu tranh cho sự bình đẳng, bình quyền trong xã hội phong kiến của nhà thơ.
Các bài tập cùng chuyên đề
Chú ý cách gieo vần, dùng từ ngữ, đặc biệt là động từ; tính từ chỉ màu sắc, mức độ; thời gian và không gian trong bài thơ Tự tình II
Hãy xác định bố cục của bài thơ Tự tình II. Tác phẩm là lời tâm sự của ai, về điều gì? Điều ấy có liên quan như thế nào đến nhan đề tự tình?
Những hình ảnh trong bốn câu thơ đầu của bài thơ Tự tình II cho thấy hoàn cảnh và tâm trạng của chủ thể trữ tình như thế nào?
Hình ảnh thiên nhiên và nghệ thuật sử dụng từ ngữ, nghệ thuật đối trong hai câu luận bài thơ Tự tình II có gì độc đáo? Qua đó, thái độ của nhà thơ đã được thể hiện như thế nào?
Phân tích mối quan hệ giữa cảnh và tình trong hai câu kết bài thơ Tự tình II để thấy được tâm sự của chủ thể trữ tình?
Theo em, cách dùng từ ngữ, hình ảnh trong bài thơ Tự tình (Bài 2) của Hồ Xuân Hương có gì khác với các bài thơ Đường luật đã học ở Trung học cơ sở?
Bài thơ Tự tình II để lại cho em cảm xúc hoặc ấn tượng gì? Hãy viết một đoạn văn (khoảng 8-10 dòng) ghi lại điều đó.
Qua một số hình ảnh, từ ngữ trong bài thơ Tự tình (bài 2) của Hồ Xuân Hương, hãy xác định thời gian mà chủ thể trữ tình thổ lộ tâm trạng của mình.
Phương án nào sau đấy chỉ ra đặc điểm phong cách nghệ thuật của Hồ Xuân Hương được thể hiện trong Tự tình (II)?
Câu nào sau đây không chỉ ra vẻ đẹp nghệ thuật của bài Tự tình 9 (bài 2)
Những hình ảnh trong bốn câu thơ đầu của bài thơ Tự tình (II) cho thấy hoàn cảnh và tâm trạng của chủ thể trữ tình như thế nào?
Trong Tự tình (II), hình ảnh thiên nhiên và nghệ thuật sử dụng từ ngữ, nghệ thuật đối trong hai câu luận có gì độc đáo? Qua đó, thái độ của nhà thơ đã được thể hiện như thế nào?
Phân tích hai câu kết của bài thơ Tự tình (II) để thấy được nỗi niềm tâm sự của chủ thể trữ tình?
Theo em cách dùng từ ngữ, hình ảnh trong tác phẩm Tự tình (bài 2) của Hồ Xuân Hương có gì khác với các bài thơ Đường luật đã học?
Lựa chọn và phân tích một số hình ảnh tiêu biểu để thấy được sự đối lập giữa cảnh và tình được Hồ Xuân Hương thể hiện trong bài thơ Tự tình (II)
