Các vật liệu được ứng dụng để tạo nên nhiều vật thể khác nhau. Em hãy lập bảng thu thập thông tin về một số vật liệu theo mẫu sau.
STT |
Vật liệu |
Tính chất |
Ứng dụng |
Lưu ý sử dụng an toàn và bảo quản |
1 |
Nhựa |
Dễ tạo hình, bền với môi trường |
Làm chai đựng nước, hộp đựng thức ăn |
- Tránh đặt các đồ vật này ở nhiệt độ cao - Lựa chọn loại nhựa phù hợp để đựng thực phẩm |
2 |
Kim loại |
? |
? |
? |
3 |
Cao su |
? |
? |
? |
4 |
Gốm |
? |
? |
? |
5 |
Thủy tinh |
? |
? |
? |
6 |
Gỗ |
? |
? |
? |
Kim loại
- Tính chất chung: tính dẻo, tính dẫn điện, tính dẫn nhiệt tốt
+ Các kim loại khác nhau còn có những tính chất khác nhau: tính nhẹ, tính cứng, tính bền…
=> Dùng để làm xoong, nồi, dây dẫn điện, vỏ tàu, vỏ máy bay
- Khi sử dụng vật liệu bằng kim loại cần chú ý tính dẫn điện, dẫn nhiệt tốt của kim loại
- Một số kim loại có thể bị gỉ trong môi trường không khí vì vậy người ta thường sơn lên bề mặt kim loại
Cao su
- Tính chất: có tính đàn hồi, có khả năng chịu mài mòn, cách điện, không thấm nước
=> Dùng làm lốp xe, gang tay cách điện, vỏ dây điện
- Khi sử dụng vật liệu bằng cao su, cần chú ý không nên để nơi có nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, tránh tiếp xúc với hóa chất trong thời gian dài hoặc các vật sắc nhọn
Thủy tinh
- Tính chất: bền với môi trường, không thấm nước, không tác dụng với nhiều hóa chất, trong suốt, cho ánh sáng truyền qua
=> Dùng làm đồ gia dụng, dụng cụ trong phòng thí nghiệm
- Thủy tinh khi vỡ dễ gây thương tích => cần cẩn thận khi sử dụng chúng
- Nên dùng vải mềm để lau chùi, tránh đặt những vật cứng, nặng đè lên
Gốm
- Tính chất: vật liệu cứng, bền với môi trường, cách điện tốt, chịu được nhiệt độ cao
=> Dùng làm ngói, bát, cốc, đĩa
Gỗ
- Tính chất: bền, chắc, dễ tạo hình
=> Dùng làm cửa, sàn gỗ, đồ nội thất
- Gỗ dễ bị ẩm, mốc, mối…=> xử lý gỗ bằng cách sấy, tẩm hóa chất trước khi đưa vào gia công đồ vật
STT |
Vật liệu |
Tính chất |
Ứng dụng |
Lưu ý sử dụng an toàn và bảo quản |
1 |
Nhựa |
Dễ tạo hình, bền với môi trường |
Làm chai đựng nước, hộp đựng thức ăn |
- Tránh đặt các đồ vật này ở nhiệt độ cao - Lựa chọn loại nhựa phù hợp để đựng thực phẩm |
2 |
Kim loại |
Dẫn điện, dẫn nhiệt tốt |
Làm xoong, nồi |
- Tránh tiếp xúc trực tiếp với phần kim loại khi đang đun nấu - Lau chùi sau khi sử dụng |
3 |
Cao su |
Chịu mài mòn, đàn hồi, cách điện |
Làm găng tay cách điên, vỏ dây điện |
Tránh tiếp xục với các vật sắc nhọn, nơi có nhiệt độ cao |
4 |
Gốm |
Cứng, bền với môi trường, không thấm nước |
Làm ngói |
Tránh va đập mạnh |
5 |
Thủy tinh |
Bền với môi trường, không tác dụng với nhiều hóa chất |
Làm lọ đựng hóa chất |
- Rửa sạch, lau chùi sau khi sử dụng. - Tránh va đập mạnh |
6 |
Gỗ |
Bền chắc, dễ tạo hình |
Làm giường, tủ |
Xử lí gỗ trước khi gia công để tránh mối mọt |
Các bài tập cùng chuyên đề
Các vật dụng có thể được tạo nên từ nhiều vật liệu khác nhau. Hãy chọn vật liệu phù hợp và nêu những lưu ý khi sử dụng theo gợi ý trong bảng sau:
Lịch sử loài người trải qua thời đại đồ đá (dùng đá làm công cụ), thời đại đồ đồng (dùng đồng làm công cụ) và thời đại đồ sắt (dùng sắt, thép làm công cụ). Do vậy, tên vật liệu đã được dùng để đại diện cho một thời kì trong nền văn minh của con người. Em có thể chọn một loại vật liệu tiêu biểu để đặt tên cho thời đại ngày nay không?
Em hãy nêu một số ví dụ về việc sử dụng một vật liệu làm ra được nhiều vật dụng khác nhau?
Em hãy nêu một số ví dụ về một vật dụng có thể làm bằng nhiều vật liệu khác nhau?
1. Em hãy cho biết các đồ dùng trong hình bên được làm từ những vật liệu nào?

2. Tìm hiểu khả năng dẫn nhiệt của vật liệu
Chuẩn bị: bát sứ, các thìa bằng kim loại, sứ, nhựa, gỗ
Tiến hành:
-
Đổ nước nóng già (khoảng 90 độ C) vào ⅔ bát và đặt 4 chiếc thìa vào bát. Sau khoảng 2-3 phút, dùng tay cầm vào cán của từng chiếc thìa.
-
Lặp lại thí nghiệm trên, nhưng thay nước nóng bằng nước đá.
Lưu ý: Cẩn thận tránh bị bỏng nước nóng

Hãy nhận xét sự thay đổi nhiệt độ của các loại thìa. Điền kết quả quan sát, nhận xét theo mẫu bảng sau:
1. Tìm hiểu về khả năng dẫn điện của vật liệu
Chuẩn bị: bộ dụng cụ như sơ đồ ở hình 12.3, một số đồ vật làm bằng kim loại, nhựa, gỗ, cao su, thủy tinh, gốm..
Tiến hành:
-
Kiểm tra dụng cụ: Kẹp hai đầu kẹp trực tiếp vào nhau và xem đèn có sáng không. Nếu đèn sáng thì bộ dụng cụ hoạt động tốt
-
Lần lượt kẹp từng đồ vật vào hai chiếc kẹp. Nếu đèn sáng thì vật liệu đó dẫn điện. Nếu đèn không sáng, vật liệu đó không dẫn điện (cách điện)
Hãy quan sát hiện tượng khi thực hiện thí nghiệm và điền kết quả quan sát được theo mẫu bảng sau:

Hãy cho biết cách sử dụng một số đồ dùng gia đình sao cho an toàn (tránh bị bỏng, điện giật, …)
Quan sát các đồ vật trong hình bên rồi ghi nhận xét theo mẫu bảng sau:
Để làm chiếc ấm điện đun nước, người ta đã sử dụng các vật liệu gì? Giải thích
Hãy nêu cách xử lí các đồ dùng bỏ đi trong gia đình sau đây:
a. Chai nhựa, chai thủy tinh, túi nylon
b. Quần áo cũ
c. Đồ điện cũ, hỏng
d. Pin điện hỏng
e. Đồ gỗ đã qua sử dụng
g. Giấy vụn
Kể tên một số vật dụng được chế tạo từ kim loại (nhôm, đồng…)
Dựa vào tính chất nào mà cao su được sử dụng để chế tạo lốp xe?
Dựa vào tính chất nào mà thủy tinh thường được sử dụng làm dụng cụ trong phòng thí nghiệm?
Hãy kể tên một số vật dụng bằng thủy tinh ở gia đình em. Em cần lưu ý gì khi sử dụng chúng?
So sánh tính chất của thủy tinh và gốm
Nêu một số ứng dụng của vật liệu gỗ trong đời sống và sản xuất
Chọn một tính chất cơ bản của vật liệu và đề xuất cách kiểm tra tính chất đó theo bảng 8.1
Tìm một số dẫn chứng để chỉ ra rằng việc sử dụng nhựa không hợp lí, không hiệu quả có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe con người và môi trường. Chúng ta cần làm gì để giảm thiểu rác thải nhựa?
Lấy một số ví dụ về việc sử dụng một số vật liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững
Kể tên những vật liệu mà em biết.
Chúng ta thường sử dụng các vật liệu thông dụng (kim loại, nhựa, gỗ, cao su,...) để tạo ra các sản phẩm phục vụ cuộc sống. Vậy vật liệu đó có những tính chất và ứng dụng nào quan trọng?
Kể tên một số loại vật liệu trong cuộc sống mà em biết
Từ quan sát thực tế, em hãy cho biết một số tính chất của các vật liệu: kim loại, cao su, nhựa, gỗ, thủy tinh và gốm. Tích dấu để hoàn thành theo mẫu bảng 11.2

Từ thực tế cùng với việc tìm hiểu thông tin qua sách báo và internet, em hãy cho biết cách sử dụng đồ vật bằng nhựa an toàn và hiệu quả
Điền thông tin còn thiếu theo mẫu bảng sau:

Vật liệu xây dựng nào dưới đây được sử dụng nhằm bảo vệ môi trường và đảm bảo phát triển bền vững?
A. Gỗ tự nhiên
B. Kim loại
C. Gạch không nung
D. Gạch chịu lửa
Thiết kế một poster tuyên truyền việc sử dụng vật liệu tái chế để tạo những sản phẩm có ứng dụng trong cuộc sống hàng ngày
Nhà máy sản xuất rượu vang dùng quả nho để lên men. Vậy quả nho là
-
vật liệu
-
nhiên liệu
-
nguyên liệu
-
khoáng sản
Liệt kê các loại đồ vật hoặc công trình xây dựng được làm từ những vật liệu trong hình 11.1
