Hình dạng, tính nết của các con vật được thể hiện trong truyện Bài học đường đời đầu tiên vừa giống loài vật ấy, vừa giống con người ở chỗ nào?
Em chú ý đặc điểm của các loài vật được nhắc tới và trả lời các ý theo câu hỏi trên.
Cách 1
Hình dạng, tính nết của các con vật được thể hiện trong truyện vừa giống loài vật ấy, vừa giống con người:
- Hình dáng miêu tả vừa giống con vật vừa giống con người:
+ Dế Mèn: thanh niên cường tráng, đi bách bộ, đầu to ra thành từng tảng, đứng oai vệ, mỗi bước đi làm điệu dún dẩy, kiểu cách con nhà ra võ
+ Dế Choắt: gầy gò, dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện, lưng, mạng sườn, mặt mũi ngẩn ngơ.
- Tính cách:
+ Dế Mèn: bướng, hung hăng, hống hạch, trịch thượng
+ Dế Choắt: yếu ớt, hiền lành.
+ Cốc: đanh đá, nóng nảy.
Cách 2Hình dạng, tính nết của các con vật được thể hiện trong truyện vừa giống loài vật ấy, vừa giống con người ở chỗ:
Dế Mèn
- Đặc điểm giống loài vật:
○ Đôi càng mẫm bóng.
○ Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứng dần và nhọn hoắt.
○ Đôi cánh trước ngắn hủn hoẳn giờ thành dài kín đuôi.
○ Thân màu nâu bóng mỡ.
○ Đầu to từng tảng, rất bướng.
○ Hai răng đen nhánh lúc nào cũng nhai.
○ Sợi râu dài, uốn cong, chốc chốc đưa hai chân lên vuốt râu.
- Đặc điểm giống con người:
○ Chàng dế thanh niên cường tráng.
○ Cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi.
○ Đi đứng oai vệ.
○ Khi tôi to tiếng thì ai cũng nhịn, không ai đáp lại.
○ Quát chị Cào Cào, ngứa chân đá anh Gọng Vó.
○ Tôi càng tưởng tôi là tay ghê gớm, có thể sắp đứng đầu thiên hạ.
○ Hung hăng, hống hách, tự đắc, nghịch ranh
Dế Choắt
- Đặc điểm giống loài vật:
○ Gầy gò, dài lêu nghêu
○ Cánh ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn
○ Đôi càng bè bè, nặng nề, xấu
○ Râu ria cụt một mẩu
- Đặc điểm giống con người:
○ Giống một gã nghiện thuốc phiện.
○ Như người cởi trần mặc áo gi-lê
○ Mặt mũi ngẩn ngẩn ngơ ngơ.
○ Tính nết ăn xổi ở thì.
Chị Cốc
- Đặc điểm giống loài vật:
○ Đứng chỗ mát rỉa lông, rỉa cánh và chùi mép.
○ Béo xù, mỏ như dùi sắt.
=> Đặc điểm giống con người: Trợn tròn mắt, giương cánh lên như sắp đánh nhau.
Cách 3Giống nhau giữa các con vật trong truyện và con người là ở:
- Ngoại hình miêu tả giống con người: Dế Mèn: thanh niên cường tráng, đi bách bộ, đầu, to ra thành từng tảng, đứng oai vệ, mỗi bước đi làm điệu dún dẩy, kiểu cách con nhà ra võ…; Dế Choắt: gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện, đôi càng bè bè trông đến xấu, mặt mũi ngẩn ngơ ngơ...
- Tính cách: Dế Mèn: hung hăng, hống hách, trịch thượng, Dế Choắt: yếu ớt, nhút nhát…
Các bài tập cùng chuyên đề
Có thể em đã từng đọc một truyện kể hay xem một bộ phim nói về niềm vui hay nỗi buồn mà nhân vật đã trải qua. Khi đọc (xem) em đã có suy nghĩ gì?
Chia sẻ với các bạn vài điều em thấy hài lòng hoặc chưa hài lòng khi suy nghĩ về bản thân?
Em dự đoán như thế nào về sự việc sắp được kể trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên?
Trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên, lúc rủ Dế Choắt trêu chị Cốc, Dế Mèn có nghĩ đến hậu quả không?
Trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên, điều gì đã xảy ra với Dế Choắt? Dế Mèn đã làm gì khi chứng kiến điều đó?
Câu chuyện Bài học đường đời đầu tiên được kể bằng lời của nhân vật nào? Kể theo ngôi thứ mấy?
Đọc phần một đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên, nêu một số chi tiết miêu tả Dế Mèn khiến em liên tưởng tới đặc điểm của con người. Lối miêu tả này thường được sử dụng ở loại truyện nào?
Em thích hoặc không thích điều gì trong cách Dế Mèn tự miêu tả ở phần một văn bản Bài học đường đời đầu tiên? Vì sao?
Trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên, Dế Mèn đã nói gì khi sang thăm nhà Dế Choắt và khi Dế Choắt nhờ giúp đỡ? Những lời nói đó thể hiện thái độ gì của Dế Mèn?
Trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên, chứng kiến cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn đã có những cảm xúc suy nghĩ gì? Những cảm xúc, suy nghĩ đó cho thấy sự thay đổi nào ở Dế Mèn?
Theo em, từ những trải nghiệm đáng nhớ trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên, Dế Mèn đã rút ra được bài học gì?
Nêu hình dung của em về nhân vật Dế Choắt trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên. Nếu gặp một người bạn có đặc điểm giống như Dế Choắt, em sẽ đối xử với bạn như thế nào?
Viết đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu) kể lại một sự việc trong đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên bằng lời của một nhân vật do em tự chọn.
Hãy chia sẻ với bạn về một chuyện đáng nhớ mà em từng trải qua.
Dựa vào nhan đề và ấn tượng ban đầu của bản thân khi đọc lướt qua văn bản Bài học đường đời đầu tiên, em đoán xem “bài học đường đời đầu tiên” được nhân vật kể lại sau đây là bài học gì?
Những chi tiết miêu tả ngoại hình nhân vật “tôi” trong đoạn Bài học đường đời đầu tiên là lời của ai? Điều này giúp em biết được gì về tính cách nhân vật?
Qua cách nhân vật “tôi” tự miêu tả hành động của mình ở đoạn đầu văn bản Bài học đường đời đầu tiên, em biết thêm điều gì ở đặc điểm nhân vật?
Những từ ngữ “hung hăng”, “hống hách”, “ngu dại”, “ân hận” cho thấy nhân vật “tôi” trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên có thái độ và đánh giá như thế nào về trải nghiệm sắp kể ra dưới đây?
Trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên, việc Dế Choắt muốn đào một cái ngách sang nhà nhân vật “tôi” phòng khi có kẻ nào bắt nạt cho thấy Dế Choắt suy nghĩ, đánh giá như thế nào về nhân vật “tôi”?
Cụm từ “đứa ích kỉ” trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên thể hiện sự nhận thức của ai? Tự nhận thức về điều gì?
Thời điểm Dế Mèn kể lại cho chúng ta nghe bài học đường đời đầu tiên là trước hay sau cái chết của Dế Choắt? Dựa vào chi tiết nào mà em cho là như vậy?
Nhân vật trong truyện Bài học đường đời đầu tiên là những loài vật nào?
Tìm một số chi tiết Dế Mèn miêu tả, nhận xét về bản thân và Dế Choắt trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên vàtừ các chi tiết đó, em hãy khái quát về đặc điểm của nhân vật Dế Mèn
Tóm tắt “câu chuyện ân hận đầu tiên” mà Dế Mèn “ghi nhớ suốt đời” trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên.
Em hãy đóng vai Dế Mèn, viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) về bài học đường đời đầu tiên mà nhân vật này đã rút ra được cho mình.
Đọc phần (1) đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên (từ đầu đến có thể sắp đứng đầu thiên hạ rồi) trong SGK (tr.12-14) và thực hiện các yêu cầu:
1. Điền từ ngữ phù hợp vào chỗ trống trong sơ đồ sau: |
|
Dế Mèn tự miêu tả hình thức của mình: - càng: - vuốt: - cánh: - răng: |
Hành động của Dế Mèn:
|
Dế Mèn tự đánh giá về bản thân:
|
Quan hệ của Dế Mèn với bà con trong xóm |
2. Từ sơ đồ trên, nhận xét về đặc điểm nhân vật Dế Mèn:
|
Đọc phần (1) đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên, điền thông tin phù hợp vào các cột trong bảng sau:
Những chi tiết miêu tả Dế Mèn gợi liên tưởng đến đặc điểm của con người |
||
Ngoại hình |
Cử chỉ |
Hành động |
|
|
|
Nhận xét cách Dế Mèn tự miêu tả và đánh giá về bản thân ở phần (1) đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên:
- Điều em thích hoặc không thích:
- Vì: