Bài 2: Em hãy cùng bạn xây dựng một kịch bản với nội dung thực hiện các quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội và đóng vai theo kịch bản đó.
Liên hệ thực tế.
VD: Tác giả kịch bản
Với sự tham gia của các diễn viên
- Kim Phượng: Trong vai Chị Hương- Đội trưởng đội tuyên truyền.
- Ánh Tuyết: Trong vai Bà Huệ - mẹ Nam.
- Quốc Duy: Trong vai Anh Minh – Công an khu vực.
- Hải Thuỳ: Trong vai Bình – Công an khu vực.
- Hoàng Long: Trong vai Nam - học sinh mắc nghiện.
NỘI DUNG
Cảnh 1: Tại nhà bà Huệ vào 1 buổi chiều
Bà mẹ: Con ơi, sao con dại dột thế? Mấy ngày qua con đã ở đâu? Trời ơi niềm vui sự sống của tôi... (Vừa lau nước mắt vừa nói).
Hương: Dạ, cháu chào Bác ạ?
Bà mẹ: Kìa! Cô là ...
Hương: Cháu là Hương, đội trưởng đội tuyên truyền câu lạc bộ 03 đến tìm bác có chút việc, sao Bác lại khóc?
Bà mẹ: Cô ơi! Thằng con trai quý tử của tôi nó đã bỏ nhà đi biệt tích cả tháng nay. Tôi đã đi tìm khắp nơi nhưng không thấy. Tôi phải làm sao đây?
Hương: Có phải tên con trai bác là Doãn Hoàng Nam không?
Bà mẹ: Vâng, cháu tên là Hoàng Nam, Doãn Hoàng Nam.
Hương: Doãn Hoàng Nam 18 tuổi, đã học xong lớp 12. Người cao rong rỏng phải không ạ?
Bà mẹ: Thôi đúng rồi, đúng là con tôi rồi, thật phúc đức cho nhà tôi, may mà cô đã cho nó ở nhờ không thì ...
Hương: Dạ! không bác ạ nhưng sáng nay đội tuyên truyền phòng chống tệ nạn xã hội của chúng cháu phối hợp cùng Công an đã bắt một nhóm thanh niên đang tụ tập tiêm chích ma tuý, trong đó có 1 em tên là Hoàng Nam. Bây giờ bác có thể ... ( Nói kéo dài).
Bà mẹ: Lài, lài, tôi nói cho nhà cô biết, cô đừng có mượn gió bẻ măng. Tôi tưởng cô nhân đức lắm đến báo cho tôi chỗ ở của con tôi. Nào ngờ cô đem tai hoạ đến cái nhà này. Nhưng cô nhớ cho, có doạ người cũng cần chọn lý do cho thích đáng. Cô nói con tôi ngã xe, con tôi trèo cây chết đuối tôi còn tin. Cô bảo nó tiêm chích thì không đời nào. Đến tiêm phòng bệnh nó còn chẳng dám nữa là tiêm chích.
Hương: Cháu cũng mong là như vậy, nhưng tuổi trẻ bồng bột...
Bà mẹ: Cô thì già chắc! Thiên hạ toàn người trẻ cả đấy cô ạ. Thôi cô làm ơn đi ra cho tôi còn đốt vía (Đẩy Hương ra cửa)
Hương: Bác hãy bình tĩnh và đi cùng cháu đến đồn công an để chúng ta cùng tìm cách giải quyết.
Bà mẹ: Đi theo cô à? Thế khác nào tôi công nhận con tôi nghiện. Mà thôi được tôi đi, nếu không phải con tôi nghiện thì ... thì ( Nói to) Hồi sau sẽ rõ!
Cảnh2: Cảnh tại đồn Công an
Minh: Anh mong em hãy mau tỉnh ngộ để làm lại từ đầu. Tương lai tươi sáng vẫn đang chờ em ở phía trước.
Nam: Sáng à? Sáng trong hay sáng đục, đục như khói thuốc thôi? Anh nói đi ...
Bình: Sao em lại nói thế! Em biết không ma tuý là kẻ thù ghê sợ của loài người và mỗi chúng ta đều phải góp phần tiêu diệt nó. Em mà như thế này bố mẹ em sẽ rất buồn.
Nam: Thôi im đi, buồn hay không là chuyện của 2 cụ nhà tôi, mà tính đến thời điểm này tôi zêrô bố và cũng zêrô cả mẹ luôn, đừng đem họ ra làm mềm lòng tôi ...
(Hương và mẹ Nam đi vào)
Hương: Bình ơi! (Nam thấy mẹ quay mặt đi)
Bình: Chị Hương!
Bà mẹ: Trời ơi! Nam! Con tôi ... (Khóc ôm lấy con).
Nam: Làm ơn sống lịch sự theo người á Đông, buông tôi ra. Tôi không chút liên quan gì tới bà cả, bà nhớ cho.
Mẹ: (Hát đoạn cải lương): Đau lòng này Nam ơi! Con lớn lên trong vòng tay của ta, thì làm sao nỡ quên ân tình. Nay con mang đến ưu phiền cay đắng, nhìn con lòng ta xót xa, sống chi cho lòng thêm đau ...
Nam: (Hát) Đời tôi như cánh chim xa bầy. Không hề sung sướng hơn bà đâu, đi ráng ma mau, về nhà cho nhanh không thì tôi cáu lên bây giờ (Đẩy mẹ ra).
Bà mẹ: Các chú ơi, các cô ơi, tôi phải làm sao? Làm sao đây?
Minh: Bác bình tĩnh lại để chúng ta cùng tìm cách đưa em Nam đi cai nghiện.
Bà mẹ: Cai như thế nào? Mà cai ở đâu chứ?
Hương: Thưa bác hiện nay 3 hình thức cai nghiện:
Hình thức 1: Cai nghiện bắt buộc tại trung tâm cấp Tỉnh và Huyện
Hình thức 2: Cai nghiện tại cộng đồng.
Hình thức 3 : Cai nghiện tại gia đình.
Theo cháu Bác nên cho em Nam đi cai nghiện bắt buộc tại trung tâm cấp huyện bác ạ.
Nam: Thôi im đi! Làm gì có trại nào dành cho thằng nghiện như tôi. Đến các người còn không cần đến tôi thì làm gì có anh nhà nước nào cần tôi. Giờ tôi là đời thừa.
Bà mẹ: Nam, Mẹ xin con, nếu con thương mẹ thì con hãy đi đi, đi đi con.
Bình: Đúng rồi! Em hãy vì bản thân và gia đình em ạ, anh nghĩ...
Nam: Không ai phải nghĩ, không tranh cãi nhiều. Tôi nói không là không. Hát (Kệ người ta nói).
Bà ta cứ nói tôi không đi là ngu, tôi không đi là ngơ, tôi không đi là khờ. Vì trong nhà tôi chỉ có mình tôi thôi không còn thằng thứ 2. Kệ bà ta nói, tôi không nghe bà ta tại vì tôi biết tôi không đi là khôn...là khôn...(Trong khi hát mẹ bấu vào tay, Nam đẩy ra).
Hương: Em nói đúng! Nhà em chỉ có mình em thôi, Bố mẹ em chỉ dành tình thương cho em thôi. Em là niềm vui, niềm hạnh phúc của họ. Em hãy nhìn những giọt nước mắt đọng lại những nếp nhăn của mẹ, em nhìn đi... và suy nghĩ lại.
Minh: Những gọt nước mắt ấy không chỉ có niềm đau mà còn cả niềm hy vọng đang chờ đợi em thắp lên em hiểu không?
Bình: Hãy dũng cảm lên em, 1 cánh cửa cũ khép lại và 1 cánh cửa mới đang đón chờ em đấy.
Nam: Mẹ, mẹ hãy tha lỗi cho con, con trót dại.
Bà mẹ: Bài học đầu đời con nên ghi nhớ. Cũng thật may đã có Đoàn, Đảng giúp đỡ chúng ta. Con cần cai nghiện tốt để khỏi phụ lòng các cô, chú... con nhé.
Nam: Vâng! Con sẽ cố gắng! Con sẽ làm được, xin mọi người cứ tin con.
(Các cô chú công an và mẹ đến vỗ về, động viên )- Kết thúc cảnh 2
Cảnh 3: 3 năm sau .
Tại nhà bà Huệ, 1 buổi chiều:
Bà mẹ: Nhanh thật! Thấm thoắt đã 3 năm trôi qua. Ngày này cách đây 3 năm tôi đang rối bời tâm trí vì lo sợ. Bây giờ ... sao tôi cứ bồi hồi đứng ngồi không yên, con tôi sắp về, nó đã cai nghiện thành công rồi. Con ơi ...
(Giọng vui sướng, đi lại ngóng ra cổng, dọn dẹp nhà ...)
Nam: (Tay sách túi ngập ngừng bước vào nhà) Gọi to kéo dài: Mẹ ...
Mẹ: Nam, con đã về thật rồi. Trông con tôi khác quá, cao lớn, trắng trẻo hẳn ra.
Nam:Con có quà cho mẹ đây. Mẹ sẽ rất vui ...
Mẹ: Con về là mẹ mừng rồi, quà gì chứ, thật là ...
Nam (Lấy trong túi ra): Đây là phiếu nhận xét của các chú quản lý trại nhận xét về con trong quá trình cai nghiện, các chú khen con lắm mẹ ạ.
Mẹ: (Lật tờ giấy xem đi, xem lại): Thế này, các cô chú công an, các anh các chị trong đội tuyên truyền mà biết thì vui lắm đây. Mà các cô chú ấy nói lát nữa sẽ đến thăm con đấy.
Nam: Con không muốn gặp các cô các chú ấy đâu. Họ sẽ coi thường con, coi con là 1 thằng vừa rời khỏi trại, con không ... (Đang nói dở thì Bình, Minh, Hương xuất hiện).
Bình: Nam, các anh chị luôn mong ngày em trở về thế mà em lại không muốn gặp các anh là sao?
Hương: Chị không muốn nghe những lời như vậy chút nào, Nam ạ!
Minh: Các anh chị không chỉ đến hỏi thăm mà muốn em cùng đi tuyên truyền, giúp đỡ mọi người phòng, chống ma tuý nữa.
Mẹ: Đúng rồi, hãy để niềm vui như gia đình mình trở thành niềm vui chung cho những gia đình có hoàn cảnh tương tự con ạ.
Nam: Liệu có ai tin con không?
Hương: Bằng sự nhiệt tình, bằng chính sự cố gắng và ý chí của bản thân, mọi người sẽ tin em.
Bình: Chỉ cần em còn niềm tin là em sẽ làm được tất cả, anh tin ở em.
Minh: Thay mặt đội tuyên truyền, tôi chính thức công nhận thành viên mới của đội: Doãn Hoàng Nam.
Mẹ: Nào các con hãy hát lên, hát cho niềm hạnh phúc và hát cho những thành công sắp tới của đội tuyên truyền.
Hát bài: Bạn ơi! Hãy lánh xa.
Các bài tập cùng chuyên đề
Theo em, học sinh dễ bị lôi kéo vào những tệ nạn xã hội nào nhất?
Em hãy quan sát các tranh, đọc những trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:
a) Nhận xét về hành vi sai trái trong những bức tranh và trường hợp trên. Nêu hậu quả của những hành vi đó
b) Theo em, tệ nạn xã hội là gì?
c) Hãy kể tên các loại tệ nạn xã hội phổ biến hiện nay.
Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:
a) Em hãy nêu nguyên nhân, hậu quả của các tệ nạn xã hội trong các trường hợp trên
b) Kể thêm những hậu quả của tệ nạn xã hội mà em biết theo gợi ý dưới đây:
a) Em hãy cho biết hành vi tẩm ma túy vào thuốc lào để hút của các học sinh ở thông tin 1 (mục 1) có vi phạm quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội không? Vì sao?
b) Em hãy nêu một số quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội
Em hãy quan sát các tranh dưới đây và trả lời câu hỏi:
a) Trong những bức tranh trên, các bạn đã làm gì để phòng, chống tệ nạn xã hội?
b) Em hãy kể thêm những việc học sinh cần làm để phòng, chống tệ nạn xã hội
Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?
a) Những người mắc tệ nạn xã hội đều là người xấu.
b) Trẻ em mắc vào tệ nạn xã hội sẽ ảnh hưởng không tốt đến tương lai của bản thân.
c) Phòng, chống tệ nạn xã hội là trách nhiệm của riêng cơ quan công an.
Em đồng tình hay không đồng tình với hành vi nào dưới đây? Vì sao?
a) L rủ các bạn trong lớp cả cược bóng đá, ai thua thì sẽ phải bỏ tiền mua đồ ăn sáng cho những người thắng.
b) Bà N dùng bánh kẹo để dụ dỗ trẻ em vận chuyển ma túy hộ mình.
c) H kiên quyết từ chối khi được các bạn cùng lớp rủ đi xem bói.
Em hãy xử lí các tình huống dưới đây:
a) Thời gian gần đây, trong bản của A có một số trẻ nhỏ bị sốt và nổi ban đỏ trên cơ thể nên người dân vô cùng lo lắng. Thầy mo bảo rằng trong bản đang bị nhiều ma quỷ quấy rối và yêu cầu mọi người đóng tiền để làm lễ cúng trừ tà.
b) Gần đây, M thấy anh trai gieo trồng một giống cây lạ trong vườn và chăm sóc rất cẩn thận. M tò mò muốn biết anh trồng cây gì nên nhiều lần gặng hỏi nhưng anh không trả lời, anh chỉ nói rằng những cây đó bán được rất nhiều tiền. Cảm thấy nghi ngờ, M đã lên in-ter-net tìm hiểu và phát hiện những cây mà anh trai đang trồng rất giống cây cần-sa một loại cây dùng để điều chế ma túy.
c) Mồng Hai Tết, S được anh trai dẫn qua nhà một người bạn chơi. Khi đến nơi, S thấy một số người đang tụ tập đánh bài ăn tiền. Anh trai S không mang tiền nên ngỏ ý muốn mượn tiền mừng tuổi của S để chơi cùng mọi người. Anh còn hứa sẽ cho S tất cả số tiền thắng được.
Nếu là A, M, S trong các tình huống trên, em sẽ xử lí thế nào?
Em hãy chia sẻ những việc bản thân đã làm để phòng chống tệ nạn xã hội.
Em hãy vẽ một bức tranh phê phán các tệ nạn xã hội và thuyết minh giới thiệu sản phẩm với cả lớp.
Em hãy kể tên các loại tệ nạn xã hội được thể hiện trong các bức tranh sau và trả lời câu hỏi.
Tệ nạn xã hội là gì?
1. Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
- Anh T đã vướng phải những loại tệ nạn xã hội nào?
- Nguyên nhân nào khiến anh T vướng phải tệ nạn xã hội đó?
- V đã vướng phải những loại tệ nạn xã hội nào?
- Theo em, tệ nạn xã hội dẫn đến hậu quả như thế nào đối với bản thân, gia đình và xã hội?
2. Em hãy đọc các ý kiến sau đây và trả lời câu hỏi.
a) Chỉ người lớn mới vướng vào các tệ nạn xã hội.
b) Đánh bài ăn tiền để vui, không gọi là tệ nạn xã hội.
c) Hút thuốc lá thể hiện bản lĩnh, sành điệu.
d) Nếu đủ bản lĩnh thì sử dụng ma tuý một lần cũng không sao.
đ) Trò chơi điện tử có thể gây nghiện.
e) Học sinh tham gia cá độ bóng đá sẽ không bị xử lí vì còn quá nhỏ.
- Em đồng ý hay không đồng ý với ý kiến nào? Vì sao?
- Lứa tuổi học sinh trung học cơ sở có thể vướng các loại tệ nạn xã hội nào?
1. Em hãy nêu suy nghĩ của mình về các câu ca dao, tục ngữ sau đây:
- Cờ bạc là bác thằng bần,
Cửa nhà bán hết, tra chân vào cùm.
(Ca dao)
- Xem bói ra ma, quét nhà ra rác.
(Tục ngữ)
3. Em hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi.
- Vì sao Q vướng vào tệ nạn xã hội?
- Học sinh vướng vào tệ nạn xã hội có thể dẫn đến hậu quả gì?
1. Em hãy lập bảng liệt kê tác hại của các tệ nạn xã hội, từ đó rút ra bài học để chia sẻ cùng bạn nhằm tránh xa tệ nạn xã hội.
Trả lời câu hỏi trang 55 sách giáo khoa GDCD 7 – Chân trời sáng tạo
2. Em hãy làm một sản phẩm trang trí nhằm tuyên truyền về nguyên nhân, hậu quả của tệ nạn xã hội.
Gợi ý: Hình thức thể hiện: vẽ tranh, khẩu hiệu tuyên truyền,...
Em hãy quan sát các bức tranh sau đây và cho biết ý nghĩa của các khẩu hiệu
1. Em hãy đọc các thông tin sau và trả lời câu hỏi.
- Nhân vật Nguyễn T đã vi phạm quy định về phòng, chống tệ nạn xã hội nào và sẽ bị pháp luật xử lí như thế nào?
- Nếu phát hiện ra những người thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, em sẽ xử lí như thế nào?
2. Em hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi.
- Tại sao Trường THCS M tổ chức “Lễ phát động và tuyên truyền về phòng, chống tệ nạn xã hội trong nhà trường”?
- Em có đồng ý với quan điểm của bạn H không? Vì sao?
- Nếu là học sinh Trường THCS M, em sẽ tham gia hoạt động này với tinh thần như thế nào? Tại sao?
Trả lời câu hỏi trang 59 sách giáo khoa GDCD 7 – Chân trời sáng tạo
3. Em đồng ý hay không đồng ý với những ý kiến nào sau đây? Vì sao?
a) Thấy người buôn bán ma tuý nên lờ đi, coi như không biết.
b) Không mang hộ đồ vật của người khác khi không biết rõ đồ vật ấy là gì, cho dù được trả nhiều tiền.
c) Tuyệt đối không giao tiếp với người nghiện ma tuý vì sẽ bị lôi kéo và mang tiếng xấu.
d) Ma tuý, mại dâm là con đường dẫn đến lây nhiễm HIV/AIDS.
e) Hành vi tổ chức đánh bạc, đua xe ăn tiền là hành vi trái pháp luật.
1. Em hãy đọc các tình huống sau và trả lời câu hỏi.
- Em có nhận xét gì về việc làm của H?
- Theo em, H quyết định như thế nào là phù hợp?
- Em có nhận xét gì về hành vi cá độ của anh A?
- Anh A có phải chịu trách nhiệm trước pháp luật không? Vì sao?
- Em có đồng tình với ý kiến cho rằng K là chủ mưu, còn T và H là vô tội không? Vì sao?
- Em sẽ làm gì nếu biết bạn của mình sử dụng ma túy?
2. Em hãy đưa ra cách giải quyết phù hợp và hiệu quả trong những trường hợp sau đây:
a. Một người bạn của em vào quán internet chơi điện tử cá độ ăn tiền.
b. Một người rủ em thử sử dụng thuốc lắc.
c. Một người nhờ em mang đồ vật không rõ được gói kín khi đi qua trạm Công an giao thông
1. Dựa trên các quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội, em hãy thiết kế một tờ rơi nhằm tuyên truyền, giáo dục cho học sinh.
2. Em hãy làm việc nhóm để lên ý tưởng và trình bày trước lớp một tiểu phẩm ngắn với chủ đề: “Nói không với tệ nạn xã hội”.
Tệ nạn xã hội để lại những hậu quả nặng nề cho cá nhân, gia đình, xã hội. Tệ nạn xã hội thường bắt nguồn từ các thói quen xấu. Em hãy liệt kê những thói xấu của con người trong cuộc sống mà em biết. Trong những thói quen ấy, đâu là tệ nạn xã hội.
Em hãy liệt kê những thói quen xấu của con người trong cuộc sống mà em biết. Trong những thói quen ấy, đâu là tệ nạn xã hội?
Hình ảnh: (trang 51, 52)
Đọc và trả lời câu hỏi:
a) Em hãy cho biết những nguyên nhân nào dẫn đến T nghiện ma túy, K tụ tập đánh bài?
b) Theo em, còn những nguyên nhân nào khác dẫn đến các tệ nạn xã hội của con người
Đọc và trả lời câu hỏi:
a) Em hãy liệt kê hậu quả của việc đua xe đối với H và vợ chồng anh K?
b) Hành vi đánh bạc, cá độ và sử dụng chất kích thích gây nghiện đã dẫn đến hậu quả gì đối với anh N và gia đình?
c) Hãy chia sẻ hậu quả của tệ nạn xã hội mà em biết.
Bài 1: Hành vi nào dưới đây là tệ nạn xã hội?
A. Anh Q thường xuyên sử dụng ma túy.
B. Chị M không xa lánh người bị nhiễm HIV
C. Bạn T luôn thực hiện nghiêm túc các nội quy của nhà trường.
D. Anh C thường tham gia đánh bạc cùng bạn bè.
E. Bạn H đã từ chối việc hút thuốc lá khi bạn bè dụ dỗ.
G. Bà N thường mời thầy cúng đến giải hạn khi các con mình bị ốm.
