a) Em hãy cho biết hoạt động của con người trong từng hình ảnh, trường hợp trên đã tạo ra những sản phẩm nào? Các sản phẩm đó có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống của con người?
b) Theo em, lao động có ý nghĩa gì đối với cá nhân và xã hội?
a) Sản phẩm và ý nghĩa từ hoạt động lao động của con người:
+ Ảnh 1: hoạt động sản xuất, thu hoạch lúa của các bác nông dân có thể: tạo ra lương thực phục vụ cho cuộc sống của con người và có thể là hàng hóa để phục vụ cho hoạt động trao đổi - buôn bán; tạo ra nguồn thu nhập cho người nông dân.
+ Ảnh 2: hoạt động giảng dạy của giáo viên có thể: đào tạo, giáo dục con người, giúp con người phát triển, hoàn thiện bản thân và góp phần thúc đẩy sự phát triển của xã hội; tạo ra nguồn thu nhập cho người giáo viên.
+ Ảnh 3: hoạt động khám, chữa bệnh của bác sĩ có thể: giúp người bệnh cải thiện các vấn đề về sức khỏe; góp phần thúc đẩy sự phát triển của xã hội; tạo ra thu nhập cho bác sĩ.
+ Ảnh 4: hoạt động sản xuất giày da của công nhân, có thể: tạo ra sản phẩm phục vụ cho nhu cầu của người tiêu dùng ở trong và ngoài nước; đem lại thu nhập để người công nhân có thể nuôi sống bản thân và gia đình.
+ Trường hợp. hoạt động sản xuất, kinh doanh của anh M giúp: người dân có công ăn việc làm và nguồn thu nhập ổn định; góp phần thúc đẩy sự phát triển của quê hương, đất nước.
b) Lao động tạo ra sản phẩm, thu nhập cho con người; quyết định sự tồn tại và phát triển của xã hội.
Các bài tập cùng chuyên đề
Em hãy kể một số hoạt động lao động mà em đã từng thực hiện ở gia đình, nhà trường hoặc cộng đồng và nêu ý nghĩa của các hoạt động đó.
a) Em hãy cho biết, trong thông tin trên, Giêm Oát đã lao động như thế nào? Việc lao động đó đã mang lại những ý nghĩa gì?
b) Hãy phân tích tầm quan trọng của lao động đối với đời sống con người.
a) Theo em, trong trường hợp 2 và 3, các nhân vật đã thực hiện quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ lao động của công dân như thế nào ?
b) Em hãy nêu một số ví dụ thực hiện tốt quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ lao động của công dân trong đời sống hằng ngày.
a) Em hãy cho biết các nhân vật trong những bức tranh trên đã thực hiện về lao động chưa thành niên như thế nào.
b) Hãy kể thêm những quy định của pháp luật về lao động vị thành niên.
a) Theo em, các nhân vật trong trường hợp 2 và 3 đã thực hiện quyền và nghĩa vụ của người lao động như thế nào?
b) Em hãy nêu một số ví dụ thực hiện tốt quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của người lao động trong cuộc sống.
a) Các nhân vật trong trường hợp 2 và 3 đã thực hiện quyền và nghĩa vụ như thế nào?
a) Theo em, vì sao người lao động và người sử dụng lao động phải giao kết hợp đồng lao động?
b) Dựa vào các thông tin trên, em hãy lập một hợp đồng lao động đơn giản giữa người sử dụng lao động và người lao động.
Em đồng tình hay không đồng tình với những ý kiến nào sau đây? Vì sao?
a) Lao động là một trong những nhân tố quyết định sự tồn tại và phát triển của nhân loại.
b) Lao động chỉ tạo ra những giá trị vật chất cho đời sống con người.
c) Hoạt động lao động chỉ có ý nghĩa khi tạo ra những đóng góp to lớn cho xã hội.
d) Lao động giúp con người phát triển các mối quan hệ tích cực, tránh những thói hư tật xấu.
Em có nhận xét gì về việc làm của các nhân vật dưới đây?
a) Bà K trả công cho các lao động chưa thành niên rất thấp so với các lao động như nhau khác dù họ phải làm những việc như nhau.
b) Bạn Q trốn lao động công ích ở trường để đi đá bóng.
c) Chị O đưa các lao động chưa thành niên ở cơ sở mình đi khám sức khoẻ định kì và tạo điều kiện để họ học tập, vui chơi, giải trí, rèn luyện bản thân.
d) H dành thời gian rảnh rỗi để làm đồ thủ công bán kiếm tiền mua đồ dùng học tập.
Em có nhận xét gì về việc làm của các nhân vật dưới đây?
a) Bà K trả công cho các lao động chưa thành niên rất thấp so với các lao động như nhau khác dù họ phải làm những việc như nhau.
b) Bạn Q trốn lao động công ích ở trường để đi đá bóng.
c) Chị O đưa các lao động chưa thành niên ở cơ sở mình đi khám sức khoẻ định kì và tạo điều kiện để họ học tập, vui chơi, giải trí, rèn luyện bản thân.
d) H dành thời gian rảnh rỗi để làm đồ thủ công bán kiếm tiền mua đồ dùng học tập.
Hãy chỉ ra những vi phạm của người lao động, người sử dụng lao động theo quy định của Bộ luật Lao động năm 2019 trong những trường hợp dưới đây:
a) Thuê trẻ em 14 tuổi làm việc 8 giờ/ngày.
b) Tự ý nghỉ việc không báo trước.
c) Đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của nhân viên không lí do.
d) Thuê trẻ em 13 tuổi làm việc trong cơ sở sang chiết khí ga.
e) Không chấp hành kỉ luật lao động.
g) Không sử dụng trang bị bảo hộ lao động.
Xử lí tình huống:
a) Vì hoàn cảnh gia đình khó khăn nên anh K (15 tuổi) muốn đi tìm việc làm thêm trong dịp hè để kiếm tiền phụ giúp bố mẹ. Anh không biết mình có thể làm được việc gì và kiếm được việc làm từ đâu cho phù hợp.
Nếu là bạn của anh K, em sẽ khuyên anh như thế nào?
b) Chủ nhật, bạn N sang nhà bạn H trả sách thì thấy H đang giận dỗi mẹ. Sau khi hỏi thăm, N mới biết H có thái độ như vậy là vì mẹ yêu cầu phải lau nhà xong mới được đi chơi. Bạn H rất ấm ức và cho rằng mình còn nhỏ nên không phải làm việc nhà.
Nếu là bạn N, em sẽ nói gì với bạn H?
c) Chị P (18 tuổi) xin vào làm thêm tại xưởng bánh kẹo của ông D với công việc chính là phân loại, đóng gói các loại bánh kẹo. Ông D trao đổi: chị sẽ đến xưởng làm việc 2,5 giờ/ngày, mỗi giờ ông sẽ trả cho chị 30 000 đồng, thời gian làm việc là 6 tháng và có thể gia hạn thêm nếu chị làm việc tốt. Chị P thấy thoả thuận bằng miệng không đảm bảo nên muốn lập một bản hợp đồng lao động để giao kết rõ ràng với ông D.
Nếu là bạn của chị P, em sẽ khuyên chị nên lập hợp đồng lao động với nội dung như thế nào?
Em đã chủ động thực hiện quyền và nghĩa vụ lao động của bản thân như thế nào? Hãy làm rõ theo bảng sau:
Những việc làm tốt |
Những việc làm chưa tốt |
Phương hướng khắc phục những việc làm chưa tốt |
Em hãy cùng các bạn lập kế hoạch và thực hiện một hoạt động lao động phù hợp với lứa tuổi (vệ sinh môi trường, trồng cây, giúp đỡ người neo đơn, gia đình bạn có hoàn cảnh khó khăn,...) và báo cáo kết quả với cả lớp.
Hãy viết (khoảng nửa trang giấy) về một tấm gương thành công trong công việc và bài học rút ra từ tấm gương đó.
Em hãy đọc và rút ra ý nghĩa của câu ca dao về lao động.
“Muốn no thì phải chăm làm,
Một hạt thóc vàng, chín giọt mồ hôi”.
- Em có suy nghĩ gì về lao động của người nông dân, công nhân, bác sĩ, nhạc sĩ trong các hình ảnh trên?
- Theo em, lao động có vai trò như thế nào đối với đời sống con người?
- Em hãy nêu những quyền và nghĩa vụ khác về lao động của công dân.
- Em hãy cho biết, anh M có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định của pháp luật không.
- Em hãy cho biết chú T quyết định từ chối anh Q vào làm việc có phù hợp theo quy định của pháp luật không.
- Em hãy nêu những quyền và nghĩa vụ cơ bản khác của người lao động khi hợp đồng lao động.
- Em hãy cho biết chị B có quyền được giao kết nhiều hợp đồng lao động với người sử dụng lao động không.
- Em hãy cho biết hành vi của ông A có vi phạm pháp luật lao động về việc sử dụng lao động chưa thành niên không. Vì sao?
- Em sẽ tư vấn cho Trần Văn T như thế nào để có thể tham gia lao động đúng luật?
Em đồng tình hay không đồng tình với các ý kiến dưới đây? Vì sao?
a) Lao động có vai trò quyết định sự tồn tại và phát triển của cá nhân.
b) Người lao động bị hạn chế chọn việc làm và nơi làm việc.
c) Người sử dụng lao động phải tôn trọng danh dự, nhân phẩm của người lao động.
d) Người lao động chưa thành niên được làm các công việc khác nhau và nơi làm việc khác nhau.
e) Học sinh nên tích cực tham gia lao động ở gia đình, trường, lớp và cộng đồng.
Em hãy đọc nội dung sau để xây dựng và thực hiện bài thuyết trình trước lớp về vị trí, tầm quan trọng của lao động trong cuộc sống
Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi
Trường hợp. Chị H kí hợp đồng làm công nhân khai thác đá ở một tỉnh miền núi, dù biết đây là công việc nặng nhọc với phụ nữ. Khi đến công trường khai thác đá, nhận thấy công việc không đúng như khi giao kết hợp đồng, địa điểm làm việc không đảm bảo điều kiện làm việc, thậm chí còn có thể nguy hiểm đến tính mạng và sức khoẻ nên chị H đã từ chối làm việc. Chủ doanh nghiệp khai thác đá nói chị đã tự nguyện kí hợp đồng do vậy, chị phải làm, không được từ chối công việc.
Câu hỏi:
- Theo em, chủ doanh nghiệp trong trường hợp này có đang thực hiện quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp sử dụng lao động không?
- Theo quy định của Bộ luật Lao động năm 2019, chị H có quyền từ chối làm việc không? Vì sao?
Theo em, trong các trường hợp dưới đây, đâu là nghĩa vụ của người lao động? Vì sao?
a. Anh A thực hiện hợp đồng lao động và thoả ước lao động với Công ti M.
b. Chị B là nhân viên văn phòng tại Công ti D, chị luôn chấp hành kỉ luật lao động tại cơ quan.
c. Chị K tham gia đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật.
d. Chú T tham gia thành lập tổ chức đại diện để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng lao động trong quan hệ lao động.
e. Giám đốc Công ti X kí quyết định khen thưởng đối với chị H vì có nhiều thành tích trong lao động.
Em hãy cho biết hành vi nào vi phạm pháp luật lao động trong các trường hợp sau. Vì sao?
a) Thuê trẻ em 14 tuổi làm thợ may công nghiệp.
b) Không sử dụng, trang bị bảo hộ lao động khi làm việc.
c) Người sử dụng lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng với người lao động.
d) Nghỉ việc dài ngày không có lí do.
e) Không trả đủ tiền công theo thoả thuận.
g) Tự ý đuổi việc người lao động khi chưa hết hạn hợp đồng.
Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi
Trường hợp. Hướng tới kỉ niệm ngày Thương binh liệt sĩ, Trường Trung học cơ sở M tổ chức hoạt động dọn dẹp, vệ sinh Nghĩa trang liệt sĩ xã K. Đây là một trong những hoạt động thường niên của nhà trường tạo điều kiện cho học sinh trải nghiệm lao động ở trường, lớp và cộng đồng nhằm thể hiện đạo lí “uống nước nhớ nguồn”, lòng biết ơn sâu sắc đối với các liệt sĩ đã hi sinh vì độc lập, tự do của dân tộc. Hoạt động này đã thu hút được nhiều học sinh tham gia với thái độ tích cực, chủ động.
Câu hỏi:
- Nếu là học sinh Trường Trung học cơ sở M, em sẽ chủ động tham gia hoạt động này như thế nào? Vì sao?
- Vì sao học sinh Trường Trung học cơ sở M lại tích cực, tham gia hoạt động lao động cộng đồng của nhà trường?
Em hãy lập một hợp đồng lao động có nội dung đơn giản theo quy định của pháp luật.
Hãy viết đoạn văn ngắn (khoảng 100 chữ) thể hiện suy nghĩ của em về vai trò của lao động đối với đời sống con người.
Trả lời câu hỏi Mở đầu trang 62 Bài 10 GDCD 8 Cánh diều
Căn cứ vào thông tin trên, em hãy nhận xét ở trường hợp 1 và 2, K và M đã thực hiện quyền, nghĩa vụ lao động của mình như thế nào.