Em hãy quan sát bức tranh, kết hợp đọc những trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:

a) Qua bức tranh và các trường hợp trên, em hãy cho biết những kết quả đã đạt được nhờ sự cần cù, sáng tạo trong lao động.

b) Việc chưa cần cù, sáng tạo trong lao động khiến gia đình anh Dũng gặp khó khăn gì?

c) Theo em, vì sao cần rèn luyện đức tính cần cù, sáng tạo trong lao động? Nếu những việc cần làm để rèn luyện đức tính cần cù, sáng tạo trong lao động.

Em hãy tìm những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ nói về lao động cần cù, sáng tạo và cho biết ý nghĩa của những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ đó.

Em hãy đọc câu chuyện, quan sát tranh và trả lời câu hỏi:

Một tấm gương lao động cần cù, sáng tạo

Niu-tơn (1642 – 1727) là nhà vật lí, thiên văn học, toán học thiên tài, được mệnh danh là nhà khoa học vĩ đại và có tầm ảnh hưởng rất lớn trong lịch sử. Suốt cuộc đời của mình, ông đã không ngừng lao động, tìm tòi, sáng tạo và đóng góp cho khoa học, phục vụ cho sự tiến bộ của xã hội với những phát minh kiệt xuất như: định luật vạn vật hấp dẫn, ba quy luật về chuyển động, phép tính vi phân, tích phân, kính viễn vọng phản xạ, đồng hồ mặt trời,…

Vốn là người say mê nghiên cứu khoa học, hằng ngày ông thường giam mình trong phòng làm việc để đọc sách, loay hoay đục đẽo và chế tạo nhiều thứ. Có lần đến nhà dược sĩ Cờ-lác, ông xin được một chiếc hộp xinh xắn, về nhà, ông cặm cụi đến quên ăn, quên ngủ để tạo ra được một chiếc đồng hồ nước.

Là người yêu thích Toán học, Niu-tơn đã bỏ ra hai mươi năm lao động, cật lực để hoàn thành cuốn “Các nguyên lí Toán học của Triết học Tự nhiên”. Có thể nói mỗi câu chữ, mỗi trang sách đều là một phần trái tim, khối óc của ông.

(Theo Ramus Hoài Nam, Issac Newton – Nhà khoa học vĩ đại, NXB Thanh Niên, 2022)

a) Hãy nêu những biểu hiện cần cù, sáng tạo trong lao động của Niu-tơn qua câu chuyện trên.

b) Các bạn học sinh trong tranh đã lao động như thế nào, sáng tạo ra sao để chế tạo được rô-bốt?

c) Em hiểu thế nào là lao động cần cù, sáng tạo? Hãy nêu các biểu hiện của cần cù, sáng tạo trong lao động.

d) Em học hỏi được điều gì từ những tám gương lao động cần cù, sáng tạo trên?

Em tán thành hay không tán thành với những ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

a) Lao động ở lĩnh vực nào cũng phải cần cù và sáng tạo.

b) Sáng tạo là khả năng bẩm sinh của con người, không thể rèn luyện mà có được.

c) Lao động chân tay thì không cần sáng tạo.

d) Trong lao động, việc nào dễ thì làm, việc khó thì bỏ qua.

Hành vi nào dưới đây thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong lao động? Vì sao?

a) Bạn Đ luôn chủ động giúp mẹ làm bếp và thường xuyên cải biến các món ăn mới để cả nhà được ngon miệng.

b) Chị M thường tái chế phế liệu thành vật dụng để trong sinh hoạt hằng ngày của gia đình mình.

c) Bạn Y làm những việc bố mẹ giao một cách qua loa cho xong.

Em hãy đọc tình huống và trả lời câu hỏi:

a) Anh A và chị B được phân công phụ trách dự án cải tiến nâng cấp phần mềm hệ thống kế toán của công ty. Anh A đưa nhiều ý tưởng thay đổi có tính đột phá nhưng chị B không ủng hộ vì cho rằng không cần phải thay đổi nhiều để khỏi mất công, không phải suy nghĩ.

Em có nhận xét gì về việc làm của anh A và ý kiến của chị B?

b) Là một công nhân may trong dây chuyền sản xuất áo sơ mi của xí nghiệp X, chị H cho rằng cần thực hiện đúng nhiệm vụ được phân công, không nên sáng tạo gì thêm để khỏi ảnh hưởng đến kết quả chung của cả dây chuyền.

- Em có nhận xét gì về ý kiến của chị H?

- Nếu là chị H, em sẽ làm gì?

Hãy kể về những việc em đã làm thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong lao động và chia sẻ kinh nghiệm của bản thân với các bạn trong lớp.

Em hãy gửi một thông điệp bày tỏ sự trân trọng thành quả lao động của người thân hoặc những người xung quanh.

Hãy viết bài chia sẻ về một tấm gương lao động cần cù, sáng tạo mà em biết. Em học tập được điều gì từ tấm gương đó?

Em và các bạn hãy thiết kế một sản phẩm thể hiện sự sáng tạo từ những vật liệu tái chế.

Em hãy đọc và nêu ý nghĩa của các câu tục ngữ sau:

- “Cần cù bù thông minh”.

- “Có công mài sắt, có ngày nên kim”.

- “Cái khó ló cái khôn”

- “Một phút nghĩ hay hơn cả ngày quần quật”

Em hãy đọc thông tin sau và trả lời câu hỏi

GIÁO SƯ - BÁC SĨ NÔNG HỌC LƯƠNG ĐỊNH CỦA - MỘT NHÀ KHOA HỌC, MỘT TRÍ THỨC TIÊU BIỂU TRONG THỜI ĐẠI HỒ CHÍ MINH

Giáo sư - Bác sĩ Nông học Lương Định Của là một người con ưu tú của làng Đại Ngãi, quận Kế Sách (nay là thị trấn Đại Ngãi, huyện Long Phú, tỉnh Sóc Trăng). Ông là nhà trí thức gắn bó với đồng ruộng để tạo ra các giống lúa mới. Những đóng góp của ông đã góp phần bảo đảm lương thực để cuộc chiến đấu giành độc lập và tự do của dẫn tộc ta đi đến thắng lợi. Ông luôn cần mẫn làm việc và đã nghiên cứu lai tạo thành công một số giống lúa cho năng suất cao, chất lượng tốt. Cùng với những ứng dụng tiến bộ kĩ thuật, Giáo sư - Bác sĩ Nông học Lương Định Của đã đề xướng các mô hình canh tác “bờ vùng, bờ thửa”, “cấy nông tay thẳng hàng, “đảm bảo mật độ” được hàng triệu nông dẫn áp dụng thành công trên diện rộng, tạo ra một cuộc cách mạng trong nông nghiệp. Cuộc đời của nhà bác học nông dân Lương Định Của gắn liền với con đường lúa gạo Việt Nam. Suốt đời, ông luôn lặng lẽ cần cù, sáng tạo nhằm tôn vinh hạt ngọc Việt. Năm 1952, theo lời hiệu triệu của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cùng tiếng gọi của quê hương, Lương Định Của cùng vợ con đã trở về Việt Nam với mong muốn dùng hết khả năng của mình để đóng góp vào sự phát triển của quê hương. Ông còn có công lớn trong giáo dục, đào tạo nhiều thế hệ học trò trở thành cán bộ đầu ngành trong các lĩnh vực khoa học nông nghiệp.

Ông được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động năm 1967, được truy tặng Huân chương Lao động hạng Nhất năm 1975 và Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học công nghệ đợt I năm 1996. Kể từ sau ngày thống nhất đất nước năm 1975 đến nay, cây lúa Việt Nam luôn đạt năng suất cao. Thành tựu này ngoài mồ hôi, công sức của những người nông dân chân lấm tay bùn, còn có sự cống hiến trí tuệ và tấm lòng của Giáo sư - Bác sĩ Nông học Lương Định Của.

- Em có suy nghĩ gì về cách làm việc của Giáo sư - Bác sĩ Nông học Lương Định Của?

- Theo em, thế nào là cần cù, sáng tạo trong lao động?

Em hãy đọc thông tin sau và thực hiện yêu cầu

Thông tin. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Hiệp sinh năm 1981, tại Thành phố Hồ Chí Minh. Từ nhỏ, cô đã chăm chỉ, chịu khó học tập. Năm 2007, cô đến Hàn Quốc nhờ khoản học bổng toàn phần nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành Khoa học Y khoa. Năm 2012, cô hoàn thành luận án tiến sĩ và trở về nước tham gia nghiên cứu, giảng dạy. Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Hiệp hiện là Trưởng Khoa Kĩ thuật Y sinh, Trưởng Đại học Quốc tế, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh.

Năm 2016, với đề tài nghiên cứu những phát hiện mới trên việc biến đổi bề mặt của loại vật liệu Titanium làm cải thiện độ bám dính mô nha trong ngành nha khoa phục hồi, Tiến sĩ Nguyễn Thị Hiệp giành được Giải thưởng nghiên cứu cấp quốc gia do L'Oreal tài trợ và được Hội đồng Giải thưởng Khoa học L'Oréal - UNESCO đánh giá có năng lực cao, khả năng nghiên cứu tốt, tâm huyết với khoa học và có nhiều kinh nghiệm trong thiết kế vật liệu sinh học. Năm 2017, nữ Tiến sĩ xuất sắc đoạt giải Nhất - Giải thưởng ASEAN - US về "Giải pháp giảm áp lực lên các thành phố đô thị hoá nhanh - mảng sức khoẻ cộng đồng". Năm 2018, cô nhận được giải thưởng tài năng trẻ toàn cầu do L'Oréal - UNESCO trao cho 15 nhà khoa học nữ đến từ năm châu lục vì đã phát triển một loại gel nano thông minh có thể đẩy nhanh quá trình tái tạo mô da. Công trình nghiên cứu này là nền tảng giúp cô đoạt giải Nhất - Giải thưởng Sáng tạo Thành phố Hồ Chí Minh năm 2019.

Đặc biệt, năm 2019, cô được tạp chí Asian Scientist vinh danh là một trong 100 nhà khoa học hàng đầu châu Á năm 2019 do có những đóng góp nổi bật cho cộng đồng trong lĩnh vực kĩ thuật y sinh. Khi được vinh danh, Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Hiệp rất bất ngờ và vui mừng. Cô chia sẻ: “Khoa học công nghệ là sức mạnh quan trọng của mỗi quốc gia, mình phải tự nghiên cứu, khám phá và làm chủ nó thì mình mới phát triển được. Tôi hi vọng mình có thể góp phần truyền thêm niềm tin, động lực cho các bạn trẻ làm nghiên cứu khoa học. Hãy làm việc và cống hiến hết mình, rồi các bạn sẽ gặt hái được thành quả tốt đẹp và được xã hội ghi nhận”. Để đạt được những thành quả này, nữ Phó giáo sư, Tiến sĩ đã làm việc chăm chỉ, không ngừng nỗ lực vượt qua nhiều khó khăn, thách thức để có thể kiên định theo đuổi con đường nghiên cứu khoa học.

- Em hãy chỉ ra biểu hiện của lao động cần cù, sáng tạo của nhân vật trong thông tin trên.

- Em hãy cho biết ý nghĩa của sự cần cù, sáng tạo trong lao động.

Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi

Trường hợp 1. Bạn Ninh và bạn Hải là học sinh lớp 8, rất chăm chỉ, cần mẫn học tập.Ngoài giờ học, cả hai bạn còn tham gia các hoạt động ngoại khoá và làm đồ thủ công mang bán. Thu nhập có được từ những hoạt động trên, hai bạn đã gửi vào quỹ khuyến học của trường để chia sẻ với các bạn học sinh có hoàn cảnh khó khăn.

- Em có nhận xét gì về việc làm của bạn Ninh, bạn Hải và rút ra bài học cho bản thân?

- Em đã làm gì để thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong lao động?

Trường hợp 2. Cách đây vài tháng, bạn Danh cùng em trai xin phép mẹ trồng rau trên sản thượng. Hai anh em tận dụng những vật dụng có thể tái chế để trồng rau, vừa tiết kiệm được một khoản chi phí, vừa có thể bảo vệ môi trường. Hằng ngày, cả hai thay phiên nhau chăm bón cho cây. Sân thượng giờ đây đã có một khu vườn xanh mướt. Các thành viên trong gia đình không chỉ ủng hộ mà còn giúp sức cho hai anh em để có một vườn rau tươi tốt.

- Em có nhận xét gì về việc làm của bạn Danh và em trai?

- Theo em, việc làm của bạn Danh và em trai mang lại ý nghĩa gì?

Trường hợp 3. Phong trào đan nan tre để làm ra các sản phẩm phục vụ xuất khẩu phát triển khá mạnh ở quê bạn K. Gần đây, bạn K cũng tập làm thử. Thế nhưng, cứ mỗi lần đan nan tre, bàn tay của bạn K lại bị đau. Chỉ làm được vài phút, bạn K lại chán nản và bỏ ngang công việc. Đã ba ngày trôi qua, bạn K vẫn chưa làm được một sản phẩm nào hoàn chỉnh.

- Em nhận xét gì về thái độ của bạn K trong lao động?

- Theo em, bạn K nên thay đổi như thế nào? Vì sao?

Có quan điểm cho rằng: “Cần cù, sáng tạo không phải do bẩm sinh mà là kết quả của sự rèn luyện”. Em hãy xây dựng và trình bày bài thuyết trình để thể hiện suy nghĩ của mình.

Em hãy chỉ ra những việc làm thể hiện sự cần cù, sáng tạo và những việc làm không thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong lao động. Vì sao?

a) Bạn H luôn cố gắng, nỗ lực trong học tập và tích cực tham gia các câu lạc bộ của trường.

b) Tuy đã giải được bài toán nhưng bạn M vẫn cố gắng suy nghĩ để tìm thêm các cách giải khác hay hơn.

c) Trong hoạt động thảo luận nhóm, bạn P rất ít khi thực hiện các nhiệm vụ được giao và hay ỷ lại bạn bè.

d) Mỗi tuần, bạn T cùng nhóm bạn trong Câu lạc bộ Cây cọ nhí vẽ những bức tranh về bảo vệ môi trường, an toàn giao thông bằng bút sáp tái sử dụng.

Em hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi

Tình huống. Bạn V là học sinh lớp 8A và khá năng nổ trong học tập. Dù học trực tiếp hay trực tuyến, bạn V vẫn tham gia đầy đủ, nghiêm túc. Trong thời gian học trực tuyến, bạn V đã tự tìm hiểu các phần mềm ứng dụng để nâng cao hiệu quả học tập và chia sẻ với các bạn. Trong khi đó, bạn M là bạn học cùng lớp với bạn V, lại thường xuyên chơi điện tử trong các giờ học trực tuyến. Khi bạn V góp ý thì bạn M cho rằng: “Mình thấy bạn tốn thời gian tìm hiểu vô ích. Không cần thiết phải áp dụng các phẫn mềm thì vẫn học được mà. Học trực tuyến có ai kiểm tra kĩ đâu mà lo”.

- Em có đồng ý với đánh giá của bạn M về bạn V không? Vì sao?

- Em có lời khuyên gì với những bạn chưa có thói quen cần cù, sáng tạo trong lao động?

Em hãy kể tên những việc làm cụ thể để thể hiện sự cần cù, sáng tạo của bản thân trong học tập và cuộc sống.

Em hãy cùng nhóm bạn thực hiện một sản phẩm (viết lời cho đoạn nhạc, sáng tác bài thơ, vè, điệu lí,..) có nội dung là những kiến thức cần ghi nhớ của một bài học trong môn học thuộc chương trình lớp 8. Sau đó, chia sẻ với các bạn để cùng nhau áp dụng.

Em hãy sưu tầm câu chuyện về tấm gương cần cù, sáng tạo trong lao động. Từ đó, xây dựng kế hoạch rèn luyện cho bản thân.

 Em hãy tìm những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ nói về sự cần cù, sáng tạo trong lao động.

Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

a. Em hãy cho biết sự cần cù, sáng tạo trong lao động được thể hiện như thế nào trong từng thông tin trên.

b. Em hãy kể thêm những biểu hiện khác của sự cần cù, sáng tạo trong lao động.

Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi

a. Em hãy cho biết những việc làm nào của Giáo sư Đặng Văn Ngữ thể hiện sự cần cù, sáng tạo? Những việc làm đó mang lại kết quả gì?

b. Theo em, cần cù, sáng tạo trong lao động có ý nghĩa như thế nào?

Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi

a. Theo em, bạn An đã thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong học tập như thế nào?

b. Em hãy cho biết, bạn Minh đã thể hiện sự sáng tạo trong lao động như thế nào. Hãy kể thêm những cách sáng tạo trong lao động khác mà em biết.

Trong những việc làm dưới đây, việc làm nào thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong học tập, lao động? Vì sao?

A. Làm đề cương ôn tập các môn học bằng sơ đồ tư duy.

B. Vẽ tự do trên tường đường phố.

C. Lập bảng kế hoạch thực hiện việc nhà trong một tháng.

D. Học tiếng Anh qua các bài hát.

E. Trao đổi kinh nghiệm học tập với các bạn trong lớp.

G. Tìm nhiều cách khác nhau để giải quyết một vấn đề giáo viên đưa ra.

H. Sử dụng túi vải thay túi ni-lông khi đi mua hàng.

Trong giờ làm việc nhóm, bạn A nói riêng với bạn B: “Nhóm mình có bạn H học giỏi nên chúng mình không cần suy nghĩ hay làm gì đâu, vì đã có bạn H làm hết rồi”.

a) Theo em, lời nói của bạn A như vậy có đúng không? Vì sao?

b) Nếu em là bạn B, em sẽ nói gì với A?

Thấy khách đến cửa hàng bánh của mình ngày càng giảm, anh T đã nghĩ ra nhiều cách để thu hút khách như: bổ sung thêm nhiều vị mới, thiết kế lại nhãn dán, giảm giá, tích điểm đổi quả,...

Em nhận xét thế nào về việc làm của anh T? Hãy kể thêm những việc làm thể hiện sự sáng tạo trong lao động mà em biết.

Ca dao Việt Nam có câu: “Đời người có một gang tay/ Ai hay ngủ ngày còn được nửa gang”

Em hãy cùng bạn thảo luận và chia sẻ về ý nghĩa của câu ca dao trên.

Em hãy sưu tầm những bài báo, hình ảnh, tư liệu về những tấm gương cần cù, sáng tạo trong lao động để xây dựng thành tập san trưng bày tại lớp.

Em hãy chia sẻ một việc làm thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong lao động của em với bạn bè, thầy cô trong lớp.