Dựa vào văn bản Nguyễn Trãi - cuộc đời và sự nghiệp, em hãy xác định:

- Những điểm cần lưu ý về bối cảnh lịch sử, văn hóa của thời đại Nguyễn Trãi.

- Trong cuộc đời Nguyễn Trãi có những sự kiện và dấu mốc quan trọng nào? Những sự kiện và dấu mốc này có liên quan như thế nào tới sự nghiệp văn học của ông?

Cách 1

Những điểm cần lưu ý về bối cảnh lịch sử, văn hóa của thời đại Nguyễn Trãi:

- Là thời kì nước ta bị giặc Minh xâm lược, tuy nhiên, nhân dân ta vẫn anh hùng đứng lên đấu tranh và đem lại thắng lợi huy hoàng.

- Đất nước đã có sự thay đổi và phát triển về giáo dục: Đã bắt đầu có chính sách phát triển nhân tài và quan lại bằng khoa cử.

- Về văn hóa: Nguyễn Trãi sống trong một thời kỳ quá độ, thời kỳ bản lề của hai chặng đường lịch sử văn hóa Việt Nam.

Những sự kiện và dấu mốc quan trọng trong cuộc đời Nguyễn Trãi:

- Năm 1406: Nguyễn Trãi dâng lên vua Lê bản Bình Ngô sách (Kế sách đánh đuổi quân Minh).

- Năm 1428, sau khi cuộc khởi nghĩa toàn thắng, ông viết Bình Ngô đại cáo.

- Năm 1426, ông giúp Lê Lợi xây dựng đất nước về mặt văn hóa.

→ Những dấu mốc trên là tiền đề cho sự nghiệp văn học của ông.

- Nguyễn Trãi (1380-1442) sống và hoạt động trong một thời kỳ đầy biến động, đầy hoạn nạn và âu lo của lịch sử Việt Nam:

+ Về chính trị xã hội, Nguyễn Trãi đã sống 20 năm cuối triều Trần - một quyền lực truyền thống đã sa đọa và gần như đã nằm trong tay khống chế của Hồ Quý Ly; 7 năm dưới triều Hồ - một quyền lực đang xây dựng dang dở; 20 năm dưới thời thuộc Minh và chống Minh thuộc.

+ Về văn hóa, Nguyễn Trãi sống trong một thời kỳ quá độ, thời kỳ bản lề của hai chặng đường lịch sử văn hóa Việt Nam.

- Trong cuộc đời Nguyễn Trãi có những sự kiện và dấu mốc quan trọng: 

+ Năm 1400, đỗ Thái học sinh và cùng cha làm quan dưới triều Hồ 

+ Năm 1407, giặc Minh cướp nước ta, Nguyễn Trãi theo Lê Lợi tham gia khởi nghĩa và góp phần to lớn vào chiến thắng vẻ vang của dân tộc. 

+ Cuối năm 1427, đầu năm 1428, cuộc khởi nghĩa Lam Sơn toàn thắng, Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Lợi viết Bình Ngô đại cáo và hăng hái tham gia vào công cuộc xây dựng lại đất nước 

+ Năm 1439, Nguyễn Trãi xin về ở ẩn tại Côn Sơn 

+ Năm 1440, ông được Lê Thái Tông mời ra giúp nước 

+ Năm 1442, Nguyễn Trãi chịu oan án Lệ Chi viên và bị khép vào tội "tru di tam tộc".

+ 1464, Lê Thánh Tông minh oan cho Nguyễn Trãi và cho sưu tầm lại thơ văn của ông.

Những điểm cần lưu ý về bối cảnh lịch sử, văn hóa của thời đại Nguyễn Trãi: thời đại này là thời đại đau thương và quật khởi. Đau thương bởi nước ta bị giặc Minh xâm lược và quật khởi là giai đoạn nước ta phát huy tinh thần yêu nước mạnh mẽ, trỗi dậy, đứng lên chống giặc ngoại xâm và đem lại thắng lợi huy hoàng nhất trong lịch sử Việt Nam thời bấy giờ. Về văn hóa, dưới thời này đã bắt đầu chú trọng về giáo dục hơn, đã có chính sách khuyến khích phát triển giáo dục và các triều đại đều tuyển chọn quan lại, nhân tài bằng khoa cử.

Những sự kiện và dấu mốc quan trọng trong cuộc đời Nguyễn Trãi:

-Năm 1406, Ông cùng Lễ Lợi và các tướng lĩnh cùng nhau bàn kế đánh giặc, ông đã viết và dâng lên Bình Ngô sách (Kế sách đánh đuổi quân Minh).

-Cuối năm 1427 - đầu năm 1428, sau khi cuộc khởi nghĩa Lam Sơn toàn thắng, ông viết Đại cáo Bình Ngô.

-Ông đóng góp nhiều di sản to lớn trên nhiều lĩnh vực cùng với nhiều tác phẩm nổi tiếng, có giá trị: Ức trai thi tập, Quốc âm thi tập, Đại cáo bình Ngô,...

-Năm 1426, ông còn giúp Lê Lợi xây dựng đất nước về mặt văn hóa: mở kì thi, lựa chọn nhân tài để phục vụ cho công cuộc kiến thiết đất nước lâu dài;  xây dựng thể chế chính trị thân dân vững mạnh, kết hợp truyền thống dân chủ, đoàn kết dân tộc và những mặt tích cực của Nho giáo và  có những kế hoạch mới mẻ về việc xây dựng hình luật, âm nhạc, khoa cử, tiến hành các quy chế về lễ nghi, nội trị, biên soạn sách vở,...