Phân tích mười quy tắc vàng đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
Vận dụng kiến thức đã học và kiến thức thực tế để trả lời câu hỏi.
Quy tắc 1. Chọn thực phẩm tươi, an toàn
- Thực phẩm cần biết rõ nguồn gốc xuất xứ, phải được bảo quản trong bao gói có nhãn mác đúng quy định hoặc dụng cụ sạch, không gây ô nhiễm thực phẩm, chống được ruồi, bọ, bụi bẩn,... Không sử dụng các loại thực phẩm có dấu hiệu
ôi, thiu; thay đổi màu sắc, mùi hương, hình dạng; hết hạn sử dụng,...
- Rau quả sống cần được rửa kỹ bằng nước sạch dưới vòi nước chảy, nên gọt vỏ quả trước khi ăn.
Quy tắc 2. Nấu chín kỹ trước khi ăn
Nên nấu chín kỹ hoàn toàn thực phẩm trước khi ăn, đảm bảo nhiệt độ trung tâm thực phẩm phải đạt tới 70 °C.
Quy tắc 3. Ăn ngay sau khi thức ăn vừa được nấu chín
Thực phẩm sau khi nấu chín để nguội ở nhiệt độ thường sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các vi sinh vật phát triển, thời gian để càng lâu khả năng nhiễm khuẩn càng cao.
Quy tắc 4. Bảo quản cẩn thận các thức ăn đã nấu chín
- Đối với thức ăn còn thừa, muốn giữ lại cần bảo quản nóng (gần hoặc trên 60 °C) hoặc bảo quản lạnh (gần hoặc dưới 10 °C). Thực phẩm được bảo quản đúng cách sẽ để được từ 4 giờ đến 5 giờ.
- Nếu để quá nhiều thực phẩm đã nấu chín trong tủ lạnh, cần đảm bảo thực phẩm được lưu trữ đúng nhiệt độ cần thiết, tránh tình trạng thực phẩm giữ độ ấm quá lâu (trên 10 °C) vì sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi sinh vật phát triển mạnh đến mức độ gây bệnh cho người dùng.
- Thực phẩm cho trẻ em nên ăn ngay, không nên bảo quản.
Quy tắc 5. Đun kỹ lại thực phẩm trước khi ăn
Thức ăn chín dùng lại sau khoảng 5 giờ bảo quản cần phải được đun kĩ lại với nhiệt độ từ 70 °C trở lên.
Quy tắc 6. Không để lẫn thực phẩm sống và chín
Thực phẩm chín có thể nhiễm mầm bệnh do tiếp xúc hoặc khi dùng chung dụng cụ chế biến, chứa đựng với thực phẩm sống. Nên có riêng dụng cụ chế biến, chứa đựng thực phẩm sống, chín hoặc cần phải rửa sạch dụng cụ trước khi đổi giữa thực phẩm sống và chín.
Quy tắc 7. Luôn giữ tay chế biến thực phẩm sạch sẽ
- Rửa tay kỹ với xà phòng và nước sạch trước khi chế biến thực phẩm.
- Không để móng tay dài, không đeo trang sức ở tay khi chế biến thực phẩm, nếu phát hiện có các vết xước trên bàn tay cần băng bó bằng gạc không thấm nước và nên đi găng tay khi tiếp xúc với thực phẩm.
Quy tắc 8. Giữ sạch các bề mặt chế biến thức ăn, bếp luôn khô ráo, sạch sẽ
- Vệ sinh sạch sẽ, khô ráo khu chế biến và các bề mặt tiếp xúc với thực phẩm.
- Khăn lau bát đĩa, dụng cụ chế biến cần thay, giặt và luộc thường xuyên trước khi tái sử dụng. Dụng cụ vệ sinh bếp cũng cần giặt, rửa sạch sẽ.
Quy tắc 9. Che đậy thực phẩm để tránh côn trùng và các động vật khác
Bảo quản thực phẩm trong dụng cụ kín như hộp kín, tủ kín, lồng bàn, túi kín,... Không để thực phẩm tiếp xúc với côn trùng và các động vật khác như ruồi, bọ, gián, kiến, chuột,.. vì chúng thường mang các vi sinh vật gây bệnh truyền nhiễm sang người.
Quy tắc 10. Sử dụng nguồn nước sạch, an toàn
- Nước dùng để chế biến thực phẩm hoặc làm đồ uống, làm đá lạnh phải được lấy từ nguồn nước sạch theo đúng hướng dẫn của cơ quan chức năng có thẩm quyền tại địa phương. Điều này nhằm đảm bảo thực phẩm không nhiễm các vi sinh vật, các hoá chất độc hại, kim loại nặng có thể có trong nguồn nước.
- Nước dùng để ăn hoặc uống trực tiếp, nước làm đá lạnh cần được đun sôi trước khi sử dụng.
Các bài tập cùng chuyên đề
Trong các tình huống sau đây, những tình huống nào đang tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn lao động trong chế biến thực phẩm? Hãy đưa ra các biện pháp khắc phục tình trạng đó.
a) Trực tiếp dùng tay để lật miếng thịt đang rán trên chảo nóng.
b) Dùng găng cách nhiệt để lấy khay thức ăn trong bếp nướng sau khi nướng xong.
c) Tái sử dụng bình gas mini đã qua sử dụng để nấu ăn.
d) Rán cá bằng chảo có tay cầm bị lung lay.
e) Các thiết bị điện và vòi nước, bồn rửa được xếp gần nhau trong nhà bếp cho thuận tiện vệ sinh.
g) Dùng bát kim loại đựng cháo để hâm nóng bằng lò vi sóng.
h) Rửa sạch, lau khô, xếp khu riêng sau khi sử dụng dao kéo.
Với mỗi tình huống ở cột A, hãy lựa chọn một phương án phù hợp nhất ở cột B, sao cho đảm bảo an toàn trong quá trình chế biến thực phẩm. Giải thích.
Trình bày vai trò của an toàn lao động trong chế biến thực phẩm.
Nêu các lưu ý trong quá trình sử dụng và bảo quản dụng cụ, thiết bị nhà bếp. Lấy ví dụ minh hoạ tại gia đình em.
Phân tích vai trò của an toàn vệ sinh thực phẩm. Từ đó, giải thích tại sao vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm trong chế biến thực phẩm ngày càng được quan tâm.
Chế biến thực phẩm trong nước có thể chia thành mấy phương pháp? Hãy phân biệt các phương pháp đó và lấy ví dụ minh hoạ.
Trình bày phương pháp hấp và nướng trong chế biến thực phẩm; lấy ví dụ minh hoạ.
Trình bày phương pháp rán, rang và xào trong chế biến thực phẩm; lấy ví dụ minh hoạ.
Trình bày phương pháp trộn hỗn hợp trong chế biến thực phẩm, nêu ví dụ minh hoạ.
Trình bày phương pháp muối chua trong chế biến thực phẩm, nêu ví dụ minh hoạ.
Kể tên các chất dinh dưỡng chính có trong một món ăn mà em ưa thích nhất và phân tích vai trò của các chất dinh dưỡng này đối với sức khỏe.
Với nguyên liệu là thịt bò và khoai tây, có thể chế biến được những món ăn gì và phương pháp chế biến nào bảo quản được chất dinh dưỡng tốt nhất?
Khi lấy đồ dùng làm bếp ở trên cao, yếu tố mất an toàn lao động nào có thể xảy ra? Để tránh các yếu tố đó, em cần làm gì?
Trong ba nhóm mối nguy đã học ở bài “An toàn vệ sinh thực phẩm”, mối nguy nào có thể dễ nhận biết và kiểm soát hơn? Cho ví dụ.
Nêu quy trình chế biến món trộn sử dụng nguyên liệu rau củ sẵn có ở địa phương em và cho biết giá thành dự kiến của sản phẩm đó (chuẩn bị cho 4 người ăn).
Em và những người trong gia đình có sử dụng sản phẩm lên men lactic không? Đó là những sản phẩm gì? Những sản phẩm đó có đặc điểm chung gì?
Hãy liệt kê các món nướng có thể chế biến từ thịt lợn mà em biết? Để có món thịt nướng ngon, em sẽ chọn nguyên liệu (thịt lợn) như thế nào? Để chuẩn bị cho 4 người ăn, em cần phải mua bao nhiêu thịt lợn? Vì sao?
Nghề đầu bếp yêu cầu những kiến thức, kỹ năng và thái độ nào?
Em có muốn chọn nghề liên quan đến chế biến thực phẩm không? Đó là nghề gì? Giải thích.
Em hãy tìm hiểu những thông tin tra cứu được và liệt kê những nghề cần được trang bị kiến thức và kĩ năng về bảo quản chất dinh dưỡng trong thực phẩm.
