Kẻ bảng vào vở theo mẫu và điền các thông tin về hai văn bản Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt và Chuyện cơm hến:
|
|
Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt |
Chuyện cơm hến |
|
Thể loại |
|
|
|
Những hình ảnh nổi bật |
|
|
|
Đặc điểm lời văn |
|
|
|
Cảm xúc, suy nghĩ của tác giả |
|
|
Đọc lại hai văn bản và điền vào bảng
|
|
Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt |
Chuyện cơm hến |
|
Thể loại |
tùy bút |
Tản văn |
|
Những hình ảnh nổi bật |
* Hình ảnh về xuân Hà Nội đầu tháng Giêng: Có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng,… * Sau rằm tháng Giêng: Đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong, cỏ không còn mát xanh nhưng để lại một mùi hương man mác, mưa xuân thay thế cho mưa phùn khi trời đã hết nồm,…. * Không gian gia đình: Nhang trầm, đèn nến, nhất là không khí gia đình đoàn tụ êm đềm, trên kính dưới nhường trước * Những chi tiết bộc lộ tình cảm của tác giả: - “Tôi yêu sông xanh, núi tím; tôi yêu đôi mày ai như trăng mới in ngần….” - Liên tưởng thú vị: “Nhựa sống trong người căng lên như máu cũng căng lên trong lộc của loài nai, như mầm non của cây cối, nằm im mãi không chịu được, phải trỗi ra thành các lá nhỏ lí tí giơ tay vẫy những cặp uyên ương đứng cạnh”. |
- Giới thiệu về thói quen ăn cay của người dân xứ Huế - Món ăn: cơm hến – đặc trưng của xứ Huế: + Về cơm: cơm nguội + Hến: xào kèm theo bún tàu (miến), măng khô và thịt heo thái chỉ. + Sau sống: làm bằng chân chuối hoặc bắp chuối xát mỏng như sợi tơ, trộn lẫn với bạc hà, khế và rau thơm thái nhỏ, giá trần, có khi được thêm những cánh bông vạn thọ vàng. - Tác giả khẳng định giá trị tinh thần của món ăn với văn hóa của quê hương: “một món ăn đặc sản cũng giống như là một di tích văn hóa” - Hình ảnh chị bán hàng cùng gánh cơm hến và bếp lửa |
|
Đặc điểm lời văn |
- Tâm tình, như đang trò chuyện với bạn đọc. - Uyển chuyển, linh hoạt, đầy sáng tạo - Có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất thơ và chất trần thuật, tạo cảm giác mềm mại. |
- Lời văn ngắn gọn đã khắc họa được những đặc điểm của món ăn. - Tâm tình, như đang trò chuyện với bạn đọc. |
|
Cảm xúc, suy nghĩ của tác giả |
Tác giả bộc lộ tình cảm tha thiết của bản thân với thiên nhiên đất trời lúc xuân sang, tháng Giêng đến và qua đi. Qua đó ta có thể thấy được tâm hồn tinh tế, tình yêu thiên nhiên mãnh liệt của nhà thơ. |
Tác giả rất trân trọng và tự hào về món ăn quê hương, nó như một di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo tồn. Tác giả muốn giữ nguyên những nét đẹp xưa cũ và ghét sự cải biên mang tính “giả mạo”. Đặc biệt là tác giả còn phát hiện ra vẻ đẹp hương vị riêng biệt và giàu ý nghĩa của món ăn. |
Các bài tập cùng chuyên đề
Hãy kẻ bảng vào vở theo mẫu sau và điền thông tin về đặc điểm của các bài thơ Đồng dao mùa xuân, Gặp lá cơm nếp.
|
Bài thơ |
Nội dung chính |
Đặc điểm nghệ thuật |
||||
|
Thể thơ |
Vần |
Nhịp |
Hình ảnh |
Biện pháp tu từ |
||
Nhà thơ Thế Lữ từng viết: “Với Nàng Thơ, tôi có đàn muôn điệu” (Cây đàn muôn điệu). Qua những văn bản thơ được học trong bài này, theo em, người đọc có thể nghe được những điệu đàn nào của tâm hồn con người?
Kẻ bảng vào vở theo mẫu sau và điền thông tin ngắn gọn của các văn bản:
|
Mùa xuân nho nhỏ |
Gò Me |
|
|
Tình cảm, cảm xúc của tác giả |
||
|
Biện pháp tu từ nổi bật |
||
|
Hình ảnh đặc sắc |
Tìm đọc thêm một số bài thơ viết về đất nước Việt Nam. Nhận xét về nét độc đáo của một bài thơ mà em yêu thích (từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ,…)
Hãy kẻ bảng vào vở theo mẫu sau và điền nội dung phù hợp:
|
STT |
Văn bản |
Đề tài |
Ấn tượng chung về văn bản |
|
1 |
Bầy chim chìa vôi |
||
|
2 |
Đi lấy mật |
||
|
3 |
Ngàn sao làm việc |
Chủ đề chung của ba văn bản đọc là Bầu trời tuổi thơ. Em thích chi tiết hoặc nhân vật nào trong ba văn bản đó? Hãy cho biết trải nghiệm nào của bản thân giúp em hiểu thêm về chi tiết hoặc nhân vật.
Hãy chọn một tác phẩm truyện mà em yêu thích và thực hiện các yêu cầu sau:
a. Xác định đề tài của truyện
b. Kể tên các nhân vật và nêu đặc điểm tính cách của nhân vật chính
c. Liệt kê các sự việc tiêu biểu của cốt truyện. Dựa vào các sự việc đó để tóm tắt nội dung cốt truyện
Hãy kẻ bảng vào vở theo mẫu sau và ghi lại một chi tiết mà em cho là tiêu biểu, đáng nhớ nhất về từng nhân vật trong các văn bản Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ, Người thầy đầu tiên. Giải thích ngắn gọn lí do lựa chọn.
|
Văn bản |
Nhân vật |
Chi tiết tiêu biểu |
Lí do lựa chọn |
|
Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ |
Nhân vật “tôi” |
|
|
|
Nhân vật người bố |
|
|
|
|
Người thầy đầu tiên |
Nhân vật thầy Đuy-sen |
|
|
|
Nhân vật An-tư-nai |
|
|
Chọn một nhân vật văn học em yêu thích và thực hiện các yêu cầu sau:
a. Liệt kê một số chi tiết tiêu biểu được tác giả sử dụng để miêu tả nhân vật (kẻ bảng vào vở theo mẫu sau và điền thông tin như gợi ý).
Hồ sơ nhân vật:...
|
Cách miêu tả nhân vật |
Chi tiết trong tác phẩm |
|
Ngoại hình |
|
|
Hành động |
|
|
Ngôn ngữ |
|
|
Nội tâm |
|
|
Mối quan hệ với các nhân vật khác |
|
|
Lời người kể chuyện nhận xét trực tiếp về nhân vật |
|
Tìm đọc một số tùy bút và tản văn viết về các đề tài cảnh sắc, ẩm thực. Chọn trong số đó một tác phẩm mà em thích nhất và trả lời các câu hỏi sau:
a. Tác phẩm viết về vùng miền hay món ăn cụ thể nào?
b. Tác giả biểu lộ tình cảm, cảm xúc gì?
c. Những từ ngữ nào diễn tả tình cảm, cảm xúc của tác giả làm em xúc động?
d. Em thấy chi tiết nào thú vị nhất?
Tìm đọc một số văn bản viết về những nét văn hóa truyền thống ở các vùng miền trên đất nước Việt nam hoặc nước ngoài
Kẻ bảng vào vở theo mẫu sau và điền thông tin phù hợp:
|
Phương diện so sánh |
Truyện ngụ ngôn |
Tục ngữ |
|
Loại sáng tác |
|
|
|
Nội dung |
|
|
|
Dung lượng văn bản |
|
|
Sưu tầm và ghi lại những câu tục ngữ em đã nghe hoặc đọc vào vở hay một cuốn sổ nhỏ (nên chia các câu tục ngữ đó theo nhóm chủ đề)
Hãy viết đoạn văn (khoảng 8 - 10 câu) nêu những điều tốt đẹp em đã tiếp nhận được sau khi đọc những truyện ngụ ngôn, tục ngữ và thành ngữ trong bài học này.
Hãy kể lại một truyện ngụ ngôn mà ý nghĩa của nó có gắn với một thành ngữ
Vì sao các văn bản Cuộc chạm trán trên đại dương và Đường vào trung tâm vũ trụ được coi là truyện khoa học viễn tưởng?
Theo em, điều gì tạo nên sức hấp dẫn của truyện khoa học viễn tưởng?
Tìm hiểu thêm về hệ sinh quyển trên Trái Đất, từ đó liên hệ để dự đoán có hành tinh nào có sự sống nữa hay không. Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) về dự đoán của em.
"Mỗi người sinh ra đều là thiên tai" (An-be Anh-xtanh). Em hiểu câu nói này như thế nào? Hãy trình bày cách hiểu của mình cho các bạn cùng nghe.
Những trải nghiệm trong cuộc sống có vai trò như thế nào đối với sự trưởng thành của mỗi người? (Dùng lí lẽ và bằng chứng trong các văn bản đọc để tìm câu trả lời)
Chỉ ra những điểm giống nhau và khác nhau về cách nêu ý kiến, cách sử dụng lí lẽ và bằng chứng giữa hai văn bản Bản đồ dẫn đường và Hãy cầm lấy và đọc
Hãy viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) về chủ đề Sách - người bạn đường
Chọn trong văn bản Bản đồ dẫn đường một câu làm đề tài cho bài nói. Lập dàn ý bài nói và tập luyện cách trình bày.
Tìm đọc thêm hai văn bản nghị luận bàn về vấn đề sống. Ghi chép ngắn gọn thu hoạch của em đối với từng văn bản (về vấn đề được bàn luận, về cách sử dụng lí lẽ và bằng chứng)
Theo em, những điều gì đang gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường sống trên Trái Đất hiện nay? Nêu một số việc mà em cho rằng con người cần phải làm để cải thiện tình hình.
Nêu những điều em nắm được về đặc điểm văn bản thông tin qua bài học này bằng một sơ đồ phù hợp.
Hãy hoàn thành đoạn văn (khoảng 5-7 câu) theo chủ đề sau: Em mong sự sống và môi trường trên Trái Đất khôi phục được nhịp điệu hài hòa và vẻ đẹp vốn có.
Đóng vai trò chủ trì một trò chơi trong lễ hội để giới thiệu về trò chơi đó cho những ai tham gia (thực hiện theo nhóm học tập)
Tìm đọc các sách, báo, tài liệu viết về chủ đề Sống thuận theo tự nhiên, hài hòa với thiên nhiên; chia sẻ, trao đổi với các bạn và ghi lại những thông tin hữu ích để sử dụng trong những trường hợp cần thiết.
Điền nội dung phù hợp vào các cột trong bảng dưới đây:
|
STT |
Văn bản |
Đề tài |
Ấn tượng chung về văn bản |
|
1 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
