Đóng vai thể hiện khả năng tư duy độc lập và khả năng thích ứng với sự thay đổi trong những tình huống sau:
Tình huống 1: Trong một buổi làm việc nhóm. ý kiến của Hoàng không được mọi người đồng tỉnh mặc dù Hoàng đã tìm hiểu kĩ lưỡng và đưa ra những lập luận. Nhiều thành viên trong nhóm cho rằng ý kiến của Hoàng là khó khả thi vi thiều cơ sở khoa học và thực tiễn. Nếu là Hoàng, em sẽ ứng xử thể nào với các bạn trong nhóm đề thể hiện khả năng tư duy độc lập của bản thân?
Tình huống 2: Hùng luôn mơ ước được học ở trường Đại học X sau khi tốt nghiệp. Tuy nhiên, từ kì thi năm trước thì trường X có những thay đổi trong quy chế tuyển sinh, đòi hỏi các thí sinh phải đạt điểm cao ở tất cả các môn trong tổ hợp xét tuyển. Hùng thấy bối rối và lo lắng vì hiện tại Hùng học chưa tốt một trong các môn thuộc tổ hợp xét tuyển của trường.
Nếu là Hùng, em sẽ làm gì để thích ứng với sự thay đổi trong định hưởng học tập?
Tình huống 3: Mẹ Lan thay đổi vị trí công tác nên cả nhà chuyển chỗ ở. Tại nơi ở mới, Lan chura quen biết ai và mọi thứ đều xa lạ. Hơn nữa, từ nhà tới trường mới. Lan phải di chuyển bằng xe buýt. Trường mới, bạn mới cũng khiến Lan có nhiều bỡ ngỡ và lo lắng. Nếu là Lan, em sẽ thể hiện khả năng thích ứng với sự thay đổi về hoàn cảnh, môi trường sống như thể nào?
Tình huống 4: Trà được giao một nhiệm vụ học tập khó. Vì vậy, Trà gặp một số bạn để xin ý kiến. Tuy nhiên, ý kiến góp ý của các bạn theo hướng khác nhau khiển Trà thấy bối rối. Nếu là Trà, em sẽ làm gì để thể hiện khả năng tư duy độc lập của mình khi được giao các nhiệm vụ học tập?
Đóng vai
Tình huống 1:
Giữ bình tĩnh và tôn trọng ý kiến của các bạn: Hiểu rằng mỗi người có quan điểm riêng và không áp đặt ý kiến của mình lên người khác.
Cảm ơn các bạn đã đóng góp ý kiến cho ý tưởng của mình.
Giải thích rõ ràng và cụ thể hơn về ý tưởng của mình: Nêu ra những lý do và bằng chứng khoa học để chứng minh cho tính khả thi của ý tưởng.
Lắng nghe và tiếp thu những góp ý của các bạn: Cân nhắc những điểm chưa hoàn thiện trong ý tưởng của mình và tiếp thu những góp ý để hoàn thiện ý tưởng.
Đề xuất phương án giải quyết: Trao đổi với các bạn về cách thức để thực hiện ý tưởng và giải quyết những khó khăn tiềm ẩn.
Cùng các bạn đưa ra quyết định cuối cùng: Lựa chọn phương án phù hợp nhất để thực hiện dự án.
Tình huống 2:
Tìm hiểu kỹ về thay đổi trong quy chế tuyển sinh của trường Đại học X: Xác định rõ những điểm thay đổi và yêu cầu cụ thể để có kế hoạch học tập phù hợp.
Phân tích điểm mạnh và điểm yếu của bản thân: Xác định những môn học cần tập trung cải thiện để đạt kết quả cao.
Lập kế hoạch học tập cụ thể: Chia nhỏ mục tiêu thành những mục tiêu nhỏ và dễ thực hiện hơn, lập kế hoạch học tập chi tiết cho từng môn học.
Tìm kiếm sự hỗ trợ: Trao đổi với giáo viên, bạn bè để được hỗ trợ trong việc học tập, tham gia các lớp học thêm nếu cần thiết.
Nỗ lực học tập và rèn luyện: Cố gắng học tập và rèn luyện để đạt kết quả tốt nhất trong các kỳ thi.
Tình huống 3:
Cởi mở và hòa đồng: Chủ động giao tiếp với các bạn mới, tham gia các hoạt động chung để làm quen với môi trường mới.
Tìm hiểu về môi trường sống mới: Tìm hiểu về văn hóa, phong tục tập quán của địa phương, tìm hiểu về các dịch vụ, tiện ích xung quanh nơi ở mới.
Thích nghi với lịch trình di chuyển mới: Lên kế hoạch di chuyển hợp lý để đảm bảo đến trường đúng giờ, sắp xếp thời gian học tập và sinh hoạt phù hợp với lịch trình di chuyển.
Tìm kiếm sự hỗ trợ: Trao đổi với bố mẹ, thầy cô, bạn bè để được hỗ trợ trong việc thích nghi với môi trường mới.
Tình huống 4:
Cảm ơn các bạn đã góp ý cho mình.
Phân tích và đánh giá các ý kiến góp ý: Xác định những điểm chung và điểm khác biệt trong các ý kiến góp ý.
Cân nhắc những ưu và nhược điểm của mỗi ý kiến góp ý: Lựa chọn ý kiến phù hợp nhất với bản thân.
Các bài tập cùng chuyên đề
Chơi trò chơi “Đoán xem người đó là ai”.
Mỗi nhóm bí mật chọn một bạn học trong lớp và mô tả 5 biểu hiện của sự trưởng thành.
Nhận diện những biểu hiện trưởng thành của cá nhân.
Thảo luận xác định những biểu hiện của phẩm chất ý chí, sự đam mê của cá nhân.
- Chỉ ra những biểu hiện của phẩm chất ý chí và sự đam mê trong trường hợp dưới đây:
Khánh mong muốn trở thành cầu thủ bóng rổ chuyên nghiệp. Bạn chơi bóng rổ từ năm học lớp 8 và là thành viên Câu lạc bộ Bóng rổ của trường. Khánh tìm đọc sách báo, thường xuyên xem các video quay những trận đấu bóng rổ đỉnh cao, tìm hiểu về những vận động viên và câu lạc bộ bóng rổ nổi tiếng trên thế giới, tìm hiểu về kĩ thuật, về chiến thuật chơi bóng rổ. Khánh tự tạo cho mình một chỗ chơi bóng rổ ngay cạnh nhà, bất cứ lúc nào rảnh rỗi là ban lại luyện tập. Khánh tham gia đều đặn các buổi tập bóng rổ dù đôi khi bạn thấy mệt mỏi, thiếu thời gian nghỉ ngơi vi việc học tập năm cuối cấp rất bận rộn.
- Nêu những biểu hiện của phẩm chất ý chí, sự đam mê của cá nhân.
Chia sẻ những biểu hiện của phẩm chất ý chí và sự đam mê của em.
Tranh biện về các ý kiến dưới đây và đưa ra những ví dụ cụ thể làm minh chứng.
- Người tư duy độc lập là người luôn giữ ý kiến của mình trong bất cứ hoàn cảnh nào.
- Người có tư duy độc lập là người luôn có cách nhìn riêng, biết thu thập, phân tích thông tin đa chiều trước khi đưa ra kết luận.
Thảo luận, xác định những biểu hiện của tư duy độc lập.
Chia sẻ về những tình huống thích ứng với sự thay đổi mà em đã trải qua hoặc đã biết.
Chỉ ra những biểu hiện thích ứng với sự thay đổi của Quân trong trường hợp dưới đây:
Quân chuyển đến một trường học mới, đường đi đến trường cũng xa hơn. Bố mẹ đi làm cả ngày, không về nhà buổi trưa như trước kia. Lớp của Quân có nhiều bạn học giỏi, đặc biệt là môn Tiếng Anh.
Quân tìm hiểu đường giao thông để kịp đưa em đi học và đến trường đúng giờ. Bạn sắp xếp thời gian, phân công em cùng làm việc nhà. Bạn chủ động hỏi thầy cô và các bạn khi chưa hiểu bài, tự đọc và nghe thêm các video để rèn luyện khả năng nghe, nói tiếng Anh. Quân tích cực tham gia các hoạt động tập thể ở lớp, trường, ở khu dân cư để làm quen với các bạn trong lớp và nơi cư trú.
Thảo luận, xác định những biểu hiện của người có khả năng thích ứng với sự thay đổi.
Sắm vai thể hiện cách ứng xử của người trưởng thành trong các tình huống dưới đây:
+ Tình huống 1: Em vi phạm luật giao thông. Công an yêu cầu dừng xe và lập biên bản.
Em sẽ ứng xử như thế nào?
+ Tình huống 2: Em nhận nhiệm vụ tổ chức hoạt động thiện nguyện tại địa phương. Các bạn trong nhóm nghi ngờ khả năng tổ chức và điều hành nhóm của em, không cảm thấy thoải mái khi hợp tác cùng em.
Em sẽ làm gì để thể hiện sự trưởng thành của bản thân?
Đề xuất và lập kế hoạch thực hiện những việc em dự định làm để thể hiện sự trưởng thành.
Giới thiệu đam mê của bản thân và quá trình theo đuổi đam mê.
Kết nối với những bạn có cùng đam mê để chia sẻ, hỗ trợ nhau.
Sắm vai thể hiện ý chí của bản thân trong những trường hợp dưới đây:
+ Trường hợp 1:
Tiến đặt mục tiêu điểm thi tốt nghiệp môn Ngữ văn phải đạt tối thiểu là 7 điểm. Tuy nhiên, kết quả học tập hiện tại môn này của Tiến lại không như mong muốn.
+ Trường hợp 2:
Ngọc là thành viên đội tuyển điền kinh của trường. Việc tập luyện trong đội tuyển được tổ chức hằng tuần và duy trì chạy trên đoạn đường dài thường xuyên. Ngoài lịch học khá dày, Ngọc còn phải làm việc nhà. Bố mẹ Ngọc không đồng ý việc tham gia đội tuyển điền kinh của bạn.
Lựa chọn một việc cần thể hiện ý chí, lập kế hoạch và thực hiện công việc đó.
Chia sẻ những cách duy trì ý chí của bản thân khi thực hiện công việc.
Tranh biện về những nhận định dưới đây:
- Nên chọn nghề nghiệp theo lời khuyên của bố mẹ hơn là theo sở thích, khả năng của bản thân.
- Chỉ nên chơi với những bạn giỏi hơn mình vì "gần mực thì đen, gần đèn thì rạng".
Sắm vai xử lí các tình huống dưới đây thể hiện là người có tư duy độc lập.
+ Tình huống 1:
Phúc và Nhân là bạn của Thanh. Hai bạn có mâu thuẫn và không chơi với nhau. Phúc nói rằng Nhân ích kỉ, đề nghị Thanh cắt đứt tình bạn với Nhân. Nếu Thanh không đồng ý thì Phúc cũng sẽ chấm dứt tình bạn với Thanh.
+ Tình huống 2:
Gia đình Liên có hoàn cảnh khó khăn. Hàng xóm nhà Liên giới thiệu cho bạn một công việc làm thêm qua mạng được hưởng lương cao. Bố mẹ Liên rất mừng và hối thúc Liên sớm nhận lời để giảm bớt khó khăn cho gia đình. Nhưng Liên đọc báo và được biết có nhiều người đã bị lừa khi tìm kiếm việc làm thêm.
+ Tình huống 3:
Mai rủ Hùng tham gia câu lạc bộ ngoại khoá vì phù hợp với đam mê của Hùng. Nhưng Tuấn lại rủ Hùng đi làm thêm để có tiền mua đồ yêu thích. Các bạn chỉ ra những lợi ích và hứng thú khi tham gia câu lạc bộ hay lao động kiếm tiền để thuyết phục Hùng.
Nêu những việc cần làm để thích ứng trong những trường hợp dưới đây:
+ Trường hợp 1:
Minh thay đổi nguyện vọng ngành học nên cần thay đổi một số môn học để kịp chuẩn bị cho kì thi vào đại học. Thời gian còn lại đến kì thi không còn nhiều, chỉ còn vài tháng.
+ Trường hợp 2:
Do hoàn cảnh gia đình nên bố mẹ phải đi làm xa. Tùng đến sống cùng ông bà trong thời gian bố mẹ không ở nhà. Ông bà Tùng đã già và thường xuyên đau ốm. Khi ở nhà ông bà, Tùng phải đi học xa hơn, đường truyền internet nhà ông bà không ổn định nên khá khó khăn khi cần sử dụng mạng.
+ Trường hợp 3:
Chiến chuẩn bị thi đại học và có thể sẽ sống xa gia đình. Chiến biết rằng môi trường học tập ở trường đại học có nhiều thay đổi, khác so với trường trung học phổ thông. Cuộc sống khi xa gia đình sẽ là một thách thức đối với Chiến khi bạn phải tự làm mọi việc.
Liệt kê những thay đổi đang và sẽ diễn ra trong cuộc sống của em.
Chỉ ra những việc cần làm để thích ứng với những thay đổi.
Lập kế hoạch rèn luyện phẩm chất ý chí, sự đam mê, tư duy độc lập và khả năng thích ứng của bản thân.
- Xác định những mục tiêu cần đạt của bản thân trong thời gian tới (ngắn hạn và dài hạn) và sắp xếp theo thứ tự ưu tiên.
- Liệt kê những vấn đề cần ưu tiên khi rèn luyện phẩm chất ý chí, sự đam mê, tư duy độc lập và khả năng thích ứng của bản thân.
- Dự kiến kết quả cần đạt sau từng khoảng thời gian.
Thực hiện kế hoạch rèn luyện phẩm chất ý chi, sự đam mê, tư duy độc lập và khả năng thích ứng của bản thân.
Ghi chép, theo dõi quá trình thực hiện và sự thay đổi của bản thân theo thời gian thực hiện kế hoạch.
Phân tích và báo cáo kết quả thực hiện kế hoạch rèn luyện phẩm chất ý chi, sự đam mê, tư duy độc lập và khả năng thích ứng của bản thân với sự thay đổi trong cuộc sống.
Nhận diện những biểu hiện của sự trưởng thành ở bản thân
Xác định những thuận lợi, khó khăn của em trong quá trình trưởng thành và cách em vượt qua những khó khăn đó.
Chia sẻ cảm nhận của em về bản thân ở thời điểm hiện tại
Lựa chọn những biểu hiện dưới đây thể hiện tư duy độc lập và giải thích lí do.
Chỉ ra ý nghĩa của tư duy độc lập đối với sự trưởng thành của bản thân.
