Tìm ý.
G:
- Mở đầu: Giới thiệu chung về nhân vật trong cuốn sách (tên sách, tên tác giả, tên nhân vật) và nêu ấn tượng chung về nhân vật.
- Triển khai: Chỉ ra những đặc điểm ngoại hình, hành động, lời nói, suy nghĩ,... của nhân vật; nêu các dẫn chứng được lấy ra từ cuốn sách để minh hoạ cho các đặc điểm của nhân vật.
- Kết thúc: Nêu nhận xét hoặc cảm nghĩ về nhân vật. Em có thể nêu bài học mà nhân vật đem đến cho em.
Em tiến hành tìm ý dựa vào bài tập 1 và gợi ý.
- Mở đầu: Trong cuốn sách Dế Mèn phiêu lưu kí của nhà văn Tô Hoài, Dế Mèn là nhân vật chính, được khắc họa vô cùng sinh động, chân thực.
- Triển khai:
+ Nhà văn đã khắc họa nhân vật qua nhiều phương diện từ ngoại hình, tính cách đến hành động, lời nói. Ở đoạn mở đầu, Dế Mèn tự giới thiệu về ngoại hình của bản thân một cách đầy tự hào. Do ăn uống điều độ, làm việc có chừng mực nên Dế Mèn rất chóng lớn, chẳng bao lâu đã trở thành một chàng dế thanh niên khỏe mạnh, cường tráng. Từng bộ phận trên cơ thể của Dế Mèn được miêu tả vô cùng chi tiết. Đôi càng thì “mẫm bóng” cùng “những cái móng vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt”. Thân hình “rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn”. Đầu “to ra và nổi từng tảng, rất bướng”. Hai cái răng thì đen nhánh và “lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc” cùng với sợi râu “dài và uốn cong một vẻ rất đỗi hùng dũng”. Tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa, từ đó, hình ảnh Dế Mèn hiện lên giống như một con người vậy.
+ Bên cạnh ngoại hình, hành động và lời nói của Dế Mèn cũng được miêu tả cụ thể để làm nổi bật lên tính cách. Để thử sự lợi hại của những chiếc móng, Dế Mèn đã “co cẳng lên đạp phanh phách vào các ngọn cỏ”. Cậu đã tự nhận xét về bản thân: “Cứ chốc chốc tôi lại trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu”, “thỉnh thoảng, tôi ngứa chân đá một cái”. Dế Mèn có tính cách kiêu căng, ngạo mạn.
- Kết thúc: Dế Mèn là một nhân vật trong truyện đồng thoại, vừa mang đặc điểm của loài vật, vừa mang những đặc điểm của con người. Qua nhân vật này, Tô Hoài cũng muốn gửi gắm bài học ý nghĩa cho bạn đọc.
Các bài tập cùng chuyên đề
Đọc đoạn văn dưới đây và trả lời câu hỏi.
Truyện kể hàng đêm dành cho các cô bé cá tính của tác giả Ê-lê-na Pha-vi-li và Phran-xét-ca Ca-va-lô là cuốn sách thú vị kể về 100 phụ nữ nổi tiếng toàn cầu. Trong đó, người để lại ấn tượng mạnh nhất là Mi-lô - nữ nghệ sĩ trống người Cu-ba. Ngay từ nhỏ, Mi-lô đã bộc lộ rõ năng khiếu âm nhạc của mình. Trống tim-pan-ni, công-ga, bông-gô,..., loại nào cô cũng chơi được.
Mi-lô mơ ước trở thành một nghệ sĩ trống, mặc dù ở quê hương cô, chỉ con trai mới được chơi trống. Cô quyết tâm theo đuổi ước mơ của mình. Hằng ngày, cô rèn khả năng cảm nhận âm thanh bằng cách lắng nghe những tiếng động xung quanh: tiếng lá đu dưa, tiếng chim ruồi vỗ cánh,... Với sự kiên trì, cô đã thuyết phục được cha cho tham gia lớp học nhạc. Trải qua bao khó khăn, Mi-lô vẫn tin: “Sẽ đến một ngày mình được chơi trong một ban nhạc thứ thiệt!”. Nhờ tài năng, sự nỗ lực và niềm tin của Mi-lô, thế giới đã có một nghệ sĩ trống nổi tiếng. Mi-lô đã trở thành tấm gương về lòng quyết tâm theo đuổi ước mơ.
(Vũ Mạnh Huy)
a. Đoạn văn trên có nội dung chính là gì? Chọn đáp án đúng.
A. Nêu tình cảm, cảm xúc của người viết đối với nhân vật Mi-lô.
B. Giới thiệu về nhân vật Mi-lô trong cuốn sách Truyện kể hằng đêm dành cho các cô bé cá tính.
C. Nêu lí do người viết yêu thích cuốn sách Truyện kể hằng đêm dành cho các cô bé cả tỉnh.
D. Kể về 100 phụ nữ nổi tiếng trên thế giới.
b. Tìm phần mở đầu và kết thúc của đoạn văn. Mỗi phần cho biết thông tin gì?
c. Phần triển khai nói về những đặc điểm nào của nhân vật Mi-lô? Với mỗi đặc điểm, người viết đã đưa những dẫn chứng gì (về hành động, suy nghĩ,.. của nhân vật)?
Trao đổi về những điểm cần lưu ý khi viết đoạn văn giới thiệu nhân vật trong một cuốn sách.
- Bố cục của đoạn văn (mở đầu, triển khai, kết thúc)
- Cách lựa chọn đặc điểm của nhân vật để giới thiệu
- Cách đưa dẫn chứng làm rõ đặc điểm của nhân vật
- Tình cảm, cảm xúc của người đọc đối với nhân vật
Chuẩn bị.
- Em chọn nhân vật trong cuốn sách nào để giới thiệu? Tác giả cuốn sách đó là ai?
- Nhân vật đó có tên là gì?
Em muốn giới thiệu điều gì về nhân vật?
Dựa vào kết quả tìm ý trong hoạt động Viết ở Bài 18, viết đoạn văn giới thiệu nhân vật trong cuốn sách mà em đã đọc.
Lưu ý:
- Tập trung giới thiệu những đặc điểm nổi bật của nhân vật.
Ví dụ:
Ma-ri-a rất ưa quan sát. Hồi 6 tuổi, mỗi khi gia nhân bưng trà lên, cô lại để ý sự chuyển động của tách đựng trà trên đĩa. Là người luôn say mê khám phá, Ma-ri-a làm đi làm lại thí nghiệm để giải thích cho điều kì lạ cô đã thấy. Cuối cùng, cô đã phát hiện ra: Khi giữa tách trà và đĩa có một chút nước thì tách trà sẽ đứng yên.
(Hoàng Hà Thu)
- Thể hiện tình cảm, cảm xúc đối với nhân vật, qua đó khích lệ mọi người cùng tìm đọc cuốn sách.
Ví dụ:
Đọc cuốn Những tấm lòng cao cả của A-mi-xi, tôi vô cùng cảm phục thầy Cơ-rô-xét-ti. Sau rất nhiều năm, thầy vẫn nhớ tên, nhớ tính nết, nhớ chỗ ngồi của học trò và còn giữ được cả bài viết của học trò ngày ấy.
(Vũ Anh Tú)
Chia sẻ với người thân nội dung em đã viết ở đoạn văn giới thiệu nhân vật trong một cuốn sách.
Viết đoạn văn giới thiệu về một nhân vật tài năng trong cuốn sách em đã đọc.
G:
- Tên nhân vật, tên cuốn sách
- Tài năng của nhân vật
- Cảm nghĩ của em về nhân vật và cuốn sách
Trao đổi với bạn về nội dung của cuốn sách viết về một tấm gương học tập.
Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi
Nhân vật chính trong Chuyện con mèo dạy hải âu bay là một chú mèo có tên Giô-ba. Đó là một con mèo đen to đùng, mập ú, sống ở khu bến cảng cùng với cậu chủ nhỏ, người đã cứu thoát nó từ miệng một con bồ nông tham ăn, khi nó còn là một chú mèo con bé tẹo. Giô-ba là con mèo biết giữ lời hứa nhất mà mình từng biết. Khi nhận lời giúp đỡ cô hải âu bị nạn, nó đã chăm lo cho quả trúng mà cô hải âu để lại, nuôi dạy cô bé hải âu con trưởng thành và tìm mọi cách để dạy cô bé bay, đua cô bé về với thế giới hải âu. Giô-ba cũng là con mèo thông minh và có trái tim nhân hậu nhất. Nó đã dạy cho mình biết: Yêu thương là học cách chấp nhận sự khác biệt và không đòi hỏi người khác phải giống mình. Mình yêu quý Giô-ba, con mèo đen to đùng, mập ú, và mong muốn tìm cho riêng mình một chú mèo như Giô-ba.
Minh An
a) Qua câu mở đoạn, em hiểu đoạn văn giới thiệu nhân vật nào, trong cuốn sách nào?
b) Những câu nào cho biết chi tiết về ngoại hình và hoạt động, tính cách của nhân vật đó?
c) Câu kết đoạn thể hiện điều gì?
Đọc đoạn văn của bạn Trần Minh Sơn và trả lời câu hỏi:
Xa-đa-kô – nhân vật trong bài đọc “Những con hạc giấy" cũng là nhân vật chính trong truyện "Ngàn hạc giấy của Xa-đa-kể” do chính anh trai của cô bé – Xa-xa-ki Ma-xa-hi-rô viết. Cô bé nhiễm chất phóng xạ của bom nguyên tử vào năm lên hai tuổi. Sau mười năm ủ bệnh, bác sĩ kết luận cô bé bị bệnh máu trắng. Gần một năm chữa trị là khoảng thời gian ngập tràn đau đớn và nước mắt của Xa-đa-kô và cả gia đình. Cũng trong thời gian đó, Xa-đa-kô đã bí mật gửi nguyện ước cho mình cùng với bố mẹ vào những cánh hạc giấy do cô bé tự tay gấp. Tuy nhiên, Xa-đa-kô đã ra đi khi ước nguyện còn dang dở. Hình ảnh Xa-đa-kô ngồi gấp hạc giấy là lời lên án mạnh mẽ nhất đối với chiến tranh. Niềm tin vào cuộc sống và sự kiên cường chống chọi với bệnh tật của cô bé đã trở thành biểu tượng cho tinh thần chống chiến tranh và vũ khí hạt nhân ở Nhật Bản cũng như trên toàn thế giới.
Trần Minh Sơn
a. Đoạn văn viết về điều gì?
b. Bạn Minh Sơn giới thiệu những gì ở câu văn mở đầu?
c. Ở các câu văn tiếp theo, bạn Minh Sơn giới thiệu những gì về Xa-đa-kô?
- Hoàn cảnh
- Việc làm
- ?
d. Bạn Minh Sơn khẳng định điều gì ở câu văn cuối?
Trao đổi với bạn về dự định giới thiệu một nhân vật trong tác phẩm (câu chuyện hoặc bộ phim, vở kịch) mà em đã đọc (đã xem):
a) Em muốn giới thiệu nhân vật nào? Đó là nhân vật trong tác phẩm nào?
b) Nhân vật đó có những đặc điểm gì?
c) Nêu cảm nghĩ của em về nhân vật đó.
Chia sẻ với bạn về nhân vật em thích trong một cuốn sách đã đọc:
Dựa vào bài tập ở Bài viết 1, tìm ý và sắp xếp ý cho đoạn văn giới thiệu một nhân vật văn học mà em đã chọn
Sưu tầm bài thơ, bài hát... nói về hoà bình.
Tiếng chuông và ngọn cờ
Thế giới quanh em bừng sáng lên mỗi sớm bình minh.
Bàn tay em điểm tô cho Trái Đất đẹp xinh.
Thế giới muốn hoà bình và chán ghét chiến tranh.
Cùng hoà chung tiếng hát, chúng em có chung niềm tin.
Nhạc và lời: Phạm Tuyên
Dựa vào các ý đã tìm và sắp xếp ở bài viết 2, hãy viết đoạn văn giới thiệu một nhân vật văn học mà em yêu thích.
Chia sẻ với bạn cảm xúc của em về một bài thơ, bài hát.... đã sưu tầm.
Dựa vào kết quả bài tập 2 trang 113, tìm, sắp xếp và ghi lại những ý chính cho đoạn văn.
Gợi ý:
– Giới thiệu chung về nhân vật:
+ Tên cuốn sách
+ Tên nhân vật
+ Cảm nhận chung
+?
– Giới thiệu cụ thể về nhân vật:
– Nhận xét, đánh giá của em hoặc của mọi người về nhân vật đó.
Viết tiếp 1 trong 2 đoạn văn có câu mở đoạn dưới đây để giới thiệu về nhân vật trong đoạn văn đó.
Viết 1 – 2 câu giới thiệu chung về nhân vật.
Viết đoạn văn giới thiệu một nhân vật mà em thích trong những câu chuyện em đã học ở kì I
Viết đoạn văn dựa vào kết quả bài tập 1 trang 116 và các gợi ý:
Câu mở đầu
– Giới thiệu cuốn sách: tên cuốn sách, tên tác giả....
– Giới thiệu nhân vật: tên, cảm nhận chung...
Các câu tiếp theo
Giới thiệu về nhân vật:
+ Một vài thông tin về hoàn cảnh của nhân vật.
+ Một vài đặc điểm tính cách thể hiện qua việc nhân vật giải quyết khó khăn hay nghị lực, quyết tâm trong học tập, sinh hoạt...
+?
Câu kết thúc
Nhận xét, đánh giá về nhân vật.
Góp ý và chỉnh sửa.
- Nêu thông tin chính xác về cuốn sách.
- Giới thiệu đúng đặc điểm nhân vật.
- Đưa dẫn chứng cụ thể về hành động, lời nói, suy nghĩ, của nhân vật.
Đọc soát và chỉnh sửa.
- Bố cục đoạn văn
- Cách dùng từ, viết câu
- Nội dung giới thiệu
- Dẫn chứng minh hoạ
Nghe thầy cô nhận xét chung.
- Cách mở đoạn
- Cách giới thiệu đặc điểm nhân vật
- Cách kết thúc
- Cách dùng từ, đặt câu
Tự đọc soát và đánh giá.
- Tên nhân vật, tên cuốn sách, các chi tiết liên quan có chính xác không?
- Sắp xếp các ý trong phần triển khai đã hợp lí chưa? Dẫn chứng cho các đặc điểm của nhân vật (trong cuốn sách) đã đầy đủ, phù hợp chưa?
- Còn lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu, lỗi trình bày đoạn văn hay không?
Viết lại một số câu trong bài viết của em cho đúng hơn hoặc hay hơn.