Xếp đặt các từ ngữ theo trật tự khác hoặc chuyển cụm chủ ngữ - vị ngữ thành cụm danh từ trong những câu dưới đây và nhận xét về sự biến đổi nghĩa có thể có ở từng câu sau việc làm đó.
Gợi nhớ kiến thức để đưa ra cách làm.
Cách 1
a.
- Chuyển đổi: Các bạn tán thưởng bài thuyết minh về danh lam thắng cảnh của em.
- Nhận xét: Thể hiện tán thưởng hướng vào chủ thể từ “danh lam thắng cảnh” sang chủ thể “em”.
b.
- Chuyển đổi: Vì tiến hành một số hoạt động vô ý thức, con người đã phá vỡ sự toàn vẹn của cảnh quan.
- Nhận xét: Thay đổi đối tượng muốn hướng đến từ kết quả chuyển thành nguyên nhân.
c.
- Chuyển đổi: Tác phẩm ấy ra đời đã đánh dấu truyện ngắn Việt Nam hiện đại đạt một thành tựu mới.
- Nhận xét: Thay đổi đối tượng muốn hướng đến
Cách 2a. Bài thuyết minh về danh lam thắng cảnh của em được các bạn tán thưởng
b. Việc con người tiến hành một số hoạt động vô ý thức đã phá vỡ sự toàn vẹn của cảnh quan.
c. Một thành tựu mới của truyện ngắn Việt Nam hiện đại được đánh dấu khi tác phẩm ấy ra đời
Các bài tập cùng chuyên đề
Xác định cấu trúc bị động trong câu sau, biến đổi cấu trúc đó thành cấu trúc chủ đông và cho biết nghĩa của câu đã thay đổi như thế nào sau sự biến đổi này.
Đọc câu sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới:
“Sau khi An Kỳ Sinh đắc đạo, chư tăng của An Kỳ Sinh gọi ngôi chùa ông đã tu hành và đắc đạo là “chùa ông Yên”.
Chuyển đổi mỗi câu chủ động dưới đây thành một câu bị động theo cách làm tương tự đã thực hiện ở bài tập 3.
Nhận xét về sự khác biệt giữa cấu trúc các câu a1 và a2, b1 và b2, c1 và, c2, dưới đây. Nêu tác dụng của cấu trúc câu trong từng trường hợp.
a1. Đề có được những bài học quý, con người thường phải nếm trải nhiều khó khăn, vượt qua nhiều thử thách, thậm chí lâm vào những tình huống, cảnh ngộ bi đát, phải trả giá đắt cho những sai lầm.
a2. Con người thường phải nếm trải nhiều khó khăn, vượt qua nhiều thử thách, thậm chí lâm vào những tình huống, cảnh ngộ bị đát, phải trả giá đắt cho những sai lầm để có được những bài học quý.
b1. Vậy những lẽ dở hay, cả sở thích riêng, ý nguyện riêng nhà ngươi cũng không có ư?
(Lưu Quang Thuận - Lưu Quang Vũ, Nàng Si-ta)
b2. Vậy nhà ngươi không có những lẽ dở hay, không có cả sở thích riêng, ý nguyện riêng tư?
c1. Tại buổi dạ hội đó, trong y phục của một người hành hương, Rô-mê-ô đã gặp Giu-li-ét và nhận ra rằng đến lúc này chàng mới yêu thật sự.
c2. Rô-mê-ô đã gặp Giu-li-ét tại buổi dạ hội đó và nhận ra rằng đến lúc này chàng mới yêu thật sự.
Cho câu sau: “Anh ấy đã xem bộ phim Rô-mê-ô và Giu-li-ét”.
a. Thêm các thành phần phụ (trạng ngữ, thành phần phụ chú, thành phần tình thái,...) vào câu trên.
b. Nhận xét sự khác biệt về ý nghĩa giữa câu trên và (các) câu em vừa viết.
Đọc đoạn thoại sau và thực hiện yêu cầu bên dưới:
Si-ta — Kìa! Sao ông nhìn tôi kĩ thế...
Pơ-liêm — Chàng trai này ở đâu?
Ha-nu-man — Ở hội thi võ có rất nhiều chàng trai ở khắp các nơi về. Tôi đã gặp chàng trai này và đưa đến đây để gặp bệ hạ.
Pơ-liêm — Gặp ta có việc gì?
(Lưu Quang Thuận - Lưu Quang Vũ, Nàng Si-ta)
a. Nhận xét về cấu trúc của câu in đậm trong đoạn thoại trên.
b. Nêu tác dụng của việc sử dụng cấu trúc câu ấy.
Đọc lời thoại dưới đây và thực hiện các yêu cầu:
Pơ-liêm - Trời ơi! Đến hôm nay ta mới được nghe một lời nói, lời nói của chàng trai trẻ. Hỡi chàng trai, em hãy nói nữa đi, nói cho ta nghe nhiều nữa đi.
(Lưu Quang Thuận - Lưu Quang Vũ, Nàng Si-ta)
a. Phân tích cấu trúc các câu in đậm trong lời thoại trên.
b. Viết lại lời thoại trên bằng cách tách/ gộp câu.
c. Nhận xét sự khác biệt về cấu trúc của lời thoại trong đoạn trích trên và phần lời thoại do em viết.
