Đề bài

Nghĩa của từ cải biên khác với nghĩa của từ cải biến như thế nào? Điều gì tạo nên sự khác nhau về nghĩa giữa hai từ đó?

Phương pháp giải

Cách 1

Gợi nhớ kiến thức về yếu tố Hán Việt, xác định nghĩa để nhận xét về sự khác nhau.

Lời giải của GV Loigiaihay.com

- Nghĩa của hai từ khác nhau:

+ cải biên: sửa đổi hoặc biên soạn lại cho phù hợp với yêu cầu mới.

+ cải biến: thay đổi, biến đổi.

- Điều tạo nên sự khác nhau giữa hai từ là yếu tố “biên” và “biến”.

Các bài tập cùng chuyên đề

Bài 1 :

Phân biệt nghĩa của các yếu tố Hán Việt trong mỗi trường hợp sau:

a. sinh trong từ sinh thànhsinh trong từ sinh viên

b. trong từ bá chủ trong cụm từ nhất hô bá ứng

c. bào trong từ đồng bàobào trong từ chiến bào

d. bằng trong từ công bằngbằng trong từ bằng hữu

Xem lời giải >>
Bài 2 :

Tìm một từ Hán Việt có yếu tố đồng âm khác nghĩa với yếu tố được in đậm trong các câu sau:

a. Thành càng kinh ngạc mừng rỡ, vội bắt dế bỏ vào lồng. (Bồ Tùng Linh, Dế chọi)

b. Vào tới cung cho chọi thử với đủ thứ dế lạ của các nơi dâng lên như hồ điệp (dế bướm), đường lang (dế bọ ngựa), du lợi đạt (dế đánh dầu), thanh ti đầu (dế trán tơ xanh) thì con nào cũng thua. (Bồ Tùng Linh, Dế chọi)

c. Song Trương có tính đa nghi, đối với vợ phòng ngừa quá sức. (Nguyễn Dữ - Chuyện người con gái Nam Xương)

d. Bấy giờ chàng mới tỉnh ngộ, thấu nỗi oan của vợ, nhưng việc trót đã qua rồi! (Nguyễn Dữ - Chuyện người con gái Nam Xương)

Xem lời giải >>
Bài 3 :

Đặt 4 câu, mỗi câu sử dụng một từ tìm được ở bài tập 2.

Xem lời giải >>
Bài 4 :

Những từ in đậm trong các câu sau có yếu tố Hán Việt bị dùng sai. Hãy tìm hiểu nghĩa của các yếu tố đó để chỉnh sửa.

a. Mỗi tác phẩm văn học là một chính thể, trong đó, các bộ phận có quan hệ với nhau rất chặt chẽ.

b. Trên thế giới có nhiều hình thức tổ chức nhà nước, thể hiện sự đa dạng về chỉnh thể.

Xem lời giải >>
Bài 5 :

Hãy xác định nghĩa của yếu tố Hán Việt “đồng” trong các câu sau:

a. Cuộc chiến giữa phe Đồng minh, dẫn đầu là Anh, Liên Xô, Mỹ và phe Trục phát xít gồm các thế lực chính Đức, Ý, Nhật Bản là cuộc chiến rộng Và thảm khốc nhất trong lịch sử nhân loại.

(Theo Phương Vũ, Thế chiến II- cuộc chiến khốc liệt nhất lịch sử nhân loại, https://vnexpress.net, ngày 7/5/2015)

b. Tiểu đồng thấy vậy thưa qua:

“Gẫm đây cho đến quê nhà còn lâu...”

(Nguyễn Đình Chiểu, Truyện Lục Vân Tiên)

Xem lời giải >>
Bài 6 :

Các yếu tố Hán Việt “kì” trong các trường hợp dưới đây tương ứng với nghĩa nào? Hãy hoàn thành bảng sau (làm vào vở).

Xem lời giải >>
Bài 7 :

Xác định nghĩa của từng yếu tố Hán Việt “minh” trong các trường hợp sau bằng cách đánh dấu X vào ô thích hợp (làm vào vở):

Chỉ ra các yếu tố Hán Việt đồng âm khác nghĩa, yếu tố Hán Việt đa nghĩa trong các trường hợp trên.

Xem lời giải >>
Bài 8 :

Giải thích các từ ngữ Hán Việt sau:

- Bình minh

- Văn tinh

- Hắc bạch phân minh

Xem lời giải >>
Bài 9 :

Phân biệt ý nghĩa của các cặp từ ngữ Hán Việt sau:

- Tương đồng / đồng thời

- Đồng thoại / đồng dao

- Đồng bệnh tương lân / đồng cam cộng khổ

Xem lời giải >>
Bài 10 :

Xếp các từ ở bên A vào nhóm phù hợp nêu ở bên B:

A. Từ

 

B. Đặc điểm cấu tạo

a. cà chua, tên lửa, đường sá

 

1. từ láy (thuần Việt)

b. tàu hoả, linh chiến, xe ben

 

2. từ mượn tiếng Pháp

c. nằng nặng, nhè nhẹ, bối rối

 

3. từ mượn tiếng Hán

d. lô cốt, bê tông, xi mông

 

4. từ ghép (thuần Việt)

e. cường quốc, hải quân, siêu thị

 

5. từ lai tạo

Xem lời giải >>