Đọc đoạn trích sau và trả lời 5 câu hỏi dưới đây:

Ngửa mặt lên nhìn mặt

có cái gì rưng rưng

như là đồng là bể

như là sông là rừng

 

Trăng cứ tròn vành vạnh

kể chi người vô tình

ánh trăng im phăng phắc

đủ cho ta giật mình.

(Ánh trăng, SGK Ngữ văn 9, tập một)

Đoạn trích trên được sáng tác khi đất nước vừa hòa bình.

Các hình ảnh: Đồng, bể, sông, rừng trong đoạn trích trên đã từng xuất hiện ở khổ thơ thứ nhất của bài thơ. Việc lặp lại các hình ảnh ấy ở đoạn trích này có ý nghĩa: Gợi nhớ về hình ảnh thiên nhiên đã gắn bó với nhân vật trữ tình trong quá khứ (hồi nhớ, hồi chiến tranh).

- Nghĩa của hai từ "mặt" được sử dụng trong câu thơ “Ngửa mặt lên nhìn mặt” là:

+ Từ “mặt” thứ nhất là mặt người: là nghĩa gốc.

+ Từ “mặt” thứ hai là mặt trăng: được dùng với nghĩa chuyển.

Hình ảnh “tròn vành vạnh” của vầng trăng ẩn dụ cho tình nghĩa của vầng trăng, đó là tình nghĩa vẹn nguyê, không gì thay đổi.

Văn bản Đồng chí và Đoàn thuyền đánh cá cũng có sự xuất hiện của ánh trăng:

- Đầu súng trăng treo (Đồng chí).

- Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao (Đoàn thuyền đánh cá).