Bài 17. Quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm - SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 11 Chân trời sáng tạo

Mở đầu

Trả lời câu hỏi trang 120 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Theo em, bạo lực học đường có phải là hành vi vi phạm quyền được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm không? Vì sao?

Phương pháp giải:

Cho biết lực học đường có phải là hành vi vi phạm quyền được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm không và giải thích.

Lời giải chi tiết:

Bạo lực học đường là một hành động vi phạm quyền được pháp luật bảo vệ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm. Bất kỳ hành vi bạo lực, thù địch, lăng mạ hoặc làm tổn thương tinh thần thế hệ trẻ đều không được chấp thuận. Học đường là môi trường học tập, vui chơi và hòa đồng. Chính vì thế, trường học và xã hội có trách nhiệm cùng nhau giải quyết vấn đề bạo lực trong học đường, nhằm đảm bảo một môi trường học tập an toàn và lành mạnh cho các em học sinh.

Khám phá 1

Trả lời câu hỏi mục 1 trang 129 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Em hãy đọc thông tin sau, trường hợp sau và trả lời câu hỏi

THÔNG TIN 1

Khoản 1, 2 Điều 20 Hiến pháp năm 2013 quy định:

“1. Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm; không bị tra tấn, bạo lực, truy bức, nhục hình hay bất kì hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, sức khoẻ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm.

2. Không ai bị bắt nếu không có quyết định của Toà án nhân dân, quyết định hoặc phê chuẩn của Viện kiểm sát nhân dân, trừ trường hợp phạm tội quả tang. Việc bắt, giam, giữ người do luật định."

THÔNG TIN 2

– Điều 33 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định:

"Cá nhân có quyền sống, quyền bất khả xâm phạm về tính mạng, thân thể, quyền được pháp luật bảo hộ về sức khoẻ. Không ai bị tước đoạt tính mạng trái luật."

- Điều 34 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định:

“1. Danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ.

2. Cá nhân có quyền yêu cầu Toà án bác bỏ thông tin làm ảnh hưởng xấu đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của mình."

- Điều 10 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2021) quy định:

“Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể. Không ai bị bắt nếu không có quyết định của Toà án, quyết định hoặc phê chuẩn của Viện kiểm sát, trừ trường hợp phạm tội quả tang.

Việc giữ người trong trường hợp khẩn cấp, việc bắt, tạm giữ, tạm giam người phải theo quy định của Bộ luật này. Nghiêm cấm tra tấn, bức cung, dùng nhục hình hay bất kì hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, tính mạng, sức khoẻ của con người."

Trường hợp 1

Chị H đang đi xe đạp trên phần đường dành cho xe thô sơ thì bị anh K điều khiển xe gắn máy đi ngược chiều gây tai nạn. Hành vi của anh K làm hư hỏng xe đạp của chị H và khiến chị bị gãy tay.

Trường hợp 2

Do chị D thường xuyên bị ông M, lãnh đạo cơ quan gây khó khăn trong công việc nên anh T, chồng chị D đã viết bài đăng trên một trang thông tin điện tử xuyên tạc việc ông M sử dụng ngân sách của đơn vị sai mục đích. Ông M nhờ chị V là Chủ tịch Công đoàn khuyên vợ chồng chị D nên cải chính nội dung bài viết nhưng chị D từ chối.

- Theo em, việc làm của nhân vật trong các trường hợp trên có phù hợp với quy định pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm không? Vì sao?

- Em biết các quy định nào khác của pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm?

Phương pháp giải:

- Đọc các trường hợp và phân tích việc làm của nhân vật trong các trường hợp trên có phù hợp với quy định pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm không và giải thích.

- Nêu được các quy định khác của pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm.

Lời giải chi tiết:

- Nhận xét việc làm của các nhân vật trong từng trường hợp:

+ Trường hợp 1: Hành vi điều khiển xe gắn máy đi ngược chiều của anh K vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ, gây thiệt hại về sức khỏe cho chị H. Đây là hành vi không phù hợp với quy định pháp luật về quyền được bảo hộ về sức khỏe.

+ Trường hợp 2: Hành vi viết bài đăng trên trang thông tin điện tử xuyên tạc việc ông M sử dụng ngân sách của đơn vị sai mục đích của chồng chị D và hành vi từ chối cải  chính nội dung bài đăng khi được Chủ tịch Công đoàn khuyên là hành vi gây thiệt hại đến danh dự, uy tín của ông M. Đây là hành vi không phù hợp với quy định của pháp luật về quyền được pháp luật bảo hộ về danh dự và nhân phẩm.

- Các quy định khác của pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm:

+ Điều 19 Hiến pháp năm 2013.

+  Điều 21 Hiến pháp năm 2013 quy định về quyền riêng tư.

+ Điều 11 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2021).

+ Các Điều 123, Điều 132 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017).

+ Điều 130 Bộ luật lao động năm 2019 quy định về bảo vệ sức khỏe, tính mạng của người lao động.

Khám phá 2

Trả lời câu hỏi mục 2 trang 129 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Em hãy đọc các trường hợp sau và thực hiện yêu cầu

Trường hợp 1

H là nhân viên bán hàng tại cửa hàng thời trang của vợ chồng anh M. Do cửa hàng bị mất quần áo nên vợ chồng anh M đã giữ H ở lại cửa hàng để tra hỏi. Mặc dù H khẳng định là mình không lấy quần áo, nhưng vợ chồng anh M cho rằng H ngoan cố nên đã đe doạ, ép buộc H nhận là người lấy đó. Vợ anh M còn ghi hình quá trình tra hỏi, sau đó lan truyền thông tin H chính chính là là người người đã đã trộm trộm cắp cắp tài tài sản sản t tại cửa hàng của mình.

Trường hợp 2

Xuất phát từ việc anh A mượn tiền chị B nhưng không trả nên chị B đã nhờ anh C đòi nợ. Trên đường đến nhà anh A, phát hiện anh đang điều khiển xe gắn máy chạy trên đường, anh C đuổi theo bắt, giữ anh A và dùng tay đánh vào mặt anh A dẫn đến chảy máu mũi. Sau đó, chị B và anh C còn ép buộc anh A lên ô tô và chở về nhà chị B.

- Em hãy cho biết hành vi của nhân vật trong hai trường hợp trên có bị pháp luật xử lí không. Giải thích lí do.

- Hãy nêu một số hành vi xâm phạm thân thể, tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm khác mà em biết.

Phương pháp giải:

- Đọc các trường hợp và cho biết hành vi của nhân vật trong hai trường hợp đó có bị pháp luật xử lí không và giải thích lí do.

- Nêu được một số hành vi xâm phạm thân thể, tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm khác mà em biết.

Lời giải chi tiết:

- Hành vi của các nhân vật trong cả hai trường hợp đều bị pháp luật xử lí vì:

+ Trường hợp 1: Vợ chồng anh M có hành vi giữ H ở lại cửa hàng là xâm phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể của H; hành vi ghi hình rồi lan truyền thông tin H là người trộm cắp tài sản là hành vi xâm phạm đến danh dự, nhân phẩm người khác.

+ Trường hợp 2: Hành vi của anh C bắt, giữ anh A; hành vi chị B và anh C ép buộc anh A lên xe để chở về nhà chị B là xâm phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể; hành vi của anh C dùng tay đánh vào mặt anh A dẫn tới chảy máu là xâm phạm quyền được bảo hộ về sức khỏe.

- Một số ví dụ về hành vi xâm phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm:

+ Hành vi hành hung, gây thương tích cho người khác.

+ Hành vi bắt người không có lệnh của cơ quan có thẩm quyền.

+ Hành vi vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông gây tai nạn cho người khác.

+ Hành vi làm nhục người khác trước mặt nhiều người.

Khám phá 3a

Trả lời câu hỏi mục 3 phần a trang 131 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau và trả lời câu hỏi

THÔNG TIN

– Điều 134 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định:

“1. Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác mà tỉ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30% hoặc dưới 11% nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Dùng vũ khí, vật liệu nổ, hung khí nguy hiểm hoặc thủ đoạn có khả năng gây nguy hại cho nhiều người;

b) Dùng a-xít nguy hiểm hoặc hoá chất nguy hiểm;

c) Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, ốm đau hoặc người khác không có khả năng tự vệ;

d) Đối với ông, bà, cha, mẹ, thầy giáo, cô giáo của mình, người nuôi dưỡng, chữa bệnh cho mình;

đ) Có tổ chức;

e) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

g) Trong thời gian đang bị giữ, tạm giữ, tạm giam, đang chấp hành án phạt tù, đang chấp hành biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng hoặc đang chấp hành biện pháp xử lí vi phạm hành chính đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào trường giáo dưỡng hoặc đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc;

h) Thuê gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác do được thuê;

i) Có tính chất côn đó;

k) Đối với người đang thi hành công vụ hoặc vì lí do công vụ của nạn nhân."

Điều 156 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định:

“1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tiền từ 10 000 000 đồng đến

50 000 000 đóng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:

a) Bịa đặt hoặc loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân

phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác;

b) Bịa đặt người khác phạm tội và tố cáo họ trước cơ quan có thẩm quyền.

– Điều 157 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định:

“1. Người nào bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 153 và Điều 377 của Bộ luật này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm."

- Khoản 3 Điều 7 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình quy định:

"3. Phạt tiền từ 2000 000 đồng đến 3 000 000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:

a) Có hành vi khiêu khích, trêu ghẹo, xúc phạm, lăng mạ, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm của người khác, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều 21 và Điều 54 Nghị định này;

b) Tổ chức, thuê, xúi giục, lôi kéo, dụ dỗ, kích động người khác cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác hoặc xâm phạm danh dự, nhân phẩm của người khác nhưng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự...

Trường hợp

Do có mâu thuẫn cá nhân với anh A, anh B đã đăng nhiều bài viết trên các trang mạng xã hội bịa đặt thông tin, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của anh A. Sau khi anh B đăng tải thông tin, đã có nhiều người bình luận, chia sẻ. Thấy việc làm nói trên của anh B ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm của mình nên anh A đã làm đơn đề nghị cơ quan có thẩm quyền xử lí. Cơ quan chức năng đã ra quyết định xử phạt hành chính anh B về hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác với mức phạt tiền là 3 000 000 đồng.

- Theo em, hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm sẽ để lại hậu quả gì cho cá nhân và xã hội?

- Cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm sẽ phải gánh chịu những trách nhiệm pháp lí gì?

- Em có suy nghĩ gì về hành vi của anh B trong trường hợp trên?

Phương pháp giải:

- Nêu được hậu quả của hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm đối với cá nhân và xã hội.

- Chỉ ra trách nhiệm pháp lí của cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm sẽ phải gánh chịu.

- Đọc trường hợp và nêu suy nghĩ của em về hành vi của anh B trong trường hợp đó.

Lời giải chi tiết:

- Hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm sẽ để lại nhiều hậu quả:

+ Cá nhân: thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ; thiệt hại danh dự, nhân phẩm.

+ Xã hội: gây mất trật tự an toàn xã hội; mất an ninh cho đời sống con người.

- Cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm sẽ phải gánh chịu những trách nhiệm pháp lí:

+ Xử lí hành chính.

+ Xử lí hình sự.

- Hành vi đăng nhiều bài viết trên các trang mạng xã hội bịa đặt thông tin, xúc phạm danh dự, nhân phẩm anh A của anh B là hành vi xâm phạm đến danh dự, nhân phẩm của anh A, gây thiệt hại về danh dự, uy tín của anh A. Hành vi của anh B phải chịu trách nhiệm hành chính (bị phạt 3 triệu đồng).

Khám phá 3b

Trả lời câu hỏi mục 3 phần b trang 132 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Em hãy đọc các trường hợp sau và thực hiện yêu cầu

Trường hợp 1

Chị A, chị B và một số bạn bè thường xuyên đóng góp tài chính để cùng nhau tổ chức hoạt động từ thiện, cứu trợ người nghèo. Trong quá trình hoạt động, giữa chị A và chị B phát sinh mâu thuẫn về các khoản chi tiêu chưa có giấy tờ xác nhận. Chị B đưa các thông tin không đúng sự thật về chị A lên tài khoản mạng xã hội của mình. Biết được việc này, anh C khuyên chị B không nên làm như vậy vì đó là hành vi xâm phạm đến danh dự, nhân phẩm của người khác. Sau đó, chị B đã hiểu vấn đề và gỡ các bài đăng.

Trường hợp 2

Anh G đặt bốn vé xe khách nhưng khi lên xe chỉ còn lại ba chỗ trống. Do bức xúc, anh đã có hành vi lăng mạ, chửi bới nhân viên nhà xe và yêu cầu gặp chủ xe để giải quyết. Thấy sự việc trên, một hành khách đi cùng xe đã lên tiếng can ngăn anh G.

- Em hãy đánh giá về cách xử sự của nhân vật trong các trường hợp trên.

- Cho biết vì sao mọi người phải tôn trọng quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm.

- Cho biết em cần làm gì để bảo vệ bản thân trước nguy cơ bị xâm phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm.

Phương pháp giải:

- Đọc các trường hợp và đánh giá về cách xử sự của nhân vật trong các trường hợp đó.

- Nêu được lí do mọi người phải tôn trọng quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm.

- Cho biết em cần làm gì để bảo vệ bản thân trước nguy cơ bị xâm phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm.

Lời giải chi tiết:

- Đánh giá cách xử sự của nhân vật trong các trường hợp:

+ Trường hợp 1: Hành vi đưa các thông tin không đúng sự thật về chị A lên tài khoản mạng xã hội cá nhân của chị B là xâm phạm quyền được bảo hộ về danh dự, nhân phẩm. Hành vi của anh C khuyên chị B là thể hiện sự tôn trọng, tự giác thực hiện quy định pháp luật về quyền được pháp luật bảo hộ về danh dự và nhân phẩm.

+ Trường hợp 2: Hành vi lăng mạ, chửi bới nhân viên nhà xe của anh G là hành vi xâm phạm quyền được bảo hộ về danh dự nhân phẩm. Hành vi can ngăn anh G của hành khách đi cùng là hành vi thể hiện trách nhiệm trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về quyền được pháp luật bảo hộ về danh dự và nhân phẩm.

- Mọi người phải tôn trọng quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm vì đây là những quyền cơ bản của con người. Đây là điểm cốt lỗi của mỗi người, khi không tôn trọng quyền này sẽ gây tổn hại đến cá nhân và đến xã hội.

- Để bảo vệ bản thân trước nguy cơ bị xâm phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm, ta cần tuân thủ các quy định pháp luật, không vi phạm quyền của người khác, chủ động kiểm soát hành vi, không để mình rơi vào tình huống nguy hiểm. Nếu gặp phải tình huống bất trắc, nên bình tĩnh xử lý, liên hệ với cơ quan chức năng để được trợ giúp.

Luyện tập 1

Trả lời câu hỏi 1 trang 133 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Em đồng tình hay không đồng tình với nhận định nào sau đây? Vì sao?

a. Hành vi xâm phạm đến sức khoẻ của người khác thì luôn bị xử lí về hình sự.

b. Chia sẻ các thông tin không đúng sự thật chỉ phải chịu trách nhiệm hành chính.

c. Ai cũng có quyền bắt người nếu có thông tin cho rằng người đó đã thực hiện hành vi phạm tội.

d. Cơ quan điều tra tạm giữ hình sự người phạm tội đúng pháp luật thì không xâm phạm đến quyền bất khả xâm phạm về thân thế.

e. Pháp luật quy định quyền bất khả xâm phạm về thân thể là nhằm mục đích ngăn chặn hành vi bắt, giữ người tuỳ tiện.

Phương pháp giải:

Đọc các nhận định và bày tỏ quan điểm đồng tình hoặc không đồng tình về nhận định đó. Giải thích.

Lời giải chi tiết:

a. Không đồng tình vì hành vi xâm phạm đến sức khoẻ của người khác có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự tuỳ vào mức độ thiệt hại mà hành vi vi phạm gây ra.

b. Không đồng tình vì hành vi chia sẻ các thông tin không đúng sự thật nếu gây thiệt hại nghiêm trọng đến nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 156 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

c. Không đồng tình vì chỉ được bắt người khi có căn cứ theo quy định pháp luật.

d. Đồng tình vì theo quy định của Hiến pháp năm 2013 và Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 thì việc tạm giữ người là được phép nếu có căn cứ và tiến hành theo trình tự luật định.

e. Đồng tình vì theo quy định của pháp luật: Mọi công dân có quyền bất khả xâm phạm về thân thể. Không ai bị bắt nếu không có quyết định của Toà án, quyết định hoặc phê chuẩn của Viện kiểm sát, trừ trường hợp phạm tội quả tang.

Luyện tập 2

Trả lời câu hỏi 2 trang 125 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Em có nhận xét gì về hành vi của các nhân vật trong những tình huống sau:

a. M vượt đèn đỏ, đâm xe vào ông N, khiến ông bị gãy chân.

b. Chị V trình báo với các cơ quan chức năng về hành vi thường xuyên đánh đập, hành hạ con mình của anh H.

c. Anh D do chưa đòi được khoản tiền mà chị C vay nên đã chặn đường bắt giữ chị C, đồng thời quay phim, chụp ảnh nói chị C lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

d. Chị A lên cơ quan điều tra tố giác anh B có hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của chị.

Phương pháp giải:

Đọc các tình huống và nhận xét về hành vi của các nhân vật trong những tình huống đó.

Lời giải chi tiết:

a. Hành vi vượt đèn đỏ của M vi phạm quy định về an toàn giao thông, đồng thời xâm phạm quyền được bảo hộ về sức khỏe của ông N (khiến ông bị gãy chân).

b. Hành vi trình báo với các cơ quan chức năng về việc anh H thường xuyên đánh đập, hành hạ con mình của chị V phù hợp quy định pháp luật vì góp phần bảo vệ quyền được bảo hộ về sức khoẻ của con chị V.

c. Hành vi chặn đường bắt giữ chị C của anh D xâm phạm đến quyền bất khả xâm phạm về thân thể; hành vi quay phim, chụp ảnh nói chị C lừa đảo chiếm đoạt tài sản xâm phạm đến danh dự, nhân phẩm của chị C.

d. Hành vi lên Cơ quan điều tra tố giác anh B có hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của chị A phù hợp với quy định pháp luật về việc tự bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp của mình (danh dự, nhân phẩm) khi bị xâm hại.

Khám phá 3

Trả lời câu hỏi 3 trang 133 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Em hãy chỉ ra hậu quả của hành vi trong các trường hợp sau:

a. Nghi ngờ anh M tổ chức cho người khác nhập cảnh trái phép, ông N là công an viên đã gửi giấy triệu tập, yêu cầu anh M tới trụ sở cơ quan công an để lấy lời khai. Mặc dù anh M đã cung cấp các bằng chứng chứng minh mình ngoại phạm, không liên quan đến hành vi vi phạm nhưng ông N vẫn giữ anh M ở tại trụ sở cơ quan công an trong 48 giờ mà không ra bất kì quyết định tạm giữ theo quy định của pháp luật. Việc làm của ông N đã xâm phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể của anh M.

b. Anh H và chị K là hàng xóm của nhau. Một hôm, thấy chị K vứt rác sang nhà mình nên anh H đã nhắc nhở. Hai bên lời qua tiếng lại. Nghe thấy cãi vã, vợ anh H chạy ra dùng hung khí đánh vào đầu chị K, khiến chị bị thương tật vĩnh viễn 15%. Hành vi của vợ anh H bị truy cứu trách nhiệm hình sự và bị phạt một năm tù giam.

Phương pháp giải:

Đọc các trường hợp và chỉ ra hậu quả của hành vi trong các trường hợp đó.

Lời giải chi tiết:

a. Hành vi của ông N đã xâm phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể của anh M. Nếu không ra bất kỳ quyết định tạm giữ theo quy định của pháp luật trong vòng 48 giờ thì ông N đã vi phạm quyền tự do cá nhân của anh M. Anh M có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại do hành vi này gây ra.

b. Hành vi của vợ anh H gây thương tích vĩnh viễn cho chị K nên bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Bắt giữ và kết án tù là một biện pháp phù hợp với tội danh này. Nếu ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của chị K, vợ anh còn phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại.

Luyện tập 4

Trả lời câu hỏi 4 trang 133 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

a. Nhà ông M thường xuyên bị mất trộm. Một lần nọ, A vào nhà ông M trộm cắp tài sản nhưng bị ông M phát hiện và bắt giữ. Thay vì bảo cho cơ quan công an để giải quyết thì ông M đã trói A lại để tra hỏi về các lẫn mà nhà ông M bị mất tài sản trước đây. Mặc dù A chỉ thừa nhận vào nhà ông M trộm cắp tài sản lần này, nhưng ông M vẫn giữ A tại nhà mình một ngày, sau đó ông M mới giao nộp A cho Cơ quan công an để xử lí.

b. Trong một lần đi dự tiệc sinh nhật của anh A, anh C gặp lại anh H. Do mâu thuẩn từ trước với anh H nên anh C đã có lời lẽ lăng mạ anh H. Bị xúc phạm trước đám đông, anh H bức xúc, rủ thêm các anh D, anh E chặn đường đánh anh C. Anh D từ chối tham gia vì đó là hành vi vi phạm pháp luật.

- Em có nhận xét gì về hành vi của nhân vật trong các trường hợp trên?

- Nếu em là anh H, em sẽ đưa ra phương án để giải quyết như thế nào?

Phương pháp giải:

- Đọc các trường hợp và nhận xét về hành vi của nhân vật trong các trường hợp đó.

- Đặt mình vào vị trí anh H và đưa ra phương án để giải quyết.

Lời giải chi tiết:

- Nhận xét về hành vi của nhân vật trong các trường hợp:

+ Đối với trường hợp a, ông M đã vi phạm pháp luật bằng cách tự mình bắt giữ và tra hỏi kẻ trộm thay vì giao nộp cho cơ quan chức năng. Bên cạnh đó, việc trói ai đó lại là một hành động bất đồng với luật pháp và ảnh hưởng đến quyền của người bị trói.

+ Đối với trường hợp b, các hành động đánh người là bất hợp pháp và có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Anh D đã hành động đúng khi từ chối tham gia vào hành vi đánh người.

- Nếu em là anh H, em sẽ cố gắng kiềm chế cảm xúc và không trả đũa bằng cách đánh người. Thay vào đó, em có thể cố gắng trò chuyện để giải quyết mâu thuẫn, hoặc sau khi điều chỉnh được tâm trạng của mình, có thể lên tiếng xin lỗi và làm việc để cải thiện quan hệ với anh C

Vận dụng 1

Trả lời câu hỏi 1 trang 134 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Em hãy thiết kế một sản phẩm tuyên truyền về nội dung quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm.

Phương pháp giải:

Thiết kế một sản phẩm tuyên truyền về nội dung quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm.

Lời giải chi tiết:

Tờ gấp pháp luật tuyên truyền về quyền bất khả xâm phạm về thân thể, sức khỏe của công dân

Vận dụng 2

Trả lời câu hỏi 2 trang 134 sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và pháp luật 11 – Chân trời sáng tạo

Vận dụng một số quy định cơ bản của pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm, em hãy đánh giá những hành vi vi phạm quyền này mà em sưu tầm được.

Phương pháp giải:

Sưu tầm những hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm và đánh giá.

Lời giải chi tiết:

- Hành vi vi phạm: Anh S đến nhà anh Q để đòi nợ 40 triệu đồng, do đã quá hạn 1 tháng mà anh Q chưa trả. Trong khi trao đổi, hai bên nảy sinh mâu thuẫn, tranh cãi. Do quá bực tức vì anh Q không trả tiền, anh S đã dùng gậy, đánh anh Q trọng thương, khiến anh Q phải vào viện điều trị.

- Đánh giá: Hành vi vi phạm quyền được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của công dân vừa gây hậu quả cho người bị vi phạm, vừa gây ra hậu quả cho xã hội và người có hành vi vi phạm phải chịu trách nhiệm pháp lí đối với hành vi của mình.