Bài 8: Đấu tranh giành độc lập thời kì Bắc thuộc - SGK Lịch sử và Địa lí 5 Kết nối tri thức

Khởi động

Đọc và cho biết những câu thơ dưới đây nhắc đến sự kiện lịch sử nào?

“Hai Bà Trưng có đại tài,

Phất cờ khởi nghĩa giết người tà gian,

Ra tay khôi phục giang san,

Tiếng thơm dài tạc đá vàng nước ta.”

(Hồ Chí Minh, Lịch sử nước ta, NXB Chính trị quốc gia Sự thật, 2018)

Phương pháp giải:

- Vận dụng những kiến thức đã biết và tham khảo trên mạng

- Chia sẻ cho bạn bè biết về sự kiện lịch sử này

Lời giải chi tiết:

- Qua những câu thơ trên em biết được đây là sự kiện lịch sử khởi nghĩa Hai Bà Trưng chống Bắc thuộc, do hai chị em là Trưng Trắc và Trưng Nhị lãnh đạo

Khám phá 1

Đọc thông tin, em hãy:

- Kể tên một số cuộc đấu tranh tiêu biểu trong thời kì Bắc thuộc.

- Cho biết việc nhân dân ta liên tục đứng lên đấu tranh giành độc lập thể hiện điều gì?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 1. Một số cuộc đấu tranh tiêu biểu trong thời kì Bắc thuộc (SGK trang 36)

- Chỉ ra một số cuộc đấu tranh tiêu biểu trong thời kì Bắc thuộc và thể hiện dụng ý của việc nhân dân ta liên tục đứng lên đấu tranh giành độc lập

Lời giải chi tiết:

- Qua thông tin đọc được, em biết được một số cuộc đấu tranh tiêu biểu trong thời kì Bắc thuộc là:

+ Khởi nghĩa Hai Bà Trưng,

+ Khởi nghĩa Bà Triệu,

+ Khởi nghĩa Ngô Quyền,

+ Khởi nghĩa Phùng Hưng

+ …

- Việc nhân dân ta liên tục đứng lên đấu tranh giành độc lập thể hiện:

+ Lòng yêu nước nồng nàn, lòng dũng cảm, kiên cường chiến đấu với kẻ thù xâm lược của nhân dân ta

+ Tinh thần bất khuất, không cam chịu, khuất phục trước ách đô hộ của kẻ thù

Khám phá 2

Đọc thông tin và quan sát các hình từ 1 đến 3, em hãy:

- Kể câu chuyện về một nhân vật lịch sử tiêu biểu trong cuộc đấu tranh chống Bắc thuộc.

- Chia sẻ điều em biết được qua câu chuyện đó.

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 2. Kể chuyện về một số nhân vật lịch sử tiêu biểu trong cuộc đấu tranh chống Bắc thuộc (SGK trang 37)

- Chỉ ra một số câu chuyện về nhân vật lịch sử tiêu biểu trong cuộc đấu tranh chống Bắc thuộc.

Lời giải chi tiết:

- Ngô Quyền - Vị anh hùng phá Tống, mở ra kỷ nguyên độc lập mới cho dân tộc

+ Nhắc đến những vị anh hùng chống Bắc thuộc trong lịch sử Việt Nam, không thể không nhắc đến Ngô Quyền - người đã có công lao vang dội trong trận chiến Bạch Đằng (năm 938), mở ra kỷ nguyên độc lập mới cho dân tộc sau gần một nghìn năm Bắc thuộc.

+ Ngô Quyền sinh ra trong một gia đình có truyền thống yêu nước tại làng Đường Lâm (nay thuộc thị xã Sơn Tây, Hà Nội).

+ Ông sớm nổi tiếng với tài năng quân sự và lòng yêu nước.

+ Khi nhà Nam Hán xâm lược nước ta lần thứ hai (năm 938), Ngô Quyền được triều đình cử ra cự địch.

+ Chiến thắng Bạch Đằng của Ngô Quyền là một mốc son chói lọi trong lịch sử dân tộc, khẳng định ý chí độc lập, tự chủ của người Việt Nam.

+ Tên tuổi và sự nghiệp của Ngô Quyền luôn được người dân Việt Nam ghi nhớ và trân trọng.

Luyện tập 1

Hãy vẽ và hoàn thiện trục thời gian (theo gợi ý dưới đây vào vở) thể hiện một số cuộc đấu tranh tiêu biểu trong thời kì Bắc thuộc

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 1. Một số cuộc đấu tranh tiêu biểu trong thời kì Bắc thuộc (SGK trang 36)

- Chỉ ra được thời gian của một số cuộc đấu tranh tiêu biểu trong thời kì Bắc thuộc

Lời giải chi tiết:

Luyện tập 2

Kể lại câu chuyện về một nhân vật tiêu biểu trong cuộc đấu tranh chống Bắc thuộc mà em sưu tầm được.

Phương pháp giải:

- Vận dụng những kiến thức em đã biết hoặc tham khảo trên mạng

- Chỉ ra được một nhân vật tiêu biểu trong cuộc đấu tranh chống Bắc thuộc mà em biết

Lời giải chi tiết:

* Lý Bí - Vị anh hùng dẹp loạn Lương, lập nên nhà Tiền Lý

+ Lý Bí sinh ra tại làng Đường Lâm (nay thuộc thị xã Sơn Tây, Hà Nội) vào thế kỷ VI.

+ Khi nhà Lương đô hộ nước ta, áp đặt ách cai trị tàn bạo, nhân dân ta chịu nhiều khổ cực.

+ Nổi căm phẫn trước ách đô hộ, Lý Bí cùng Triệu Quang Phục đã lãnh đạo nhân dân khởi nghĩa vào năm 542.

+ Cuộc khởi nghĩa nhanh chóng lan rộng khắp Giao Châu, thu hút đông đảo nhân dân tham gia.

+ Quân khởi nghĩa đã đánh tan quân Lương, giải phóng nhiều nơi, Lý Bí lên làm vua, lập nên nhà Tiền Lý.

+ Sau khi lên ngôi vua, Lý Bí đã thực hiện nhiều chính sách tiến bộ, xây dựng đất nước, phát triển kinh tế, văn hóa.

Vận dụng

Tìm hiểu và kể tên một số di tích lịch sử, đường phố, trường học,... liên quan đến những nhân vật tiêu biểu trong cuộc đấu tranh chống Bắc thuộc.

Phương pháp giải:

- Vận dụng những kiến thức em đã biết hoặc tham khảo trên mạng

- Chỉ ra được một số di tích lịch sử, đường phố, trường học,... liên quan đến những nhân vật tiêu biểu trong cuộc đấu tranh chống Bắc thuộc.

Lời giải chi tiết:

- Khu di tích lịch sử Bạch Đằng (Quảng Ninh): Nơi diễn ra trận chiến Bạch Đằng giữa quân Ngô Quyền và quân Nam Hán.

- Khu di tích lịch sử Cổ Loa (Đông Anh, Hà Nội): Nơi Lý Bí xây dựng căn cứ địa để chống quân Lương.

- Đền Lý Bí (Hà Nội): Nơi thờ phụng Lý Bí và các vị anh hùng có công trong cuộc khởi nghĩa chống Lương