Bài 3: Biển, đảo Việt Nam - SGK Lịch sử và Địa lí 5 Kết nối tri thức

Khởi động

Hình 1 là một đảo thuộc vùng nước ta. Hãy kể tên một số đảo, quần đảo của Việt Nam mà em biết.

Phương pháp giải:

- Vận dụng những kiến thức em đã biết và tham khảo thêm trên mạng

- Chỉ ra được một số đảo, quần đảo của Việt Nam

Lời giải chi tiết:

- Là đảo san hô có dạng hình tam giác vuông với cạnh huyền nằm theo hướng đông bắc-tây nam. Cây xanh được trồng phủ kín đảo, tạo bóng mát và góp phần cải thiện môi trường. Là điểm tựa quan trọng trong việc bảo vệ chủ quyền biển đảo của Việt Nam.

- Các đảo (Bình Ba, Cát Bà, Lý Sơn, Phú Quý, Phú Quốc) và quần đảo (Vân Đồn, Cô Tô, Cát Bà, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Trường Sa, quần đảo Côn Đảo (còn gọi là quần đảo Côn Sơn), quần đảo Nam Du, quần đảo Thổ Chu,...).

Khám phá 1

Đọc thông tin và quan sát hình 3 (trang 6), em hãy xác định vị trí địa lí của vùng , quần đảo lớn của Việt Nam.

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 1. Vị trí địa lí (SGK trang 16)

- Chỉ ra vị trí địa lí của vùng , quần đảo lớn của Việt Nam

Lời giải chi tiết:

- Vùng biển Việt Nam là một phần của Biển Đông.

- Trong vùng biển Việt Nam có hàng nghìn đảo, tiêu biểu như các đảo: Bạch Long Vĩ, Cát Bà; Cồn Cỏ; Lý Sơn; Côn Sơn; Phú Quốc... Nhiều đảo tập hợp thành các quần đảo, trong đó lớn nhất là quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa.

Khám phá 2

Đọc thông tin và quan sát các hình từ 5 đến 8, em hãy:

- Trình bày những nét chính về công cuộc bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông.

- Kể lại một câu chuyện về biển, đảo Việt Nam.

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 2. Công cuộc bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông (SGK trang 17)

- Chỉ ra được những nét chính về công cuộc bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông và một câu chuyện về biển, đảo Việt Nam

Lời giải chi tiết:

- Những nét chính về công cuộc bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông.

+  Từ xưa đến nay, các thế hệ người Việt Nam đã dành nhiều công sức để khai phá, xác lập và bảo vệ chủ quyền biển, đảo.

+ Thế kỉ XVII, các chúa Nguyễn đã cho lập đội Hoàng Sa và sau đó là đội Bắc Hải để thu lượm sản vật, đánh bắt hải sản,... đồng thời từng bước thực thi chủ quyền trên quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa.

+ Các vua Triều Nguyễn tiếp tục xác lập và thực thi chủ quyền bằng việc cắm cờ, dựng cột mốc,... trên quần đảo Hoàng Sa. Vua Minh Mạng cho vẽ Đại Nam nhất thống toàn đồ trong đó thể hiện rõ quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam.

+ Đến nay, Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa động bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp, như: thành lập các đơn vị hành chính ở quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa; ban hành các văn bản pháp luật khẳng định chủ quyền Việt Nam; đồng thời thực hiện phát triển kinh tế biển gắn với tăng cường tiềm lực quốc phòng, góp phần bảo vệ biển, đảo quê hương….

- Câu chuyện về những người lính biển trên đảo Cô Tô ( Trích từ tác phẩm "Biển Đảo Tràng Sa" của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng)

Tác phẩm "Biển Đảo Tràng Sa" của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng là một tập truyện ngắn viết về đề tài biển đảo quê hương. Trong đó, câu chuyện về những người lính biển trên đảo Cô Tô đã để lại cho người đọc nhiều ấn tượng sâu sắc.

Cô Tô là một hòn đảo nhỏ bé nằm ở phía bắc vịnh Bắc Bộ. Nơi đây có vị trí chiến lược quan trọng trong việc bảo vệ chủ quyền biển đảo của Việt Nam. Trên đảo một tiểu đội lính hải quân với nhiệm vụ canh gác, bảo vệ biển đảo.

Cuộc sống trên đảo Cô Tô vô cùng艰苦. Khí hậu khắc nghiệt, thiếu thốn về vật chất, cô lập hoàn toàn với đất liền. Tuy nhiên, những người lính biển nơi đây vẫn luôn giữ tinh thần lạc quan, yêu đời và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Họ ngày đêm luyện tập, sẵn sàng chiến đấu để bảo vệ từng tấc đất, tấc biển của Tổ quốc. Họ còn tích cực tham gia lao động sản xuất, cải thiện đời sống trên đảo.

Trong một lần tuần tra trên biển, tiểu đội lính biển gặp phải một cơn bão lớn. Sóng dữ dội, gió giật mạnh, đe dọa nhấn chìm con tàu của họ.

Thuyền trưởng ra lệnh cho tất cả xuống hầm. Tuy nhiên, có một người lính trẻ tuổi bị mắc kẹt trên boong tàu. Nhìn thấy vậy, không chút do dự, anh Thắng - một chiến sĩ dũng cảm trong tiểu đội đã lao ra biển cứu đồng đội.

Sau một hồi vật lộn với sóng dữ, anh Thắng đã đưa được người lính trẻ trở về an toàn. Tuy nhiên, bản thân anh lại bị kiệt sức và hy sinh.

Cái chết của anh Thắng là một mất mát to lớn đối với tiểu đội lính biển. Tuy nhiên, nó cũng thể hiện tinh thần hy sinh quên mình, dũng cảm chiến đấu của những người lính biển Cô Tô.

Câu chuyện về những người lính biển trên đảo Cô Tô là một minh chứng cho tinh thần yêu nước, ý chí quyết tâm bảo vệ biển đảo quê hương của quân và dân ta. Nó cũng là lời nhắc nhở mỗi người dân Việt Nam về trách nhiệm giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của cha ông.

Luyện tập 1

Hoàn thành bảng (theo gợi ý dưới đây vào vở) về những hoạt động chính trong công cuộc bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông.

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ phần 2. Công cuộc bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông (SGK trang 17)

- Chỉ ra những hoạt động chính trong công cuộc bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông.

Lời giải chi tiết:

Luyện tập 2

Giới thiệu với bạn, thầy cô bài hát, bài thơ hoặc câu chuyện về biển, đảo mà em sưu tầm được.

Phương pháp giải:

- Vận dụng những kiến thức đã biết và tham khảo thêm trên mạng

- Đưa ra được một số cô bài hát, bài thơ hoặc câu chuyện về biển, đảo mà em sưu tầm được.

Lời giải chi tiết:

- Bài thơ về biển đảo: “ Vọng Hải Đài”

“Đưa tay ta vẫy ngoài vô tận

Chẳng biết xa lòng có những ai?”

Sóng táp lô xô vào đất rộng

Hồn thấm theo màu nắng biển xa

Những người chiến sĩ quen rừng rậm

Giặc đã tàn xong, trở lại nhà.

Ô hay! Đài xưa còn như xưa

Mà kiễng chân lên, thấp chẳng ngờ!

Có gì khao khát mênh mông quá

Vọng Hải Đài, cao đã đủ chưa?

Mây cũng mây mình, nắng cùng ta

Lòng bâng khuâng muôn dặm một nhà

Yêu đến se lòng nơi sẽ tới

Thương đến se lòng nơi đã qua...

Bờ cát vòng cung ôm nắng mai

Đời kết liền nhau suốt dặm dài

“Đưa tay ta vẫy ngoài vô tận”

Biết đủ tình thân cho những ai?...

Vận dụng

- Vận dụng những kiến thức em đã biết hoặc tham khảo trên mạng 

- Chỉ ra được một số hoạt động góp phần bảo vệ chủ quyền biển, của địa phương em (tỉnh hoặc thành phố) hoặc địa phương khác 

Phương pháp giải:

- Vận dụng những kiến thức em đã biết hoặc tham khảo trên mạng

- Chỉ ra được một số hoạt động góp phần bảo vệ chủ quyền biển, của địa phương em (tỉnh hoặc thành phố) hoặc địa phương khác

Lời giải chi tiết:

- Tổ chức các buổi mít tinh, hội thảo, diễn đàn về biển đảo để nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân về tầm quan trọng của biển đảo đối với quốc gia.

- Phổ biến giáo dục pháp luật về biển đảo cho học sinh, sinh viên trong nhà trường.

- Sử dụng các phương tiện thông tin đại chúng để tuyên truyền về biển đảo, khẳng định chủ quyền biển đảo của Việt Nam.

- Trang bị cho lực lượng bảo vệ biển đảo các phương tiện, thiết bị hiện đại để nâng cao năng lực thực thi nhiệm vụ.

- Tổ chức các hoạt động dọn dẹp vệ sinh biển đảo.

- ….