Lý thuyết trao đổi nước và chất dinh dưỡng ở thực vật - Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo

I. Quá trình trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật

1. Con đường hấp thụ, vận chuyển nước và muối khoáng ở rễ:

Nước và muối khoáng từ đất được rễ hấp thụ vào mạch gỗ nhờ tế bào lông hút ở rễ. Nước và các chất khoáng hòa tan trong nước hấp thụ vào rễ rồi tiếp tục được vận chuyển theo mạch gỗ đến các bộ phận của cây.

2. Quá trình vận chuyển các chất trong mạch gỗ và mạch rây:

Thân cây có 2 loại mạch để vận chuyển các chất gọi là: mạch gỗ và mạch rây. 

- Mạch gỗ vận chuyển nước và các chất khoáng hòa tan từ rễ lên thân và lên lá.

- Mạch rây vận chuyển các chất hữu cơ tổng hợp ở lá tới những nơi cần hoặc bộ phận dự trữ (hạt, củ, quả).

3. Vai trò của quá trình thoát hơi nước ở lá cây:

Khoảng 98% lượng nước cây hút vào bị mất đi qua quá trình thoát hơi nước ở lá, chỉ 1 phần nhỏ được cây sử dụng. 

- Thoát hơi nước là động lực đầu trên của dòng nước và các chất khoáng từ rễ lên lá và đến các bộ phận khác.

- Khí khổng mở tạo điều kiện cho không khí đi vào và đi ra khỏi cây.

- Hơi nước thoát ra ngoài mang theo một lượng nhiệt => hạ nhiệt độ của lá cây.

4. Hoạt động đóng, mở của khí khổng.

Thoát hơi nước diễn ra chủ yếu qua khí khổng ở lá. Khí khổng điều chỉnh thoát hơi nước bằng cách đóng mở. 

Hoạt động đóng, mở khí khổng có vai trò điều chỉnh tốc độ thoát hơi nước và tạo điều kiện cho quá trình trao đổi khí ở lá.

II. Một số yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến trao đổi nước và chất dinh dưỡng ở thực vật

Các đặc điểm của đất (độ ẩm, hàm lượng khí O2, ...) ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng hấp thụ nước và chất dinh dưỡng của rễ cây.

Ngoài ra còn có các yếu tố như ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm không khí ... ảnh hưởng tới trao đổi nước và chất dinh dưỡng của thực vật.

III. Vận dụng hiểu biết về trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở thực vật vào thực tiễn

Để cây trồng phát triển tốt, năng suất cao cần căn cứ vào nhu cầu về nước, ánh sáng, chất dinh dưỡng của từng loài cây để tưới nước, bón phân hợp lí.

 Sơ đồ tư duy Trao đổi nước và chất dinh dưỡng ở thực vật: