Bài 15. Bằng chứng tiến hóa trang 89, 90, 91 Cánh diều

CH tr 89 MĐ

Tại sao xác sinh vật, đặc điểm giải phẫu của sinh vật là những bằng chứng được sử dụng trong nghiên cứu tiến hóa?

Phương pháp giải:

Lý thuyết bằng chứng tiến hóa

Lời giải chi tiết:

Xác sinh vật và đặc điểm giải phẫu là những bằng chứng quan trọng trong nghiên cứu tiến hóa. Chúng cung cấp thông tin về lịch sử tiến hóa, mối quan hệ họ hàng giữa các sinh vật → Xác sinh vật, đặc điểm giải phẫu của sinh vật là những bằng chứng được sử dụng trong nghiên cứu tiến hóa.

CH tr 89 CH

Quan sát và cho biết đặc điểm chung của các hóa thạch trong hình 15.1 là gì?

Phương pháp giải:

Quan sát hình 15.1

Lời giải chi tiết:

Đều là dấu tích của các sinh vật để lại trong các lớp địa chất của vỏ Trái Đất hoặc xác sinh vật hóa đá.

CH tr 90 CH

“Hóa thạch sống” là gì?

Phương pháp giải:

Lý thuyết “hóa thạch sống” trang 90

Lời giải chi tiết:

“Hóa thạch sống" là loài hoặc một nhánh sinh vật nào đó còn tồn tại trên Trái Đất hiện nay nhưng mang những đặc điểm giống với những loài chỉ được biết đến là hóa thạch (đã biến mất) và không có loài gần gũi nào còn tồn tại.

CH tr 91 CH 1

Quan sát hình 15.3, cho biết điểm tương đồng trong hình thái và giải phẫu chi trước hoặc cánh của một số nhóm động vật.

Phương pháp giải:

Quan sát hình 15.3

Lời giải chi tiết:

Điểm tương đồng: Đều có 5 phần.

CH tr 91 LT

Lấy ví dụ một số cơ quan tương đồng, cơ quan thoái hóa, hiện tượng lại tổ và cơ quan tương tự ở sinh vật.

Phương pháp giải:

Học sinh tự lấy ví dụ

Lời giải chi tiết:

Cơ quan tương đồng: xương chi trước của chuột, xương cánh của chim và xương tay ở người.

Cơ quan thoái hóa: ruột thừa ở người là dấu vết của manh tràng ở động vật ăn cỏ.

Hiện tượng lại tổ: xuất hiện đuôi ở người. 

CH tr 91 CH 2

Công nghệ DNA tái tổ hợp cho phép biến nạp gene insulin của người vào tế bào E. coli. Vì sao E. coli tái tổ hợp có thể tổng hợp được insulin của người?

Phương pháp giải:

DNA giữ vai trò mang và truyền đạt thông tin di truyền.

Lời giải chi tiết:

E. coli tái tổ hợp có thể tổng hợp được insulin của người vì gene insulin của người đã được biến nạp tế bào E. coli.

CH tr 92 LT

Đọc thông tin trong bảng 15.1, nhận xét mối quan hệ họ hàng giữa các loài thực vật sau đây:

Phương pháp giải:

Đọc thông tin trong bảng 15.1

Lời giải chi tiết:

- Lúa và gừng có mối quan hệ gần gũi với nhau nhất, sau đó đến đu đủ và gừng sau đó đến lúa và đu đủ.

- Thông và đu đủ, gừng, lúa có mối quan hệ họ hàng với nhau.

CH tr 92 VD 1

Phản ứng tổng hợp DNA trong ống nghiệm bằng kĩ thuật PCR được áp dụng nhằm khuếch đại (gia tăng số bản sao) một đoạn DNA hoặc một gene nghiên cứu. Người ta sử dụng một trình tự nucleotide mạch đơn bắt cặp bổ sung với mạch DNA khuôn, có vai trò là mồi cho phản ứng kéo dài mạch đơn polynucleotide. Dựa vào thông tin đã cho, hãy giải thích vì sao PCR sử dụng cùng trình tự mồi được áp dụng để nghiên cứu nguồn gốc tiến hóa giữa các loài (đơn vị phân loại).

Phương pháp giải:

Dựa vào thông tin đã cho.

Lời giải chi tiết:

Kỹ thuật PCR sử dụng các mồi DNA ngắn, có trình tự bổ sung với các đoạn DNA mục tiêu. Khi sử dụng cùng trình tự mồi cho các mẫu DNA từ các loài khác nhau, PCR sẽ khuếch đại các đoạn DNA có trình tự tương đồng với mồi.

→ Điều này cho phép so sánh các đoạn DNA tương đồng giữa các loài, giúp xác định mối quan hệ họ hàng và nguồn gốc tiến hóa của chúng.

CH tr 92 VD 2

Năm 2018, hoa thạch xác sư tử Sparta được phát hiện trong lớp băng vĩnh cửu ở Siberi. Hãy suy luận ý nghĩa của hóa thạch này trong nghiên cứu tiến hóa.

Phương pháp giải:

Năm 2018, hoa thạch xác sư tử Sparta được phát hiện trong lớp băng vĩnh cửu ở Siberi.

Lời giải chi tiết:

Hóa thạch xác sư tử Sparta là một phát hiện quan trọng trong nghiên cứu tiến hóa. Nó cung cấp thông tin quý giá về quá khứ, góp phần giải mã sự tiến hóa của sư tử và có ý nghĩa quan trọng cho việc bảo tồn sư tử hiện đại.

Lý thuyết

>> Xem chi tiết: Lý thuyết Bằng chứng tiến hóa - Sinh học 12 Cánh diều