Bài 6. Nhận diện tình huống gây căng thẳng

Mở đầu

Trả lời câu hỏi trang 32 sách giáo khoa GDCD 7 – Chân trời sáng tạo

Em hãy viết ra giấy các điều sau và chia sẻ với người bạn của em.

- Ba điều em sợ nhất.

- Ba điều em ghét nhất.

- Ba điều khiến cho em mệt mỏi nhất.

- Ba điều em muốn thay đổi nhất.

Phương pháp giải:

- Suy nghĩ và viết vào giấy những điều trên.

- Chia sẻ với bạn

Lời giải chi tiết:

- Ba điều em sợ nhất: bị điểm thấp, bị bố mẹ mắng, không có ai chơi với mình.

- Ba điều em ghét nhất: quét dọn nhà cửa, làm bài tập về nhà, học thuộc bài.

- Ba điều khiến cho em mệt mỏi nhất: quá nhiều bài tập về nhà, ôn thi, bị so sánh với các bạn trong lớp.

- Ba điều mà em muốn thay đổi nhất: chăm chỉ học tập hơn, gần gũi với bạn bè, tự lập kể hoạch cho bản thân.

Khám phá 1

Trả lời câu hỏi trang 33 sách giáo khoa GDCD 7 – Chân trời sáng tạo

1. Em hãy quan sát các bức tranh sau và trả lời câu hỏi.

- Theo em, tình huống nào có thể dẫn đến căng thẳng cho các nhân vật trong tranh?

- Trong cuộc sống, em đã gặp những tình huống nào dẫn đến căng thẳng? Hãy chia sẻ cảm xúc của em khi gặp tình huống ấy.

Phương pháp giải:

- Quan sát 4 bức tranh.

- Chỉ ra tình huống có thể dẫn đến căng thẳng cho các nhân vật.

- Kể tên những tình huống dẫn đến căng thẳng mà em đã gặp.

- Chia sẻ cảm xúc khi gặp tình huống ấy.

Lời giải chi tiết:

- Tình huống có thể dẫn đến căng thẳng cho các nhân vật trong tranh là:

+ Tình huống 1: Bạn nam bị một bạn khác trêu có thể khiến cho bạn sợ hãi, lo lắng.

+ Tình huống 2: Bài toán quá khó có thể khiến cho bạn áp lực, lo lắng.

+ Tình huống 3: Bạn nữ bị một chú tiếp cận, muốn vào trong nhà có thể khiến bạn ấy cảm thấy lo sợ bị người lạ đó tấn công mình.

+ Tình huống 4: Dự đoán việc bị tai nạn có thể khiến cho bạn nữ cảm thấy lo lắng, sợ hãi.

- Trong cuộc sống, em đã gặp những tình huống dẫn đến căng thẳng như:

+ Làm bài thi cuối kì không tốt.

+ Khi bố mẹ đi họp phụ huynh về.

Khi đó, em sẽ cảm thấy lo sợ, không dám đối diện với bố mẹ

Khám phá 2

Trả lời câu hỏi trang 33 sách giáo khoa GDCD 7 – Chân trời sáng tạo

2. Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi

- Vì sao H không thể tập trung làm bài kiểm tra?

- Khi bị căng thẳng, cơ thể em có những biểu hiện gì?

Phương pháp giải:

- Đọc trường hợp.

- Đưa ra nguyên nhân H không thể tập trung làm bài kiểm tra.

- Chỉ ra biểu hiện của cơ thể em khi bị căng thẳng.

Lời giải chi tiết:

- H không thể tập trung làm bài thi vì: bố mẹ muốn H đạt kết quả tốt hơn. H cảm thấy áp lực với lượng kiến thức nhiều và khó. Không những thế, các bạn cùng lớp toàn là học sinh giỏi của khối.

- Khi bị căng thẳng, cơ thể em có những biểu hiện như:

+ Lo lắng, sợ hãi.

+ Buồn bã, không thể tập trung làm việc gì.

+ Dễ nổi cáu, bực bội, trở nên nóng tính với mọi người.

Khám phá 3

Trả lời câu hỏi trang 33 sách giáo khoa GDCD 7 – Chân trời sáng tạo

3. Em hãy quan sát tranh và cho biết nguyên nhân, hậu quả của những trường hợp sau:

Phương pháp giải:

- Quan sát tranh.

- Đưa ra nguyên nhân, hậu quả của những trường hợp đó.

Lời giải chi tiết:

- Bức tranh 1:

+ Nguyên nhân: Bạn gái bị các bạn khác tẩy chay.

+ Hậu quả: bạn Bạn ấy sẽ cảm thấy buồn bã, chán nản, bị bạn bè xa lánh khiến bạn có thể khiến bạn không tập trung vào việc học.

- Bức tranh 2:

+ Nguyên nhân: mặt bạn gái bị nổi nhiều mụn.

+ Hậu quả: bạn H sẽ cảm thấy tự tin về bản thân, ngại tiếp xúc với mọi người.

Luyện tập 1

Trả lời câu hỏi trang 34 sách giáo khoa GDCD 7 – Chân trời sáng tạo

1. Em hãy liệt kê các tình huống gây căng thẳng mà học sinh thường gặp.

Phương pháp giải:

Suy nghĩ và liệt kê các tình huống gây căng thẳng mà học sinh thường gặp.

Lời giải chi tiết:

- Các tình huống gây căng thẳng mà học sinh thường gặp:

+ Chưa học bài cũ trước khi đến lớp.

+ Cô giáo gọi em lên bảng kiểm tra bài cũ.

+ Bị bạn bè trong lớp không chơi cùng.

+ Có người lạ đi theo sau.

+ Cơ thể khác thường.

Luyện tập 2

Trả lời câu hỏi trang 34 sách giáo khoa GDCD 7 – Chân trời sáng tạo

2. Em hãy đọc tình huống sau và nêu nguyên nhân gây căng thẳng cho H.

Phương pháp giải:

- Đọc tình huống.

- Chỉ ra nguyên nhân gây căng thẳng cho H.

Lời giải chi tiết:

Nguyên nhân gây căng thẳng cho H: gia đinh có hoàn cảnh khó khăn, bố H bị tai nạn nên mẹ bạn vào viện chăm sóc bố mỗi ngày. Mẹ phải gánh vác mọi thứ trong gia đình nên bạn thương mẹ. Vì không dám xin tiền học nên H đã cảm thấy rất mặc cảm và tự ti về bản thân và bạn có ý định bỏ học để phụ giúp mẹ

Luyện tập 3

Trả lời câu hỏi trang 35 sách giáo khoa GDCD 7 – Chân trời sáng tạo

3. Em hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi.

- Theo em, điều gì làm cho K trở nên tức giận và dễ nóng tính?

- Sự căng thẳng ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống của K?

Phương pháp giải:

- Đọc tình huống.

- Chỉ ra nguyên nhân làm cho K trở nên tức giận và dễ nóng tính.

- Nêu ảnh hưởng của sự căng thẳng đến cuộc sống của K.

Lời giải chi tiết:

- K trở nên tức giận và dễ nóng tính bởi vì: cạnh nhà bạn K có bạn H đam mê nhạc rock, đánh trống làm ồn ào, ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày của bạn.

- Sự căng thẳng ảnh hưởng đến cuộc sống của K là:

+ Khiến cho bạn K khó ngủ, không thể tập trung làm bất cứ việc gì.

+ K ngày càng khó chịu, tức giận

Vận dụng 1

Trả lời câu hỏi trang 35 sách giáo khoa GDCD 7 – Chân trời sáng tạo

1. Vận dụng hiểu biết về nguyên nhân, biểu hiện của căng thẳng để phân tích một tình huống mà em từng gặp và chia sẻ với các bạn trong lớp.

Phương pháp giải:

- Nêu 1 tình huống mà em đã từng gặp.

- Chỉ ra nguyên nhân, biểu hiện căng thẳng của tình huống đó.

- Chia sẻ với các bạn trong lớp.

Lời giải chi tiết:

- Tình huống mà em từng gặp: trên đường đi học về, em gặp một người lạ đi xe máy cứ chạy theo em, đi rất gần với em.

- Nguyên nhân, biểu hiện: em sợ họ có hành động gì với em nên em đã cảm thấy lo sợ và hoang mang.

- Cách xử lí:  Em giữ cho bản thân thật bình tĩnh và tìm kiếm người giúp đỡ. Sau đó, em gặp được bác An là hàng xóm của em, em đã chạy lại chỗ bác, kể lại sự việc và nhờ bác giúp đỡ dẫn về nhà an toàn.

Vận dụng 2

Trả lời câu hỏi trang 35 sách giáo khoa GDCD 7 – Chân trời sáng tạo

2. Thiết kế một sơ đồ tư duy về ảnh hưởng của căng thẳng đối với bản thân.

Phương pháp giải:

- Liệt kê các ảnh hưởng của căng thẳng đối với bản thân.

- Thiết kế thành sơ đồ tư duy.

Lời giải chi tiết: