Phân tích, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một t.. 
1. Định hướng viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm tự sự hoặc tác phẩm kịch
Phân tích, đánh giá một tác phẩm tự sự hoặc tác phẩm kịch là kiểu bài nghị luận văn học sử dụng lí lẽ và bằng chứng để làm rõ giá trị nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm tự sự (sử thi, truyện kể, truyện ngắn, tiểu thuyết, kí,…) hoặc tác phẩm kịch (chèo, tuồng, hài kịch, bi kịch,…)
2. Hướng dẫn viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm tự sự hoặc tác phẩm kịch
3. Dàn ý chi tiết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm tự sự hoặc tác phẩm kịch
A. MỞ BÀI
- Dẫn dắt, giới thiệu tác giả, tác phẩm.
- Nêu nội dung khái quát cần phân tích, đánh giá.
B. THÂN BÀI
1. Khái quát chung về thể loại
- Khái niệm (truyện ngắn, tiểu thuyết, phóng sự, kịch,….)
- Đặc trưng thể loại:
+ Truyện ngắn, tiểu thuyết, sử thi: tình huống truyện, nghệ thuật miêu tả nhân vật, ngôi kể, điểm nhìn,…
+ Truyện kí, hồi kí, nhật kí, phóng sự,…: tính xác thực của sự kiện, chi tiết,… góc nhìn, thái độ, quan điểm, cảm xúc và ngôn từ của tác giả.
+ Kịch (chèo, tuồng; bi kich, hài kịch, chính kịch): xung đột, mâu thuẫn, hành động,…
2. Phân tích, đánh giá
2.1. Phân tích, đánh giá nội dung của tác phẩm
- Xác định chủ đề của tác phẩm. (có thể tóm tắt ngắn gọn nội dung tác phẩm)
- Phân tích và đánh giá chủ đề của tác phẩm.
2.2. Phân tích, đánh giá nghệ thuật của tác phẩm
- Phân tích một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm.
- Đánh giá tác dụng của những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm.
C. KẾT BÀI
- Khẳng định lại những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
- Nêu tác động của tác phẩm đối với bản thân hoặc cảm nghĩ sau khi đọc tác phẩm.
4. Ví dụ minh hoạ
a. Mở bài
Giới thiệu tên tác phẩm, tác giả, thể loại:
- Tác phẩm là vở kịch nổi tiếng được viết vào khoảng những năm 1594-1595 bằng thơ xen lẫn văn xuôi, dựa trên câu chuyện có thật về mối hận thù giữa hai dòng họ Môn- ta- ghiu và Ca-piu-lét, tại Vê-rô-na (I-ta-li-a) thời trung cổ.
- Tác giả: Uy-li-am Sếch-xpia (1564 - 1616) là nhà thơ nhà viết kịch thiên tài của nước Anh và của nhân loại thời Phục Hưng.
- Thể loại: bi kịch.
Nêu nhận định chung về tác phẩm: Thông qua câu chuyện tình yêu của Rô-mê-ô và Giu-li-ét tác giả ca ngợi và khẳng định vẻ đẹp của tình người, tình đời theo lí tưởng chủ nghĩa nhân văn.
b. Thân bài
- Phân tích nội dung chủ đề của tác phẩm: Ca ngợi và khẳng định vẻ đẹp của tình người, tình đời theo lí tưởng chủ nghĩa nhân văn
- Phân tích những nét đặc sắc về cốt truyện, nhân vật, hành động, xung đột, lời thoại:
1. Tâm trạng của Rô-mê-ô sau khi gặp Giu-li-ét
- Choáng váng trước vẻ đẹp trong trắng thánh thiện của nàng, thấy ngây ngất vì đã trúng mũi tên của thần Tình yêu
- Chàng quyết định trở lại khu vườn nhà Giu-li-ét ngay trong đêm để nhìn nàng một lần nữa
- Trước đôi mắt của những người đang yêu vẻ đẹp của người mình yêu là tuyệt vời hơn hết thảy: Giu-li-ét như vầng dương đẹp tươi, sự xuất hiện của nàng khiến ả Hằng Nga héo hon, nhợt nhạt, đôi mắt nàng là hai ngôi sao đẹp nhất bầu trời,.....
=> Nghệ thuật so sánh thật đặc sắc rất chân thành được lồng trong thứ ngôn ngữ của sự đắm say, của sự nồng nhiệt khi ngọn lửa tình yêu đang thiêu đốt
- Rô-mê-ô bộc lộ lòng mình (độc thoại) bằng cảm xúc tha thiết say đắm. Khi Giu-li-ét phát hiện ra và trò chuyện với chàng thì cảm xúc ấy trở nên mãnh liệt bất chấp nguy hiểm là mối thù truyền kiếp của hai dòng họ
- Chàng sẵn sàng từ bỏ dòng họ của mình để đến với tình yêu
=> Tác giả đã thật tài tình khi miêu tả hết sức thành công đạt đến mức điển hình tâm trạng mãnh liệt của con người đang yêu
2. Tâm trạng Giu-li-ét
- Khi nghĩ đến Rô-mê-ô điều đầu tiên làm nàng bận tâm là môi thù giữa hai nhà nhưng mối thù ấy không thể ngăn cản nổi tình yêu của nàng: Ôi, Rô-mê-ô, chàng Rô-mê-ô! Sao chàng lại là Rô-mê-ô nhỉ?..... con cháu nhà Ca-piu-lét nữa.
- Nhận ra giọng nói của Rô-mê-ô, nàng vừa vui mừng lại vừa lo sợ cho chàng: Nếu càng bị họh àng nhà em bắt gặp nơi đây.....
- Nàng khẳng định dù Rô-mê-ô thuộc dòng họ đối địch thì mười phân chàng vẫn vẹn mười
=> Tâm trạng nàng nhiều rối bời, chứa chan niềm băn khoăn, day dứt rối bời trước hoàn cảnh éo le
3. Sự giống nhau giữa hai người
- Cả hai cùng bị tình yêu sét đánh cùng rung động mãnh liệt và có sự đồng điệu diệu kì trong tâm hồn
- Tình yêu trong sáng của họ vượt lên trên mối thù dai dẳng giữa hai dòng họ Môn-ta-ghiu và Ca-piu-lét
Hiệu quả thẩm mĩ của nhữn yếu tố được phân tích:
- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật, đặc biệt thành công ở những đoạn độc thoại nội tâm
- Cách nói lối nói hồn nhiên của hai nhân vật, cách sử dụng lối nói của nhau để xoá đi sự ngăn cách mà hận thù tạo ra
c. Kết bài
Khẳng định ý nghĩa, giá trị của tác phẩm
