Đề thi giữa kì 1 Ngữ Văn 9 - Kết nối tri thức

Đề thi giữa kì 1 Văn 9 - Đề số 7


Hồi ấy. Cứ mỗi lần theo mẹ buổi chợ chiều Mẹ thường chỉ cây gạo quê già cỗi

Lựa chọn câu để xem lời giải nhanh hơn

Đề thi

I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)

Đọc văn bản thơ:

LỐI MÒN XƯA

Hồi ấy.

Cứ mỗi lần theo mẹ buổi chợ chiều

Mẹ thường chỉ cây gạo quê già cỗi

Quay lại nhìn con rồi mẹ nói

Sau này

Mẹ hóa thành cây gạo đứng trông con...

 

Con khóc

Ôm tay mẹ dỗi hờn

Con không muốn mẹ hóa thành cây gạo...

 

Năm tháng trôi qua

Bao mùa cây thay áo

Mẹ già nua, gánh hàng sáo cũng thưa dần

 

Con lớn lên rồi

Mê mài những phù vân

Chẳng kịp nhận ra

Ngày đến gần - xa mẹ ...

Nay con trở về

Cồng làng xưa lặng lẽ

Cây gạo già nua như dáng mẹ đứng chờ

 

Chợt nhớ ra

Lời mẹ nói ngày xưa

Nước mắt con rơi

Giữa mùa cây trút lá

 

Thầm gọi “Mẹ ơi!”

Sao nghẹn ngào trong dạ

Mẹ ở đâu, sao trắng cả khuông chiều?

 

Con đã về

Mẹ có đợi con đâu

Để lối mòn xưa bạc màu chỉm cuốc gọi...

(Kiên Duyên)

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1. (0,5 điểm) Xác định nhân vật trữ tình, đối tượng trữ tình của văn bản thơ trên.

Câu 2. (0.5 điểm) Chi ra và gọi tên thành phần biệt lập được sử dụng trong văn bản thơ trên.

Câu 3. (1,0 điểm) Phân tích tác dụng của một biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ: “Cây gạo già nua như dáng mẹ đứng chờ”.

Câu 4. (1,0 điểm) Em nhận xét gì về tình cảm của nhân vật trữ tình trong bài thơ?

Câu 5. (1,0 điểm) Đọc bải thơ, em thấy mình cần có thái độ và hành động như thế nào trước tình cảm của cha mẹ dành cho mình?

PHẦN II. TỰ LUẬN (6,0 điểm)

Câu 1 (2,0 điểm). Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích 13 dòng thơ cuối văn bản thơ “Lối mòn xưa” trong phần đọc hiểu.

Câu 2 (4,0 điểm):

Có ý kiến cho rằng: Tình yêu thương của cha mẹ có thể là động lực nhưng có thể cũng là áp lực cho con cái.

Từ góc độ của một người con, em hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 400 chữ) trình bày suy nghĩ về vấn đề trên.

Đáp án

I. PHẦN ĐỌC HIỂU (4.0 điểm)

Câu 1.

Phương pháp:

Đọc và xác định nhân vật, đối tượng trữ tình

Lời giải chi tiết:

- Nhân vật trữ tình: Là người con trong bài thơ.

- Đối tượng trữ tình: Mẹ của nhân vật trữ tình.

Câu 2.

Phương pháp:

Vận dụng kiến thức về các thành phần biệt lập trong câu

Lời giải chi tiết:

Thành phần biệt lập trong văn bản thơ là "Nay" trong câu "Nay con trở về". Đây là thành phần chỉ thời gian, được tách ra khỏi phần còn lại của câu, giúp nhấn mạnh thời điểm hiện tại khi người con trở về.

Câu 3.

Phương pháp:

Vận dụng kiến thức về biện pháp so sánh

Lời giải chi tiết:

- Biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ “Cây gạo già nua như dáng mẹ đứng chờ” là so sánh.

- Tác dụng:
+ Hình ảnh cây gạo là biểu tượng cho tình yêu thương, sự đợi chờ âm thầm của mẹ.

+ So sánh tạo sự liên kết giữa cây gạo và mẹ, gợi cảm xúc nhớ thương, tiếc nuối.

+ Người con nay trở về chỉ thấy cây gạo già nua, mẹ đã không còn.

+ Biện pháp so sánh làm câu thơ sinh động, gợi hình, gợi cảm và đầy xúc động.

Câu 4.

Phương pháp:

Đọc kĩ bài thơ

Xác định tâm trạng, tình cảm của nhân vật

Lời giải chi tiết:

Nhân vật trữ tình mang nỗi nhớ thương sâu sắc và ân hận muộn màng khi mẹ đã không còn. Dù trở về, người con chỉ thấy cây gạo già như dáng mẹ đứng chờ, khiến cảm xúc vỡ òa trong day dứt và tiếc nuối.

Câu 5.

Phương pháp:

Từ nội dung rút ra bài học, thái độ và hành động phù hợp

Lời giải chi tiết:

Đọc bài thơ, em nhận ra mình cần biết trân trọng, yêu thương và quan tâm cha mẹ khi còn có thể. Em cần thể hiện tình cảm qua những việc làm nhỏ bé, sự chia sẻ, đỡ đần để cha mẹ luôn cảm nhận được tình yêu và sự biết ơn từ con cái.

PHẦN VIẾT (6.0 điểm)

Câu 1.

Phương pháp:

Đọc kĩ 13 dòng cuối của văn bản

Chú ý các chi tiết, hình ảnh đặc sắc

Vận dụng thao tác lập luận, phân tích

Lời giải chi tiết:

Trong mười ba dòng thơ cuối bài thơ Lối mòn xưa, nhân vật trữ tình – người con – trở về quê hương trong nỗi xúc động nghẹn ngào khi mẹ không còn. Không gian “cổng làng xưa lặng lẽ” gợi ra sự vắng lặng, hiu hắt, và cây gạo năm nào nay trở thành biểu tượng cho dáng mẹ già nua, âm thầm đợi chờ. Lời mẹ thuở xưa bỗng vang vọng, đánh thức ký ức và khiến người con bật khóc giữa khung cảnh "mùa cây trút lá" – một hình ảnh tượng trưng cho sự tàn phai, mất mát. Những câu thơ cảm thán và thành phần gọi đáp “Mẹ ơi!” như lột tả nỗi đau dâng trào khi con gọi mà không ai đáp, tìm mà không còn ai đợi. Giọng thơ trầm buồn, sâu lắng, đan xen giữa hình ảnh thực và ẩn dụ nghệ thuật, đã thể hiện nỗi tiếc nuối, day dứt khôn nguôi. Qua đó, nhà thơ không chỉ khắc họa tình mẹ con thiêng liêng mà còn gửi gắm lời nhắc nhở về sự biết ơn, trân trọng với đấng sinh thành khi còn có thể.

Câu 2.

Phương pháp:

Xác định vấn đề cần bàn luận

Liên hệ thực tế

Vận dụng thao tác lập luận, sử dụng lí lẽ, bằng chứng thuyết phục

Lời giải chi tiết:

Tình yêu thương của cha mẹ dành cho con cái luôn là điều thiêng liêng và cao cả. Tuy nhiên, trong cuộc sống hiện đại, đôi khi tình cảm ấy không chỉ là chỗ dựa, động lực giúp con tiến bước mà còn có thể vô tình trở thành áp lực khiến con cảm thấy mệt mỏi, ngột ngạt. Là một người con, em nhận thức sâu sắc hai mặt của vấn đề này.

Yêu thương của cha mẹ thường thể hiện qua sự chăm sóc, hy sinh, định hướng và kỳ vọng. Khi tình yêu ấy được thể hiện đúng cách, nó trở thành động lực to lớn giúp con vững tin vượt qua khó khăn, phấn đấu học tập và trưởng thành. Lời động viên dịu dàng, sự tin tưởng âm thầm hay những cái ôm ấm áp đều có thể tiếp thêm sức mạnh cho con mỗi khi mỏi mệt. Chính vì được yêu thương mà con biết nỗ lực để xứng đáng với sự hi sinh của cha mẹ.

Thế nhưng, cũng có khi tình yêu ấy bị thể hiện sai cách – bằng sự kiểm soát, áp đặt hay kỳ vọng quá mức – lại khiến con cái rơi vào trạng thái căng thẳng, áp lực. Những lời trách mắng vì điểm số, so sánh với người khác, hay kỳ vọng vượt quá năng lực thực tế đôi khi khiến con đánh mất sự tự tin, trở nên thu mình và sống trong lo âu, sợ hãi. Lúc ấy, yêu thương – dù bắt nguồn từ thiện ý – lại vô tình trở thành gánh nặng tâm lý cho con.

Do đó, để tình yêu thương thật sự trở thành động lực, cha mẹ và con cái cần thấu hiểu, lắng nghe và đồng hành cùng nhau. Cha mẹ nên yêu thương trong sự tôn trọng cá tính, lựa chọn và giới hạn của con. Ngược lại, con cái cũng cần học cách chia sẻ cảm xúc, thể hiện mong muốn, để không hiểu lầm hay oán trách tình thương vốn đầy bao dung của cha mẹ.

Tình yêu thương không nên là rào cản, mà phải là bệ phóng. Khi được nuôi dưỡng đúng cách, nó sẽ là nguồn lực mạnh mẽ giúp mỗi người con bay xa, nhưng vẫn biết đường quay về.


Bình chọn:
4.9 trên 7 phiếu
  • Đề thi giữa kì 1 Văn 9 - Đề số 8

    Khẩu súng trên vai vừa mới khoác Tai bèo vành mũ gió rung rinh

  • Đề thi giữa kì 1 Văn 9 - Đề số 9

    Đọc văn bản sau: (1) Nụ cười là phương thuốc quý giá nhất. Từ lâu các nhà nghiên cứu đã chứng minh được rằng khi chúng ta cười, bộ não sẽ tiết ra chất endorphins có tác dụng làm giảm cơn đau, tăng cường sự lanh lợi, hoạt bát, đồng thời mang đến cho chúng ta cảm giác phấn khởi và vui vẻ.

  • Đề thi giữa kì 1 Văn 9 - Đề số 6

    Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới: Chốn ải Bắc mây sầu ảm đạm, Cõi trời Nam gió thảm đìu hiu.

  • Đề thi giữa kì 1 Văn 9 - Đề số 5

    Đề thi giữa kì 1 Văn 9 đề số 5 được biên soạn theo hình thức trắc nghiệm và tự luận có lời giải chi tiết giúp các em ôn tập hiệu quả chuẩn bị cho bài kiểm tra trên lớp

  • Đề thi giữa kì 1 Văn 9 - Đề số 4

    Đề thi giữa kì 1 Văn 9 đề số 4 được biên soạn theo hình thức trắc nghiệm và tự luận có lời giải chi tiết giúp các em ôn tập hiệu quả chuẩn bị cho bài kiểm tra trên lớp

>> Xem thêm

Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Văn 9 - Kết nối tri thức - Xem ngay

Tham Gia Group Dành Cho Lớp 9 - Ôn Thi Vào Lớp 10 Miễn Phí