Bài 10. Cơ sở hình thành văn minh Đông Nam Á (thời kì cổ-trung đại) SGK Lịch sử 10 Cánh Diều

? mục 1

Trả lời câu hỏi  mục 1 trang 74  SGK Lịch Sử 10 

Đọc thông tin và quan sát Bản đồ 10, các hình 10.2, 10.3, hãy:

- Trình bày những nét chính về vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên ở Đông Nam Á.

- Phân tích những tác động của vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên đối với sự hình thành văn minh Đông Nam Á.

Phương pháp giải:

Bước 1: Đọc lại kiến thức mục 1 Bài 10 SGK.

Bước 2: Xác định vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên ở Đông Nam Á.

Bước 3: Rút ra kết luận.

Lời giải chi tiết:

*Những nét chính về vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên ở Đông Nam Á:

- Vị trí địa lý: 

+ Nằm ở phía đông nam châu Á

+ Gồm hai bộ phận là Đông Nam Á lục địa và Đông Nam Á hải đảo.

- Điều kiện tự nhiên: 

+ Gồm hệ thống núi, cao nguyên, thung lũng, đồng bằng, xen kẽ với đảo và quần đảo,…

+ Phần lớn các nước Đông Nam Á tiếp giáp biển ( trừ Lào). 

+ Hệ thống sông ngòi dày đặc. 

+ Nằm trong khu vực khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa đặc trưng là nóng, ẩm, mưa nhiều theo mùa.

* Tác động của vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên đối với sự hình thành văn minh Đông Nam Á:

- Được coi là cầu nối giữa Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, lục địa Á- Âu và châu Úc, là nơi giao thoa giữa các nền văn hóa lớn.

- Thuận lợi để phát triển nghề đi biển và buôn bán đường biển, nối liền Đông Nam Á với các tuyến thương mại hàng hải quốc tế.

-Hệ thống sông ngòi dày đặc tạo nên những vùng đồng bằng châu thổ màu mỡ, phì nhiêu thuận lợi cho sự phát triển của nghề nông trồng lúa nước.

- Hệ thống sông ngòi đóng vai trò là những tuyến đường giao thông huyết mạch, phục vụ cho sự quần cư, đi lại... của cư dân Đông Nam Á. 

=> Nền kinh tế nông nghiệp và trồng lúa nước, giao thương đường biển đã sớm phát triển.

? mục 2

Trả lời câu hỏi  mục 2 trang 75  SGK Lịch Sử 10

Đọc thông tin và quan sát Sơ đồ 10, Hình 10.4, hãy: 

- Nêu khái quát về cư dân, tộc người ở Đông Nam Á.

- Cho biết những nét chính về tổ chức xã hội ở Đông Nam Á.

? mục 3

Trả lời câu hỏi mục 3 trang 76 SGK Lịch Sử 10

Đọc thông tin và quan sát các hình từ 10.5 đến 10.7, hãy nêu và phân tích những ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ và Trung Quốc đối với văn minh Đông Nam Á.

Luyện tập Câu 1

Trả lời câu hỏi luyện tập trang 76 SGK Lịch Sử 10 

1. Văn minh Đông Nam Á được hình thành trên những cơ sở nào?

Phương pháp giải:

Bước 1: Đọc lại kiến thức bài 10 SGK.

Bước 2: Xác định những cơ sở hình thành của văn minh Đông Nam Á.

Bước 3: Rút ra kết luận.

Lời giải chi tiết:

Những cơ sở hình thành nền văn minh Đông Nam Á:

- Cơ sở tự nhiên:

+ Nằm ở phía đông nam của châu Á

+ Gồm hai bộ phận là Đông Nam Á lục địa và Đông Nam Á hải đảo. 

+Là cầu nối giữa Ấn Độ Dương với Thái Bình Dương, lục địa Á- Âu với châu Úc.

- Điều kiện tự nhiên: 

+ Gồm hệ thống núi, cao nguyên, thung lũng, đồng bằng, xen kẽ với đảo và quần đảo,…

+ Phần lớn các nước Đông Nam Á tiếp giáp biển ( trừ Lào). 

+ Hệ thống sông ngòi dày đặc. 

+ Nằm trong khu vực khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa đặc trưng là nóng, ẩm, mưa nhiều theo mùa.

- Cơ sở xã hội:

+ Sự pha trộn giữa hai chủng tộc Môn-gô-lô-ít và Ốt-xtra-lô-ít.

+ Tổ chức xã hội cơ bản là làng. Có vai trò tạo dựng nên các cộng đồng cư dân có quan hệ gần gũi với nhau, cùng đoàn kết , chung sống với nhau.

Luyện tập Câu 2

2. Hãy lựa chọn và phân tích một trong các yếu tố của văn hóa Ấn Độ hoặc Trung Quốc có ảnh hưởng đến văn minh Đông Nam Á. 

Phương pháp giải:

Bước 1: Đọc lại kiến thức bài 10 SGK.

Bước 2: Xác định những ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ và Trung Quốc  với văn minh Đông Nam Á.

Bước 3: Chọn một trong các yếu tố và rút ra kết luận.

Lời giải chi tiết:

Yếu tố tôn giáo của Ấn Độ ảnh hưởng đến văn minh Đông Nam Á:

Phật giáo được du nhập vào Đông Nam Á khá sớm, theo các tài liệu cho biết Phật giáo xuất hiện tại Đông Nam Á khoảng thế kỉ I-II đầu Công nguyên. Linh hồn của Phật giáo và Bà La Môn giáo được hấp thụ sâu sắc với những lý tưởng về cái thiện, từ bi, lòng nhân ái, cả Phật giáo lẫn Hindu giáo được phổ biến sâu rộng qua những câu chuyện huyền thoại, cổ tích, sử thi, ngụ ngôn và thông qua những câu chuyện kể. Ảnh hưởng tôn giáo Ấn Độ  đã để lại dấu ấn sâu đậm trong cách thức tổ chức bộ máy nhà nước và đời sống tinh thần của các quốc gia Đông Nam Á.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi Vận dụng mục 3 trang 76 SGK Lịch Sử 10

Sưu tầm tranh ảnh và tư liệu về một số thành tựu văn minh Đông Nam Á tiêu biểu chịu ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ, Trung Quốc còn tồn tại đến ngày nay.

Phương pháp giải:

Bước 1: Đọc lại kiến thức bài 10 SGK.

Bước 2: Xác định những ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ và Trung Quốc  với văn minh Đông Nam Á: kiến trúc, chữ viết, ….

Bước 3: Sưu tầm tranh ảnh và tư liệu qua sách báo, internet

Lời giải chi tiết:

Ảnh hưởng văn hóa Ấn Độ:

Thánh địa Mỹ Sơn (Việt Nam)

Đền Borobudur (Indonesia)

Đền Angkor Wat (Campuchia)

Ảnh hưởng văn hóa Trung Quốc:

Văn miếu Quốc Tử Giám (Việt Nam)