Protein là hợp chất cao phân tử được tạo thành từ một hay nhiều chuỗi polypeptide.
- Protein hình sợi: không tan trong nước và dung môi thông thường như:- keratin (có ở tóc, móng sừng), collagen (có ở da, sụn), myosin (có ở cơ bắp), fibroin của tơ tằm, mạng nhện...
- Protein hình cầu: tan được trong nước tạo dung dịch keo như hemoglobin (có ở máu), albumin (có ở lòng trắng trứng),...
Protein bị thuỷ phân bởi acid, base hoặc enzyme.
Thuỷ phân hoàn toàn protein => các \(\alpha \)-amino acid.
Quá trình thuỷ phân protein
Protein + Cu(OH)2 /OH- lắc nhẹ => phức chất màu tím (phản ứng màu biuret). |
Protein + HNO3 đặc => chất rắn màu vàng. (nitro hoá & đông tụ protein) |
Protein có thể bị đông tụ dưới tác dụng của nhiệt, acid, base hoặc ion kim loại nặng. Sự đông tụ này xảy ra do cấu tạo ban đầu của protein bị biển đổi.
- Đông tụ khi đun nóng: nấu rêu cua, luộc trứng….
- Đông tụ bởi acid: sữa đậu nành, sữa tươi + chanh, cam.
Đông tụ protein do nhiệt độ.
- Thành phần của mọi tế bào nên ở đâu có sự sống là ở đó có protein.
- Một trong những nguồn thức ăn chính bổ sung các amino acid thiết yếu và năng lượng cho cơ thể (khoảng 4,0 kcal g-1)
- Vận chuyển các chất trong cơ thể, điều hoà quá trình trao đổi chất.
- Xúc tác cho các phản ứng hoá sinh, giúp cơ thể chống lại tác nhân có hại,...
- Duy trì pH của máu.