Lý thuyết Địa lí ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản - Địa lí 10 Chân trời sáng tạo

Bài 26: Địa lí ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản

I. Địa lí ngành nông nghiệp

1. Ngành trồng trọt

a. Vai trò và đặc điểm

* Vai trò

- Góp phần khai thác hiệu quả các lợi thế sẵn có của mỗi vùng, quốc gia.

- Cung cấp lương thực – thực phẩm cho người dân.

- Cung cấp nguyên liệu cho các ngành công nghiệp chế biến.

- Là cơ sở để phát triển chăn nuôi.

- Là nguồn hàng xuất khẩu có giá trị.

- Góp phần giữ gìn, cần bằng hệ sinh thái, bảo vệ tài nguyên, môi trường.

* Đặc điểm

- Cây trồng là đối tượng sản xuất chính, sử dụng đất trồng là tư liệu sản xuất chủ yếu.

- Sự phát triển và phân bố ngành trồng trọt phụ thuộc chặt chẽ vào đất trồng và điều kiện tự nhiên.

- Ngành trồng trọt có tính mùa vụ.

- Trong nền sản xuất hiện đại, ngành trồng trọt đã có sự thay đổi về hình thức tổ chức sản xuất và phương thức sản xuất nhằm tăng năng suất, sản lượng và chất lượng nông sản để đáp ứng nhu cầu của thị trường và thích ứng với biến đổi khí hậu.

b. Một số cây trồng chính trên thế giới

- Cây lương thực: Lúa mì, lúa gạo, ngô,…

- Cây công nghiệp: mía, củ cải đường, bông, đậu tương,…

2. Ngành chăn nuôi

a. Vai trò và đặc điểm

* Vai trò: Là ngành có vai trò quan trọng trong nền nông nghiệp hiện đại

- Cung cấp nguồn thực phẩm dinh dưỡng cao (thịt, trứng, sữa).

- Là nguyên liệu cho ngành công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng, công nghiệp thực phẩm.

- Là mặt hàng có giá trị xuất khẩu.

- Góp phần sử dụng hợp lí tài nguyên và môi trường, tạo ra nền nông nghiệp bền vững.

* Đặc điểm

- Phụ thuộc chặt chẽ vào cơ sở nguồn thức ăn.

- Phổ biến và phát triển hình thức chăn nuôi công nghiệp và hướng chuyên môn hóa.

- Ứng dụng thành tựu khoa học – kĩ thuật và công nghệ vào trong chăn nuôi.

- Liên kết trong chăn nuôi từ khâu sản xuất, chế biến đến tiêu thụ.

b. Một số vật nuôi chính trên thế giới

- Gia súc lớn: bò, trâu, ngựa,….

- Gia súc nhỏ: lợn,….

- Gia cầm: gà, vịt, ngỗng,…

II. Địa lí ngành lâm nghiệp

1. Vai trò và đặc điểm

a. Vai trò: Là ngành sản xuất vật chất quan trọng.

- Cung cấp nguồn lâm sản phục vụ cho các nhu cầu của xã hội.

- Đảm bảo chức năng nghiên cứu khoa học.

- Phòng hộ, bảo vệ môi trường và cảnh quan.

- Đảm bảo sự phát triển bền vững và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

b. Đặc điểm

- Lâm nghiệp bao gồm 2 hoạt động: trồng và bảo vệ rừng; khai thác gỗ và lâm sản.

- Đối tượng sản xuất là rừng.

- Quá trình sinh trưởng tự nhiên của rừng đóng vai trò quyết định trong sản xuất lâm nghiệp.

- Sản xuất lâm nghiệp có qui mô rộng.

- Việc khai thác hợp lí và bảo vệ rừng ngày càng thuận lợi nhờ ứng dụng thành tựu khoa học – kĩ thuật và công nghệ.

2. Phân bố sản xuất lâm nghiệp trên thế giới

- Diện tích rừng ngày càng suy giảm.

- Một số quốc gia có diện tích rừng lớn trên thế giới là: Trung Quốc, Ấn Độ, Hoa Kỳ, Liên bang Nga,…

III. Địa lí ngành thủy sản

1. Vai trò và đặc điểm

* Vai trò:

- Cung cấp thực phẩm cho con người.

- Cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp thực phẩm, dược phẩm và là mặt hàng xuất khẩu có giá trị.

- Giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người dân.

- Góp phần khai thác tốt các tiềm năng về tự nhiên, kinh tế - xã hội và bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia.

b. Đặc điểm

- Ngành thủy sản bao gồm: nuôi trồng, đánh bắt, chế biến và dịch vụ thủy sản.

- Diện tích nước mặt và chất lượng nguồn nước là tư liệu sản xuất quan trọng không thể thay thế được.

- Sản xuất thủy sản có tính hỗn hợp và tính liên ngành cao.

- Công nghệ nuôi trồng và khai thác thủy sản ngày càng hiện đại.

2. Phân bố sản xuất thủy sản

- Sản lượng thủy sản khai thác ngày càng tăng, ngư trường khai thác ngày càng được mở rộng, công nghệ khai thác được cải tiến để đáp ứng nhu cầu của xã hội.

- Hình thức và công nghệ nuôi trồng thủy sản ngày càng cải tiến và hiện đại.

- Việc khai thác thủy sản quá mức đã đe dọa đến nguồn lợi thủy sản.

Sơ đồ tư duy nội dung bài học: