Lý thuyết Cơ cấu, vai trò, đặc điểm, các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố dịch vụ - Địa lí 10 Chân trời sáng tạo

Bài 33: Cơ cấu, vai trò, đặc điểm, các nhân tố ảnh hưởng đến

sự phát triển và phân bố dịch vụ

I. Cơ cấu, vai trò và đặc điểm ngành dịch vụ

1. Cơ cấu

- Dịch vụ là những hoạt động mang tính xã hội, tạo ra các sản phẩm phần lớn là vô hình (phi vật chất) nhằm thoả mãn các nhu cầu trong sản xuất và đời sống của con người.

- Cơ cấu ngành dịch vụ được thể hiện ở tỉ trọng giá trị sản xuất của từng ngành (nhóm ngành) trong toàn bộ hệ thống các ngành dịch vụ.

- Có nhiều cách phân chia cơ cấu ngành dịch vụ. Thông thường, ở nhiều quốc gia, người ta chia dịch vụ thành ba nhóm ngành dịch vụ (mang tính chất tương đối):

+ Dịch vụ kinh doanh: giao thông vận tải, bưu chính viễn thông, tài chính ngân hàng,…

+ Dịch vụ tiêu dùng: bán buôn, bán lẻ; du lịch, các dịch vụ cá nhân (y tế, giáo dục, thể dục thể thao,…)

+ Dịch vụ công: hành chính công, các hoạt động đoàn thể,…

2. Vai trò

- Thúc đẩy sự phát triển và phân bố của các ngành kinh tế khác.

- Đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế.

- Khai thác có hiệu quả các nguồn lực tự nhiên và kinh tế - xã hội để phát triển đất nước.

- Thúc đẩy liên kết giữ các ngành kinh tế, các vùng lãnh thổ và hội nhập kinh tế quốc tế.

- Tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người lao động.

- Nâng cao đời sống văn hóa, văn minh cho người dân.

3. Đặc điểm

- Sản phẩm của ngành dịch vụ thường không phải là vật chất cụ thể.

- Ngành dịch vụ có sự liên kết chặt chẽ với các ngành kinh tế khác và là mắt xích quan trọng trong chuỗi sản xuất.

- Ngành dịch vụ có cơ cấu ngành đa dạng, có sự thay đổi nhanh về quy mô, loại hình dịch vụ nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường.

- Các thành tựu khoa học – công nghệ đang được ứng dụng mạnh mẽ trong ngành dịch vụ nhằm nâng cao chất lượng phục vụ và năng suất lao động.

II. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố ngành dịch vụ

- Vị trí địa lí ảnh hưởng đến sự lựa chọn địa điểm phân bố, sự liên kết phát triển, sự hội nhập quốc tế,… của ngành dịch vụ.

- Điều kiện kinh tế - xã hội có ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự phát triển và phân bố của ngành dịch vụ.

+ Trình độ phát triển kinh tế mang tính chất quyết định tới sự phát triển và phân bố.

+ Dân số đông ảnh hưởng đến quy mô phát triển dịch vụ.

+ Cơ cấu dân số và lịch sử - văn hóa tạo nên sự đa dạng về sản phẩm dịch vụ.

+ Phân bố dân cư, cơ sở hạ tầng ảnh hưởng đến mạng lưới phân bố.

+ Xu hướng tiêu dùng, tiến bộ khoa học – công nghệ, chính sách phát triển và hội nhập ảnh hưởng đến xu hướng phát triển ngành.

- Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên là tiền đề vật chất cho sự phát triển và phân bố ngành dịch vụ.

Sơ đồ tư duy nội dung bài học: