Lý thuyết Cảm ứng ở động vật - Sinh học 11 Chân trời sáng tạo

BÀI 17. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT

Cảm ứng ở động vật là gì?

• Cảm ứng của thực vật biểu hiện bằng hướng động hoặc ứng động và diễn ra với tốc độ chậm. Cảm ứng động vật có cách biểu hiện khác và tốc độ phản ứng nhanh hơn.

• Cảm ứng ở động vật là tiếp nhận và phản ứng lại các kích thích đó.

• Ví dụ : khi trời trở rét, mèo xù lông, co mạch máu, nằm co mình lại

Cảm ứng ở động vật gồm những thành phần nào?

• Bộ phận tiếp nhận kích thích (thụ thể hoặc cơ quan thụ cảm).

• Đường dẫn truyền vào (đường cảm giác)

• Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin để quyết định hình thức và mức độ phản ứng (thần kinh Trung ương)

• Bộ phận thực hiện phản ứng (cơ, tuyến…)

• Đường dẫn truyền ra (đường vận động)

Các hình thức cảm ứng ở động vật là gì?

Cảm ứng ở động vật chưa có tổ chức thần kinh:

• Động vật đơn bào chưa có tổ chức thần kinh. Động vật đơn bào phản ứng lại các kích thích bằng chuyển động của cả cơ thể hoặc co rút của chất nguyên sinh. 

• Ví dụ, trùng giày bơi tới chỗ có nhiều oxi, trùng biến hình thu chân giả để tránh ánh sáng chói

Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới:

• Hệ thần kinh dạng lưới có ở động vật có cơ thể đối xứng tỏa tròn thuộc ngành Ruột khoang.

• Các tế bào thần kinh nằm rải rác trong cơ thể và liên hệ với nhau qua các sợi thần kinh, tạo thành mạng lưới thần kinh. Các tế bào thần kinh có các sợi thần kinh liên hệ với tế bào biểu mô cơ.

• Khi tế bào cảm giác bị kích thích, thông tin sẽ được truyền về mạng lưới thần kinh và sau đó đến các tế bào biểu mô cơ, động vật co mình lại để tránh kích thích.

Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch:

• Hệ thần kinh dạng chuỗi hạch có ở động vật có cơ thể đối xứng hai bên thuộc ngành Giun dẹp, Giun tròn, Chân khớp.

• Động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch phản ứng lại kích thích theo nguyên tắc phản xạ. Hầu hết các phản xạ của chúng là phản xạ không điều kiện.

• Động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch có hệ thống hạch thần kinh nằm dọc theo chiều dài cơ thể, mỗi hạch điều khiển một vùng xác định trên cơ thể nên phản ứng chính xác hơn và ít tiêu tốn năng lượng hơn so với hệ thần kinh dạng lưới.