Hình dung cảnh ngộ nhân vật trữ tình phải trải qua trên đường đi đày.
Đọc kĩ bài thơ, chú ý các hình ảnh cho thấy tâm trạng, cảm xúc của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ.
Cảnh ngộ của nhân vật trữ tình trong bài "Mộ" (Chiều tối) - Hồ Chí Minh:
-Khung cảnh thiên nhiên:
+Hoàng hôn buông xuống, nhuộm màu rực rỡ nhưng cũng đầy hoang vắng, tiêu điều.
+Tiếng chim bay về tổ, tiếng muỗi vo ve, tiếng côn trùng rả rích tạo nên bầu không khí ảm đạm, u buồn.
+Bóng tối bao trùm, che lấp đi cảnh vật, chỉ còn lại những âm thanh u ám.
-Tâm trạng nhân vật trữ tình:
+Buồn bã, sầu thương, cô đơn trước cảnh vật thiên nhiên.
+Nhớ thương quê hương, gia đình, đồng chí.
+Lo lắng cho vận mệnh của đất nước.
+Tuyệt vọng, bế tắc trước hoàn cảnh tù đày.
-Biểu hiện:
+Sử dụng nhiều hình ảnh ẩn dụ, biểu tượng: "bóng tối", "tiếng muỗi", "côn trùng", "chim bay về tổ".
+Ngôn ngữ thơ giản dị, mộc mạc nhưng đầy chất thơ.
+Giọng điệu buồn thương, u ám.
-Phân tích:
+Cảnh ngộ của nhân vật trữ tình là sự kết hợp giữa cảnh ngộ bên ngoài và tâm trạng bên trong.
+Khung cảnh thiên nhiên hoang vắng, tiêu điều là biểu hiện cho tâm trạng buồn bã, sầu thương của nhân vật trữ tình.
+Bài thơ thể hiện tinh thần yêu nước, thương dân và ý chí kiên cường của Hồ Chí Minh.
Các bài tập cùng chuyên đề
Theo vốn văn học của bạn, thời điểm hoàng hôn có vị trí như thế nào trong cảm hứng sáng tạo của các nhà thơ xưa và nay.
Hãy cho biết hình dung của bạn về nội dung sáng tác của những nhà thơ vốn lấy lí tưởng cách mạng làm lẽ sống
Chú ý hiện tượng điệp từ ở câu 2, mối tương quan giữa tính chất không gian và hoạt động của con người ở câu 3.
Nhận xét về nghệ thuật miêu tả thiên nhiên ( hình ảnh, bút pháp…) trong hai câu thơ đầu của mỗi bài thơ
Dựa vào hoàn cảnh sáng tác của mỗi tác phẩm, hãy chỉ ra tác động của thời điểm chiều tối và đêm trăng rằm tháng Giêng đến cảm xúc và tâm trạng của nhà thơ trong mỗi bài
Hãy làm sáng rõ sự vận động của thời gian, các hình ảnh được thể hiện trong hai bài thơ Mộ và Nguyên tiêu, qua đó, nêu cảm nhận về cách nhìn cuộc sống của tác giả.
Cả hai bài thơ đều có bút pháp hội họa đặc sắc. Bạn có đồng ý với ý kiến nhận xét này không? Vì sao?
Đối chiếu các bản dịch thơ với nguyên văn của mỗi bài thơ (thông qua các bản dịch nghĩa), từ đó chỉ ra những chỗ các văn bản dịch thơ có thể chưa diễn đạt hết sắc thái và ý nghĩa nguyên văn.
Bức tranh về cuộc sống con người được miêu tả ở hai câu sau bài thơ Mộ gợi cho bạn cảm nhận gì về tâm trạng và đời sống tâm hồn của người tù – nhà thơ?
Hình ảnh ánh trăng đầy thuyền trong hai câu sau bài thơ Nguyên tiêu có thể đưa đến những suy nghĩ gì về mối tương quan giữa người chiến sĩ và người nghệ sĩ ở nhân vật trữ tình?
Chỉ ra dấu ấn của phong cách cổ điển trong mỗi tác phẩm
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích giá trị đặc sắc của hình ảnh lò than rực hồng (Mộ) hoặc hình ảnh trăng đầy thuyền (Nguyên tiêu)
Chia sẻ với các bạn trong lớp cảm nhận của bạn về một bài thơ/ câu thơ hay của tác giả Hồ Chí Minh, trong đó có hình ảnh vầng trăng hoặc hình ảnh mùa xuân.
Hãy hình dung không gian đêm rằm tháng Giêng.
Chú ý hình ảnh con thuyền chở trăng trong hai dòng thơ cuối.
Xác định bố cục của bài thơ.
Đề bài: Cho biết trong hai dòng thơ đầu:
a. Cảnh đêm nguyên tiêu được gợi tả với những nét đặc trưng nào?
b. Hình ảnh, từ ngữ, vần, nhịp trong nguyên tác có tác dụng như thế nào trong việc gợi tả những nét đặc trưng ấy?
So với hai dòng thơ đầu, bức tranh đêm nguyên tiêu ở hai dòng thơ cuối có gì khác biệt? Theo bạn, dòng thơ thứ ba Yên ba thâm xứ đàm quân sự (Giữa nơi khói sóng thăm thẳm, bàn bạc việc quân) có vai trò gì trong việc tạo ra sự khác biệt đó?
Bạn cảm nhận thế nào về hình ảnh con thuyền chở trăng ở dòng thơ cuối Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền (Nửa đêm trở về, thuyền chở đầy ánh trăng)?
Nêu cảm nhận của bạn về tâm hồn, phong thái của nhà thơ Hồ Chí Minh qua bài thơ.
Nhiều nhà nghiên cứu văn học cho rằng, thơ của tác giả Hồ Chí Minh thường có sự kết hợp giữa tính cổ điển và tính hiện đại. Bài thơ Nguyên tiêu có thế hiện sự kết hợp hai tính chất đó hay không? Vì sao?
Phiên âm bài "Rằm tháng giêng" cùng thể thơ với bài nào?
Đâu là dấu ấn của phong cách cổ điển trong tác phẩm Nguyên tiêu?
Hình ảnh ánh trăng đầy thuyền trong hai câu sau bài thơ Nguyên tiêu có thể đưa đến những suy nghĩ gì về mối tương quan giữa người chiến sĩ và người nghệ sĩ ở nhân vật trữ tình?
Hình ảnh con người hiện lên như thế nào trong bài thơ?
Không gian trong câu thơ đầu bài thơ Rằm tháng giêng có đặc điểm gì?
Câu thơ thứ hai của bài thơ Rằm tháng giêng sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?
Trong câu thơ thứ hai ở bản dịch bài thơ Rằm tháng giêng, dịch giả đã làm mất đi một từ "xuân" so với nguyên tác. Vậy việc sử dụng tới ba từ "xuân" trong câu thơ nhằm dụng ý gì?
Dòng nào nhận xét đúng về đặc điểm bức tranh thiên nhiên trong hai câu đầu bài thơ Rằm tháng giêng?
Bài thơ Rằm tháng giêng thể hiện phong thái gì ở Bác Hồ?
