Tỉ lệ bản đồ là gì? - toán 5

1. Tỉ lệ bản đồ là gì?

Ví dụ: Ở góc trái phía dưới của một bản đồ nước Việt Nam có ghi: “Tỉ lệ 1 : 10 000 000”. Tỉ số đó là tỉ lệ bản đồ.
         Tỉ lệ 1 : 10 000 000 hay $\frac{1}{{10\,000\,000}}$ cho biết khoảng cách thực tế được vẽ thu nhỏ lại 10 000 000 lần.
         Độ dài 1cm trên bản đồ ứng với độ dài thật là 10 000 000 cm hay 100km.

  • Tỉ lệ bản đồ là tỉ số giữa độ dài đo được trên bản đồ và độ dài thật đo được trên thực tế.
  • Tỉ lệ bản đồ có thể viết dưới dạng một phân số có tử số là 1. Chẳng hạn $\frac{1}{{500}};\,\frac{1}{{1000}}\,;\,\frac{1}{{10\,000}}$; ....

2. Tìm độ dài trên bản đồ khi biết độ dài thực tế và tỉ lệ bản đồ

Phương pháp

  •  Đổi độ dài thực tế về cùng đơn vị đo với chiều dài thu nhỏ trên bản đồ cần tìm.
  • Lấy độ dài thực tế vừa đổi chia cho mẫu số của tỉ lệ bản đồ.

Ví dụ: Khoảng cách giữa hai điểm A và B trên thực tế là 30 m. Hỏi trên bản đồ tỉ lệ 1: 500, khoảng cách đó dài bao nhiêu xăng-ti-mét?

Bài giải
Đổi: 30 m = 3 000 cm
Khoảng cách giữa hai điểm A và B trên bản đồ là:
3 000 : 500 = 6 (cm)
Đáp số: 6 cm

3. Tìm độ dài thực tế khi biết tỉ lệ bản đồ và độ dài trên bản đồ

Phương pháp:

  •  Lấy độ dài thu nhỏ trên bản đồ nhân với mẫu số tỉ lệ bản đồ.
  •  Đổi về đơn vị đo cần tìm.

Ví dụ 1: Trên một bản đồ có tỉ lệ 1 : 2 000 000, quãng đường từ Hà Nội – Thái Nguyên đo được là 41 mm. Tìm độ dài thật của quãng đường từ Hà Nội – Thái Nguyên.

 
Bài giải
Độ dài thật của quãng đường Hà Nội – Thái Nguyên là:
41 × 2 000 000 = 82 000 000 (mm)
82 000 000 mm = 82 km
Đáp số: 82 km.

Ví dụ 2:Trên bản đồ tỉ lệ 1 : 2 500 000, quãng đường Thành phố Hồ Chí Minh – Quy Nhơn đo được là 27cm. Tìm độ dài thật của quãng đường Thành phố Hồ Chí Minh – Quy Nhơn. 

Bài giải

Quãng đường từ Thành phố Hồ Chí Minh – Quy Nhơn là: 

27 × 2 500 000 = 67 500 000 (cm)

67 500 000 cm = 675km

Đáp số: 675km