Thơ Nôm đường luật là gì? Đặc điểm của thơ Nôm đường luật - Văn 10

1. Thơ Nôm đường luật là gì?

Thơ Nôm Đường luật được sáng tạo dựa trên cơ sở thơ Đường luật và thơ ca dân tộc, được viết bằng chữ Nôm (chữ của người Việt sáng tạo trên cơ sở chữ Hán để ghi âm và biểu đạt nghĩa tiếng Việt).

2. Đặc điểm của thơ Nôm đường luật

- Vẫn mang tính quy phạm của thể thơ Đường luật về niêm, luật, vần, đối

- Có sự thay đổi về nhịp điệu câu thơ, tận dụng các phép đối, sử dụng nhiều từ ngữ và hình ảnh từ đời sống mang bản sắc dân tộc

3. Lịch sử ra đời

- Thơ Nôm Đường luật ra đời từ thế kỉ XIII, cuối thời nhà Lý đầu thời nhà Trần Người đầu tiên đặt nền móng cho thơ Nôm là Hàn Thuyên nhưng mãi cho đến "Quốc âm thi tập" của Nguyễn Trãi ra đời vào nửa đầu thế kỉ ở XV và cả Hồng Đức quốc âm thi tập (nhiều tác giả) nửa cuối thế kỉ XV văn học chữ Nôm mới bắt đầu được khẳng định.

- Người có công lớn đầu tiên xây dựng một lối thơ riêng của Việt Nam – thơ Nôm Đường luật là Nguyễn Trãi. Lối thơ rất riêng ấy thể hiện ở các phương diện: xu hướng dân tộc hoá với những câu thất ngôn xen câu lục ngôn, cách ngắt nhịp 3/4 (thơ Đường luật ngắt nhịp 4/3), bởi việc sử dụng nhiều thành ngữ, tục ngữ và cả hình tượng nghệ thuật đậm đà tính dân dã, dân tộc.

4. Một số tác phẩm tiêu biểu

- Tự tình II (Hồ Xuân Hương)

Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn,
Trơ cái hồng nhan với nước non.
Chén rượu hương đưa say lại tỉnh,
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn,
Xiên ngang mặt đất, rêu từng đám.
Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn.
Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,
Mảnh tình san sẻ tí con con!

- Qua đèo ngang (Bà huyện Thanh Quan)

Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi tiều vài chú,
Lác đác bên sông rợ mấy nhà.
Nhớ nước, đau lòng con cuốc cuốc,
Thương nhà, mỏi miệng cái da da.
Dừng chân đứng lại: trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta.

- Nhàn (Nguyễn Bỉnh Khiêm)

Một mai, một cuốc, một cần câu
Thơ thẩn dầu ai vui thú nào
Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn, người đến chốn lao xao
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao
Rượu, đến gốc cây, ta sẽ uống
Nhìn xem phú quý, tựa chiêm bao.