Phân loại và đặc điểm của tiểu thuyết - Văn 10

1. Phân loại và đặc điểm của tiểu thuyết

- Phân loại:

+ Tiểu thuyết chương hồi: Hoàng Lê nhất Thống Chí, Tây du kí, Hồng lâu mộng,...

+ Tiểu thuyết chí nhân: Thuỷ Hử

+ Tiểu thuyết thoại bản: Liêu trai chí dị

+ Tiểu thuyết hiện đại: Số đỏ, Tắt đèn,...

+ …

- Đặc điểm:

+ Có khả năng phản ánh đời sống rộng lớn, không bị giới hạn về không gian và thời gian

+ Cốt truyện phức tạp, được xây dựng trên nhiều sự kiện, cảnh ngộ, nhiều mối xung đột

+ Miêu tả nhiều tuyến nhân vật, nhiều quan hệ chồng chéo với những diễn biến tâm lí phức tạp, đa dạng

2. Cách đọc hiểu một văn bản thuộc thể loại tiểu thuyết

Khi đọc tiểu thuyết cần lưu ý:

- Phân tích hình tượng nhân vật: Tư tưởng của nhà văn thể hiện ở hệ thống nhân vật, tập trung ở nhân vật chính. Khi phân tích nhân vật chú ý:

+ Các chi tiết miêu tả ngoại hình, nội tâm, hành động, biến cố, ngôn ngữ. Các yếu tố này thể hiện tính cách, bản chất và số phận nhân vật.

+ Quan hệ giữa nhân vật này với nhân vật khác, với hoàn cảnh.

+ Nhân vật thể hiện tư tưởng gì của nhà văn?

- Phân tích chi tiết, cốt truyện: Cốt truyện là hệ thống sự kiện xảy ra trong đời sống nhân vật, có tác dụng bộc lộ tính cách, số phận của nhân vật. Các chi tiết cho thấy tính cách nhân vật và diễn biến quan hệ của nhân vật này đối với nhân vật khác…

- Phân tích sự miêu tả hoàn cảnh trong tác phẩm. Hoàn cảnh nghệ thuật biểu hiện tâm tình, địa vị của nhân vật và thể hiện tư tưởng của nhà văn.

- Phân tích kết cấu để thấy được tính cách, quan hệ, số phận của nhân vật. Kết cấu tác phẩm là một yếu tố rất quan trọng tạo nên sức hấp dẫn của tác phẩm và thể hiện tư tưởng của tác giả. Kết cấu là cách tổ chức, sắp xếp các chi tiết, sự kiện, tình tiết trong tác phẩm.

- Phân tích ngôn ngữ của tác phẩm. Trong đó có ngôn ngữ kể chuyện, ngôn ngữ của nhân vật, nội dung và hình thức của ngôn ngữ để từ đó phân tích nhân vật và tác phẩm.