Từ điển môn Văn lớp 8 Nghĩa hàm ẩn - Từ điển môn Văn 8

Nghĩa hàm ẩn là gì? Cách nhận biết nghĩa hàm ẩn - Văn 8

1. Nghĩa hàm ẩn là gì?

Nghĩa hàm ẩn là nghĩa được suy luận dựa vào nghĩa tường minh của cả câu, nghĩa của từ ngữ trong câu hoặc ngữ cảnh sử dụng câu.

2. Cách nhận biết nghĩa hàm ẩn

Trong giao tiếp bằng ngôn từ, có những ý nghĩa ngầm chứa, cần phải suy luận mới biết được (nghĩa hàm ẩn)

a. Có những nghĩa hàm ẩn tuỳ thuộc ngữ cảnh

- Ngày mai tôi đi Hà Nội.

Có thể hiểu là: “Ngày mai tôi không gặp mặt với nhóm được", nhưng cũng có thể hiểu: "Anh có cần gửi gì cho người thân ở Hà Nội thì tôi sẽ mang giúp cho", ... Những nghĩa này tuỳ thuộc vào nội dung trao đổi trước đó giữa người nói (người viết) và người nghe (người đọc).

b. Có những nghĩa hàm ẩn không tuỳ thuộc vào ngữ cảnh.

- Nó lại đi Đà Lạt.

Câu này cho biết một người nào đó đi Đà Lạt, và nhờ từ lại mà ta có thể suy ra trước đó người này đã từng đi Đà Lạt. Nghĩa hàm ẩn này được suy ra từ nghĩa của từ ngữ ở trong câu, chứ không tuỳ thuộc vào ngữ cảnh.

3. Ví dụ minh hoạ

“A: Bác có thấy con lợn cưới của tôi chạy qua đây không?

Anh kia liền giơ ngay vạt áo ra, bảo:

B: Từ lúc tôi mặc cái áo mới này, tôi chẳng thấy con lợn nào chạy qua đây cả !”

Mặc dù một người hỏi xem lợn của mình có chạy qua đây không, người kia trả lời không thấy. Đây là mục đích chính mà các bên cần tập chung vào khai thác thông tin. Tuy nhiên cả hai đều muốn khoe khoang, nên họ phải thể hiện các nội dung khác mang hàm ý.