Nghị luận phân tích một tác phẩm kịch - Văn 9

Phân tích một tác phẩm văn học (nội dung chủ đề, những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật và hiệu quả thẩm mĩ của nó) thuộc kiểu bài nghị luận văn học, trong đó người viết dùng lí lẽ, bằng chứng để làm sáng tỏ chủ đề, những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm và hiệu quả của nó đối với việc thể hiện nội dung tác phẩm.

- Mục đích: Phân tích để làm rõ một số nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của một kịch bản văn học.

- Yêu cầu:

+ Giới thiệu khái quát về tác phẩm kịch (tên tác phẩm, tên tác giả, thể loại), nêu được nhận định chung của người viết về tác phẩm.

+ Làm rõ được nội dung chủ đề của tác phẩm.

+ Phân tích được những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm kịch (cốt truyện, nhân vật, hành động, xung đột, lời thoại,…) và hiệu quả thẩm mĩ của chính; tập trung vào một số yếu tố nghệ thuật nổi bật nhất của tác phẩm.

+ Triển khai được hệ thống luận điểm chặt chẽ; sử dụng lí lẽ, bằng chứng xác đáng từ tác phẩm kịch để làm sáng tỏ ý kiến nêu trong bài viết.

+ Khẳng định được ý nghĩa, giá trị của tác phẩm.

A. TRƯỚC KHI VIẾT

Lựa chọn đề tài

- Liệt kê một số kịch bản văn học em đã học hoặc đã đọc.

- Bài viết tham khảo phân tích một vở kịch. Tuy nhiên, em có thể chọn một vở kịch hay trích đoạn kịch thuộc bất kì thể loại nào.

Tìm ý

- Xác định nội dung chủ đề qua xung đột kịch

- Xác định các phương diện đặc trưng của thể loại kịch

- Chọn một số phương diện nổi bật của văn bản kịch để đi sâu phân tích

- Xác định hiệu quả thẩm mĩ của văn bản kịch

Lập dàn ý

- Mở bài: giới thiệu tác phẩm, tác giả; nêu nhận định chung về tác phẩm kịch

- Thân bài:

+ Phân tích nội dung chủ đề của tác phẩm

+ Phân tích những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm (xung đột, hành động, cốt truyện, nhân vật, lời thoại,…)

- Kết bài: Khẳng định hiệu quả thẩm mĩ và ý nghĩa của tác phẩm

B. VIẾT BÀI

- Dựa vào dàn ý để triển khai bài viết. Trong khi viết cần kết hợp các thao tác trình bày khác nhau: nêu nhận định, đánh giá, trích dẫn, so sánh, giải thích, biểu cảm...

- Phân tích chi tiết cụ thể hoặc nêu một số chi tiết rồi đưa nhận định khái quát. Cần tránh kể lại nội dung tác phẩm kịch.

- Có thể bố trí các luận điểm chính của bài lần lượt theo các đặc điểm của thể loại kịch hoặc đi sâu vào đặc điểm nổi bật nhất, từ đó liên hệ với các đặc điểm còn lại.

C. CHỈNH SỬA BÀI VIẾT

Đối chiếu bài viết của em với yêu cầu của kiểu bài nghị luận phân tích một tác phẩm kịch và dàn ý đã lập để chỉnh sửa. Nên lưu ý một số điểm như sau:

- Nêu đầy đủ thông tin về tác phẩm, tác giả.

- Nếu bài viết chưa làm rõ được những phương diện chính của kịch bản thì cần làm rõ.

- Những ý kiến đánh giá, nhận xét về ý nghĩa và giá trị thẩm mĩ của tác phẩm cần phù hợp với vở kịch được phân tích.