Giải Khám phá trang 52 - Chuyên đề Giáo dục Kinh tế Pháp luật 10 Cánh diều

Khám phá 1 Câu a

Trả lời câu hỏi a) trang 52 Chuyên đề Kinh tế Pháp luật 10 Cánh diều

Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi.

Trường hợp 1. A (17 tuổi) phạm tội trộm cắp tài sản trị giá 5 triệu đồng (tội phạm ít nghiêm trọng, theo khoản 1 Điều 173 Bộ luật Hình sự). Cách đây 2 năm, A đã phạm tội cướp tài sản (Điều 168 Bộ luật Hình sự) và bị áp dụng biện pháp tư pháp đưa vào trường giáo dưỡng. Sau khi chấp hành xong thời hạn, trở về với xã hội A lại tiếp tục hút chích ma tuý, đánh bạc và thường xuyên gây gổ với mọi người. Vì vậy, với tội trộm cắp tài sản lần này việc miễn trách nhiệm hình sự với A là không thể, các cơ quan có thẩm quyền cần áp dụng các biện pháp xử lí hình sự mạnh hơn.

Trường hợp 2. C bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội giết người (theo khoản 1 Điều 123 Bộ luật Hình sự), có mức hình phạt tù từ 12 năm đến 20 năm tù giam, tù chung thân hoặc tử hình. A thực hiện hành vi phạm tội khi 16 tuổi 9 tháng.

Câu hỏi:

a) Em hãy căn cứ vào thông tin để xác định những nguyên tắc xử lí hình sự đối với người dưới 18 tuổi được thể hiện trong từng trường hợp.

Lời giải chi tiết:

Yêu cầu a) Những nguyên tắc xử lí hình sự đối với người dưới 18 tuổi được thể hiện trong từng trường hợp.

- Trường hợp 1:

+ Việc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội phải bảo đảm lợi ích tốt nhất của người dưới 18 tuổi và chủ yếu nhằm mục đích giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội.

+ Khi xét xử, Tòa án chỉ áp dụng hình phạt đối với người dưới 18 tuổi phạm tội nếu xét thấy việc áp dụng các biện pháp giáo dục không hiệu quả.

- Trường hợp 2:

+ Không áp dụng các hình phạt tử hình, tù chung thân đối với người dưới 18 tuổi phạm tội; hạn chế áp dụng hình phạt tù có thời hạn và không áp dụng hình phạt bổ sung đối với người dưới 18 tuổi phạm tội.

Khám phá 1 Câu b

Trả lời câu hỏi b) trang 52 Chuyên đề Kinh tế Pháp luật 10 Cánh diều

Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi.

Trường hợp 1. A (17 tuổi) phạm tội trộm cắp tài sản trị giá 5 triệu đồng (tội phạm ít nghiêm trọng, theo khoản 1 Điều 173 Bộ luật Hình sự). Cách đây 2 năm, A đã phạm tội cướp tài sản (Điều 168 Bộ luật Hình sự) và bị áp dụng biện pháp tư pháp đưa vào trường giáo dưỡng. Sau khi chấp hành xong thời hạn, trở về với xã hội A lại tiếp tục hút chích ma tuý, đánh bạc và thường xuyên gây gổ với mọi người. Vì vậy, với tội trộm cắp tài sản lần này việc miễn trách nhiệm hình sự với A là không thể, các cơ quan có thẩm quyền cần áp dụng các biện pháp xử lí hình sự mạnh hơn.

Trường hợp 2. C bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội giết người (theo khoản 1 Điều 123 Bộ luật Hình sự), có mức hình phạt tù từ 12 năm đến 20 năm tù giam, tù chung thân hoặc tử hình. A thực hiện hành vi phạm tội khi 16 tuổi 9 tháng.

Câu hỏi:

b) Em hãy bình luận tính nhân đạo khi xử lí hình sự đối với người dưới 18 tuổi phạm tội.

Lời giải chi tiết:

Yêu cầu b) Bình luận tính nhân đạo khi xử lí hình sự đối với người dưới 18 tuổi phạm tội

- Người dưới 18 tuổi do chưa phát triển hoàn thiện về mặt thể chất và nhân cách nên việc bảo vệ, chăm sóc người dưới 18 tuổi; việc phòng ngừa và điều tra tội phạm, xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội là vấn đề vừa mang tính pháp lý vừa mang tính nhân đạo. Người dưới 18 tuổi phạm tội xuất phát từ nguyên nhân xã hội, nguyên nhân tổng hoà sự giáo dục của gia đình, nhà trường, xã hội, quản lý nhà nước đối với xã hội nói chung, trong đó có các quy định về phòng ngừa chung và những chính sách khác đối với người dưới 18 tuổi. Giải pháp để ngăn ngừa, phòng chống tội phạm đối với người dưới 18 tuổi không phải bằng tăng hình phạt mà chính là sự quản lý giáo dục và các chính sách dành cho người dưới 18 tuổi.

- Quan điểm nhất quán của Đảng và Nhà nước ta đối với người dưới 18 tuổi phạm tội được thể hiện rất đầy đủ trong Bộ luật Hình sự. Theo đó, nguyên tắc xử lý đối với người dưới 18 tuổi phạm tội chủ yếu nhằm giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh và trở thành công dân có ích cho xã hội.

- Có thể nói rằng, chính sách xử lý riêng đối với người dưới 18 tuổi phạm tội xuất hiện và tồn tại gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển của pháp luật hình sự Việt Nam thể hiện tính nhân đạo sâu sắc.

Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên chỉ mang tính tham khảo

Khám phá 2 Câu a

Trả lời câu hỏi a) trang 53 Chuyên đề Kinh tế Pháp luật 10 Cánh diều

Em hãy đọc tình huống và trả lời câu hỏi

Tình huống. T (15 tuổi) và rất ham chơi điện tử, game online. Do chơi nhiều, không có tiền trả, T phải ghi nợ. Chẳng mấy chốc, số tiền nợ của T đã lên đến hàng triệu. T đã lấy trộm 4 triệu của chị H để trả nợ. Cơ quan có thẩm quyền đã kết luận: T dưới 18 tuổi nên phải chịu biện pháp giám sát, giáo dục và được miễn trách nhiệm hình sự.

Câu hỏi:

a) Theo em, hành vi nào của T phải bị phê phán? Vì sao T phải chịu biện pháp giám sát, giáo dục mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự?

Lời giải chi tiết:

Yêu cầu a)

- Hành vi của T là hành vi phải bị phê phán vì T đã có hành vi trộm cắp tài sản của chị H. Nguyên nhân là do T chơi điện tử, game online nhiều nhưng không có tiền trả.

- T phải chịu biện pháp giám sát, giáo dục mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự vì:

+ T dưới 18 tuổi (T 15 tuổi) nên chưa phải chịu trách nhiệm về hình sự đối với hành vi vi phạm pháp luật của mình mà chỉ phải chịu các biện pháp giám sát, giáo dục.

+ Hơn nữa, pháp luật hình sự quy định nguyên tắc xử lí hình sự đối với người dưới 18 tuổi như sau: Chỉ truy cứu trách nhiệm hình sự người dưới 18 tuổi phạm tội trong trường hợp cần thiết và phải căn cứ vào đặc điểm nhân thân của họ, tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội và yêu cầu phòng ngừa tội phạm.

Khám phá 2 Câu b

Trả lời câu hỏi b) trang 53 Chuyên đề Kinh tế Pháp luật 10 Cánh diều

Em hãy đọc tình huống và trả lời câu hỏi

Tình huống. T (15 tuổi) và rất ham chơi điện tử, game online. Do chơi nhiều, không có tiền trả, T phải ghi nợ. Chẳng mấy chốc, số tiền nợ của T đã lên đến hàng triệu. T đã lấy trộm 4 triệu của chị H để trả nợ. Cơ quan có thẩm quyền đã kết luận: T dưới 18 tuổi nên phải chịu biện pháp giám sát, giáo dục và được miễn trách nhiệm hình sự.

Câu hỏi:

b) Em có thể nói gì về biện pháp giám sát, giáo dục đối với người dưới 18 tuổi phạm tội?

Lời giải chi tiết:

Yêu cầu b) Biện pháp giám sát, giáo dục đối với người dưới 18 tuổi phạm tội

- Xét về bản chất, Bộ luật Hình sự năm 2015 của Việt Nam quy định những biện pháp có tính chất tương tự như các biện pháp giáo dục bắt buộc áp dụng đối với người chưa thành niên phạm tội trong Bộ luật Hình sự của một số quốc gia khác. Theo quy định tại mục 2 Chương XII Bộ luật Hình sự năm 2015, có ba biện pháp giám sát, giáo dục được áp dụng đối với người dưới 18 tuổi phạm tội trong trường hợp người dưới 18 tuổi phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự là: biện pháp khiển trách, hòa giải tại cộng đồng và giáo dục tại xã, phường, thị trấn. Đối với người dưới 18 tuổi phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự theo quy định tại khoản 2 Điều 91 Bộ luật Hình sự năm 2015, Cơ quan Điều tra, Viện Kiểm sát hoặc Tòa án chỉ có thể áp dụng một trong các biện pháp giám sát, giáo dục này.

- Theo đó, các biện pháp giám sát, giáo dục đối với người dưới 18 tuổi phạm tội chủ yếu nhằm mục đích giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh và trở thành công dân có ích cho xã hội, giúp người phạm tội nhận rõ được lỗi lầm, có thái độ ăn năn, hối cải, khắc phục sai phạm. Những biện pháp giám sát, giáo dục ấy thể hiện tính nhân đạo sâu sắc của pháp luật Việt Nam đối với người dưới 18 tuổi.

Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên chỉ mang tính tham khảo

Khám phá 3 Câu a

Trả lời câu hỏi a) trang 54 Chuyên đề Kinh tế Pháp luật 10 Cánh diều

Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi

Trường hợp 1. X (15 tuổi 9 tháng) thực hiện hành vi đánh người gây thương tích. Trước đây X đã bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường thị trấn; do đó, với vị phạm lần này, Toà án áp dụng biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng với X trong thời hạn 1 năm.

Trường hợp 2. A (13 tuổi) phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, Toà án áp dụng biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng trong thời hạn 2 năm.

a) Theo em, căn cứ vào những dấu hiệu nào để Tòa án áp dụng biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng đối với X?

Lời giải chi tiết:

Yêu cầu a) Dấu hiệu để Tòa án áp dụng biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng đối với bạn X

- X (15 tuổi 9 tháng) thực hiện hành vi đánh người gây thương tích.

- Trước đây, X đã bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn.

Khám phá 3 Câu b

Trả lời câu hỏi b) trang 54 Chuyên đề Kinh tế Pháp luật 10 Cánh diều

Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi

Trường hợp 1. X (15 tuổi 9 tháng) thực hiện hành vi đánh người gây thương tích. Trước đây X đã bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường thị trấn; do đó, với vị phạm lần này, Toà án áp dụng biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng với X trong thời hạn 1 năm.

Trường hợp 2. A (13 tuổi) phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, Toà án áp dụng biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng trong thời hạn 2 năm.

b) Em hiểu thế nào về biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng? Mục đích của biện pháp này là gì?

Lời giải chi tiết:

Yêu cầu b)

- Biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng là biện pháp nghiêm khắc hơn biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn, được áp dụng khi môi trường xã hội mà người chưa thành niên sinh sống không có các điều kiện thuận lợi cho việc giáo dục, cải tạo họ, như gia đình có người thân vi phạm pháp luật hoặc có tiền án, hoặc người chưa thành niên sống bụi đời, lang thang,…

- Mục đích của biện pháp này là buộc người phạm tội phải cách li ra khỏi xã hội, giúp họ được học tập văn hóa, học nghề, lao động và sinh hoạt dưới sự quản lý, giáo dục của nhà trường. Tại đây họ sẽ rèn luyện lối sống của mình, trở thành người có ích cho xã hội.

Khám phá 4 Câu a

Trả lời câu hỏi a) trang 55 Chuyên đề Kinh tế Pháp luật 10 Cánh diều

Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi

Trường hợp 1: H 16 tuổi cùng với các bạn tham gia đua xe trái phép gây thương tích cho anh Avới tỉ lệ tổn thương cơ thể là 32%.

Trường hợp 2: A 17 tuổi bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vận chuyển trái phép chất ma tuý.

Trường hợp 3: C dưới 18 bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội sử dụng mạng internet để đánh bạc với số tiền 4 triệu đồng. Trước đây C đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này.

a) Dựa vào các thông tin trên, em hãy xác định các hình phạt cho từng trường hợp.

Lời giải chi tiết:

Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi

Trường hợp 1: H 16 tuổi cùng với các bạn tham gia đua xe trái phép gây thương tích cho anh Avới tỉ lệ tổn thương cơ thể là 32%.

Trường hợp 2: A 17 tuổi bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vận chuyển trái phép chất ma tuý.

Trường hợp 3: C dưới 18 bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội sử dụng mạng internet để đánh bạc với số tiền 4 triệu đồng. Trước đây C đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này.

a) Dựa vào các thông tin trên, em hãy xác định các hình phạt cho từng trường hợp.

Khám phá 4 Câu b

Trả lời câu hỏi b) trang 55 Chuyên đề Kinh tế Pháp luật 10 Cánh diều

Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi

Trường hợp 1: H 16 tuổi cùng với các bạn tham gia đua xe trái phép gây thương tích cho anh Avới tỉ lệ tổn thương cơ thể là 32%.

Trường hợp 2: A 17 tuổi bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vận chuyển trái phép chất ma tuý.

Trường hợp 3: C dưới 18 bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội sử dụng mạng internet để đánh bạc với số tiền 4 triệu đồng. Trước đây C đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này.

b) Theo em, pháp luật hình sự về hình phạt áp dụng với người dưới 18 tuổi phạm tội nhằm mục đích gì?

Lời giải chi tiết:

Yêu cầu b) Mục đích của pháp luật hình sự về hình phạt áp dụng với người dưới 18 tuổi phạm tội:

- Nhằm mục đích giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội.

- Các hình phạt cho họ không mang tính chất trừng trị độc ác hay tước đi quyền sống, quyền tự do của đối tượng này.