Vào tháng 03 năm 2011, động đất và sóng thần đã gây hư hại nghiêm trọng nhà máy điện hạt nhân tại Fukushima, Nhật Bản (Hình 18.1). Sự cố này có thể dẫn đến việc một lượng phóng xạ bị rò rỉ khỏi lò phản ứng. Do đó, hàng ngàn hộ dân đã phải di tản để tránh những tác hại có thể có do chất phóng xạ gây ra. Những tác hại này là gì và di tản ra xa nguồn phóng xạ có phải là biện pháp tối ưu để tránh những tác hại này hay không?
Vận dụng kiến thức thực tế của bản thân
1. Tác hại của rò rỉ phóng xạ:
Sự cố rò rỉ phóng xạ tại nhà máy điện hạt nhân Fukushima năm 2011 đã gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho con người và môi trường, bao gồm:
- Tác hại đối với sức khỏe con người:
+ Bệnh ung thư: Tiếp xúc với phóng xạ liều cao có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư tuyến giáp, ung thư phổi và ung thư máu.
+ Bệnh tim mạch: Phơi nhiễm phóng xạ có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, bao gồm đột quỵ và suy tim.
+ Bệnh về đường hô hấp: Hít phải bụi phóng xạ có thể gây ra các bệnh về đường hô hấp, such as viêm phổi và hen suyễn.
+ Yếu hệ miễn dịch: Phơi nhiễm phóng xạ có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị mắc bệnh hơn.
+ Di tật bẩm sinh: Phụ nữ mang thai tiếp xúc với phóng xạ liều cao có nguy cơ sinh con bị dị tật bẩm sinh cao hơn.
- Tác hại đối với môi trường:
+ Ô nhiễm môi trường: Rò rỉ phóng xạ đã làm ô nhiễm nguồn nước, đất đai và không khí trong khu vực xung quanh nhà máy điện hạt nhân.
+ Gây hại cho động thực vật: Phóng xạ có thể gây hại cho động thực vật trong khu vực, dẫn đến suy giảm đa dạng sinh học.
+ Ảnh hưởng lâu dài: Chất phóng xạ có thể tồn tại trong môi trường trong nhiều năm, tiếp tục gây hại cho con người và môi trường trong thời gian dài.
2. Hiệu quả của việc di tản:
- Di tản là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ con người khỏi tác hại tức thời của rò rỉ phóng xạ. Việc di chuyển ra xa nguồn phóng xạ giúp giảm thiểu lượng phóng xạ mà người dân tiếp xúc, từ đó giảm nguy cơ mắc các bệnh do phóng xạ gây ra.
- Tuy nhiên, di tản cũng có một số hạn chế:
+ Gây xáo trộn cuộc sống: Di tản có thể gây xáo trộn cuộc sống của người dân, khiến họ phải rời bỏ nhà cửa, công việc và trường học.
+ Gây thiệt hại kinh tế: Di tản có thể gây thiệt hại kinh tế cho người dân và chính phủ.
+ Khó khăn trong việc tái định cư: Sau khi di tản, người dân có thể gặp khó khăn trong việc tái định cư và hòa nhập vào cộng đồng mới.
3. Giải pháp khác để giảm thiểu tác hại của rò rỉ phóng xạ:
- Ngoài di tản, còn có một số biện pháp khác để giảm thiểu tác hại của rò rỉ phóng xạ, bao gồm:
+ Hạn chế tiếp xúc với phóng xạ: Người dân nên hạn chế ra ngoài trời, đặc biệt là trong thời gian mưa, khi nồng độ phóng xạ trong không khí có thể cao hơn.
+ Sử dụng các biện pháp bảo vệ: Người dân nên sử dụng các biện pháp bảo vệ, such as khẩu trang, kính bảo hộ và quần áo bảo hộ, khi ra ngoài trời.
+ Uống nước đóng chai: Người dân nên uống nước đóng chai thay vì nước máy, vì nước máy có thể bị ô nhiễm bởi phóng xạ.
+ Ăn thực phẩm an toàn: Người dân nên ăn thực phẩm an toàn, được kiểm tra và đảm bảo không bị ô nhiễm bởi phóng xạ.
+ Theo dõi sức khỏe: Người dân nên theo dõi sức khỏe của bản thân và đi khám bác sĩ nếu có bất kỳ triệu chứng nào bất thường.
Các bài tập cùng chuyên đề
Quan sát Hình 13.8 và liệt kê những điều nên và không nên làm để đảm bảo an toàn khi sử dụng điện trong gia đình.
Nhắc lại những tính chất cơ bản của các tia phóng xạ α, β, γ
Biết năng lượng của một bức xạ điện từ tỉ lệ nghịch với bước sóng của bức xạ này. Giải thích vì sao các bức xạ gamma gây tác hại sinh li nghiêm trọng hơn các bức xạ trong vùng nhìn thấy.
Quan sát Hình 18.4 và thảo luận về ý nghĩa của các chi tiết trong biển này.
Tìm hiểu một số quy tắc an toàn khi làm việc với nguồn phóng xạ.
Tìm hiểu một số yêu cầu đối với nhân viên bức xạ
Tìm hiểu và trình bày một số nguy cơ tiềm ẩn về sức khỏe mà những nhân viên bức xạ (những người làm việc trực tiếp với nguồn phóng xạ) có thể gặp phải.
Thiết kế bảng quy tắc an toàn tại một phòng thí nghiệm vật lí hạt nhân có sử dụng nguồn phóng xạ.
Trong các biện pháp sau đây:
1. Đảm bảo thời gian phơi nhiễm thích hợp.
2. Giữ khoảng cách thích hợp đến nguồn phóng xạ.
3. Sử dụng thuốc tân dược thích hợp.
4. Sử dụng lớp bảo vệ thích hợp.
Những biện pháp nào cần được thực hiện để đảm bảo an toàn phóng xạ?
A. 1, 2, 3.
B. 2, 3, 4.
C. 1, 2, 4.
D. 1, 3, 4.
Các phương án đảm bảo an toàn phóng xạ có phụ thuộc tính chất của mỗi tia phóng xạ không? Giải thích.
Trong một sự cố rò rỉ phóng xạ, khi bị tiếp xúc với chất phóng xạ, việc cởi bỏ trang phục đang mặc có tác dụng giảm bớt khả năng bị nhiễm xạ không? Giải thích.
Các nguyên tố radon \(\left( {_{86}^{222}{\rm{Rn}}} \right)\)và radium \(\left( {_{88}^{226}{\rm{Ra}}} \right)\)có phải chất phóng xạ không? Quá trình nhiễm xạ vào cơ thể sống của hai nguyên tố này khác nhau như thế nào và có thể gây tác hại cho các cơ quan nào trong cơ thể sống?
Biển báo nào dưới đây cảnh báo khu vực có chất phóng xạ?
