Những yếu tố cụ thể trong tiếng Việt (âm thanh, ý nghĩa của từ ngữ) và chữ viết tiếng Việt gợi lên trong tác giả những liên tưởng gì? Hãy phân tích một vài câu thơ thể hiện sự liên tưởng mà em thấy thú vị, độc đáo.
Đọc kĩ toàn bộ bài thơ để nhận xét về những liên tưởng và phân tích một vài câu thơ thể hiện liên tưởng đó.
Cách 1
- Tác giả đã liên tưởng dấu hỏi với hình ảnh rất đặc biệt:
+ Tiếng Việt là kết quả lao động vất vả của những người nhân dân. Người nhân dân đã lao động, sáng tạo, đổ biết bao mồ hôi công sức, chịu đựng bao vất vả, bao hi sinh để gìn giữ, vun đắp cho tiếng việt ngày càng giàu đẹp “ Dấu hỏi dựng suốt ngàn đời lửa cháy/…/ Tiếng trong trẻo như hồn dân tộc Việt”.
Cách 2Liên tưởng của tác giả:
- "Tiếng Việt như rừng": so sánh tiếng Việt với một khu rừng rộng lớn, bao la, chứa đựng vô số điều kỳ diệu.
- "Dấu huyền trầm, dấu ngã chênh vênh": ví von dấu huyền và dấu ngã như những nốt nhạc, tạo nên âm điệu cho tiếng Việt.
- "Tiếng Việt rung rinh nhịp đập trái tim người": thể hiện sự gắn bó mật thiết giữa tiếng Việt và con người Việt Nam.
- "Tiếng trong trẻo như hồn dân tộc Việt": khẳng định tiếng Việt là biểu tượng cho bản sắc dân tộc, là nơi lưu giữ tâm hồn của người Việt.
Phân tích câu thơ: "Tiếng Việt như rừng":
Câu thơ này sử dụng phép so sánh độc đáo để ví von tiếng Việt với một khu rừng rộng lớn, bao la. Rừng là nơi sinh sống của vô số loài động thực vật, là nơi chứa đựng nhiều điều kỳ diệu và bí ẩn. So sánh tiếng Việt với rừng là tác giả muốn khẳng định sự phong phú, đa dạng và sức sống mãnh liệt của tiếng Việt. Tiếng Việt là một kho tàng vô giá, chứa đựng vô số tri thức, kinh nghiệm và giá trị văn hóa của dân tộc.
Các bài tập cùng chuyên đề
Giới thiệu trước lớp một số câu ca dao, tục ngữ hay bài thơ nói về tiếng mẹ đẻ mà em đã sưu tầm được.
Nghe bài hát Tiếng Việt (nhạc Lê Tâm, lời thơ Lưu Quang Vũ) và nêu cảm nhận về tình cảm của người nghệ sĩ đối với tiếng nói dân tộc.
Số tiếng trong mỗi dòng, vần và nhịp thơ.
Những hình ảnh, âm thanh cuộc sống mà tiếng nói của con người đã hòa quyện trong đó.
Những hình ảnh làm nổi bật vẻ đẹp của tiếng Việt.
Sức mạnh trường tồn và tỏa lan của tiếng Việt.
Cách nhà thơ thể hiện tình cảm đối với tiếng Việt?
Xác định những đặc điểm của thể thơ tám chữ thể hiện trong bài thơ Tiếng Việt.
Bài thơ “Tiếng Việt” là lời của ai, bộc lộ cảm xúc với đối tượng nào? Điều đó có ý nghĩa gì?
Trong cảm nhận của nhà thơ, tiếng Việt rất gần gũi thân thương, bao gồm muôn vàn âm thanh của cuộc sống đời thường. Hãy phân tích một hình ảnh thơ đã thể hiện điều đó một cách đặc sắc.
Trong các khổ thơ 8 đến 12 nhà thơ đã làm nổi bật sức mạnh trường tồn của tiếng Việt như thế nào?
Phân tích tình cảm của nhà thơ đối với tiếng Việt được thể hiện qua ba khổ thơ cuối.
Xác định mạch cảm xúc và nhận xét về kết cấu của bài thơ
Nêu chủ đề và căn cứ xác định chủ đề của bài thơ Tiếng Việt. Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là gì?
Em cần làm gì để giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt?
Viết đoạn văn (khoảng 7-9 câu) ghi lại cảm nghĩ của em về vẻ đẹp của tiếng Việt được thể hiện trong năm khổ thơ đầu của bài thơ “Tiếng Việt”.
Bài thơ Tiếng Việt là sáng tác của ai?
Bài thơ Tiếng Việt được in trong tập thơ nào?
Bài thơ Tiếng Việt thuộc thể thơ gì?
Phương thức biểu đạt chính của bài thơ Tiếng Việt là gì?
Chủ đề chính của bài thơ “Tiếng Việt” là gì?
Hình ảnh “tiếng Việt” trong bài thơ tượng trưng cho điều gì?
Tác giả nhấn mạnh điều gì về tiếng Việt trong bài thơ?
Bài thơ “Tiếng Việt” có giọng điệu chủ đạo là gì?
Trong bài thơ, tác giả so sánh tiếng Việt với gì?
Tác giả của bài thơ “Tiếng Việt” xuất thân từ đâu?
Hình ảnh “tiếng Việt” trong bài thơ được miêu tả như thế nào?
Tác giả Lưu Quang Vũ còn nổi tiếng với vai trò nào khác ngoài nhà thơ?
Tâm trạng của tác giả khi viết bài thơ “Tiếng Việt” như thế nào?
Hình ảnh “tiếng Việt” trong bài thơ gợi lên điều gì?
