Bài 6. Một số ứng dụng công nghệ sinh học trong chọn, tạo giống thuỷ sản - Chuyên đề Công nghệ 12 Kết nối tri thức

Khởi động

Những kĩ thuật nào của công nghệ sinh học đang được ứng dụng trong chọn, tạo giống thuỷ sản? Việc ứng dụng công nghệ sinh học trong chọn, tạo giống thuỷ sản có ý nghĩa như thế nào (Hình 6.1)?

Lời giải chi tiết:

- Ứng dụng trong chọn, tạo giống thuỷ sản:

+ Ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn giống thủy sản

+ Ứng dụng công nghệ gene trong tạo giống thủy sản

+ Ứng dụng công nghệ sinh học trong tạo giống tam bội

- Ý nghĩa:

+ Tạo ra các giống thuỷ sản mới có nhiều ưu điểm

+ Cải thiện kỹ thuật nuôi trồng thủy sản

+ Giúp tăng sản lượng thuỷ sản

+ Phát triển nuôi trồng thuỷ sản bền vững

+ ...

1 Câu 1

Khám phá: Hãy quan sát Hình 6.2 và phân tích vai trò của ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn giống thuỷ sản.

Lời giải chi tiết:

Vai trò:

- Phân loại và lựa chọn vật liệu ban đầu cho chọn giống thuỷ sản, nâng cao hiệu quả quản lí giống thuỷ sản

- Đánh giá mức độ đa dạng di truyền của quần thể chọn giống và quản lí nguồn gene thuỷ sản, từ đó hỗ trợ công tác bảo tồn và phát triển các nguồn gene thuỷ sản có giá trị. 

- Truy xuất phả hệ và nguồn gốc của các loài thuỷ sản, đánh giá chất lượng sản phẩm thuỷ sản,...

- Định danh các loài cá 

- Xác định mức độ đa dạng di truyền của cá tra, cá diêu hồng, cá chim vây vàng, cá rô đồng,...

- Truy xuất và xây dựng cây phả hệ của quần đàn cá tra, cá diêu hồng chọn giống

1 Câu 2

Kết nối năng  lực: Sử dụng internet, sách, báo,... để tìm hiểu thêm ứng dụng của chỉ thị phân tử trong chọn giống thuỷ sản.

Lời giải chi tiết:

Một số ứng dụng khác:

- Xác định nguồn gốc con giống: Giúp truy xuất nguồn gốc con giống, đảm bảo chất lượng và tính an toàn.

- Chọn lọc marker-assisted selection (MAS): Giúp chọn lọc các cá thể mang gen có lợi cho các tính trạng mong muốn như tăng trưởng nhanh, kháng bệnh, chịu được điều kiện môi trường bất lợi.

- Lai tạo: Giúp xác định các cặp bố mẹ có khả năng lai tạo cho đời con có ưu điểm mong muốn.

- ...

2 Câu 1

Khám phá: Quan sát Hình 6.4 và mô tả các bước trong quy trình chuyển gene sinh trưởng (GH) vào cá hồi đại dương.

Lời giải chi tiết:

- Phối cá hồi đại dương bố và mẹ để thu trứng đã thụ tinh

- Lấy và hòa lẫn hai loại gene:

+ Gene điều hòa của cá pout đại dương

+ Gene hormone tăng trưởng của cá hồi chinoook

- Đưa gene mới vào phôi trứng đã thụ tinh tạo thành Hợp tử cá hồi đại dương được chuyển gene và tiến hành nuôi ấp

- Kết quả: Đàn cá được chuyển gene sinh trưởng thành công

2 Câu 2

Kết nối năng lực: Sử dụng internet, sách, báo,... để tìm hiểu thêm các ứng dụng của công nghệ gene trong tạo giống thuỷ sản.

Lời giải chi tiết:

- Cải thiện tốc độ tăng trưởng: Chuyển gen tăng trưởng từ các loài khác vào gen cá, giúp cá tăng trưởng nhanh hơn.

- Tăng cường khả năng kháng bệnh: Chuyển gen kháng bệnh từ các loài khác vào gen cá, giúp cá có khả năng chống lại các bệnh truyền nhiễm.

- Cải thiện chất lượng sản phẩm: Tăng hàm lượng protein, vitamin và khoáng chất trong thịt cá.

- Tạo ra các giống thuỷ sản mới: Tạo ra các giống thuỷ sản có khả năng chịu được điều kiện môi trường bất lợi như nước mặn, nước lợ, nhiệt độ cao hoặc thấp.

3 Câu 1

Khám phá: Quan sát Hình 6.7 và mô tả các bước tạo giống thuỷ sản tam bội.

Lời giải chi tiết:

- Cho tinh trùng kết hợp với trứng (1n kép)

- Can thiệp bằng công nghệ sinh học: sốc nhiệt, áp suất cao, hóa chất

- Tạo ra giống thủy sản tam bội (3n)

Luyện tập Câu 1

Mô tả các bước chọn, tạo giống thuỷ sản nhờ ứng dụng chỉ thị phân tử và công nghệ gene.

Lời giải chi tiết:

- Chọn giống thuỷ sản nhờ ứng dụng chỉ thị phân tử:

+ Đánh giá khả năng sinh trưởng, chịu mặn và kháng bệnh bằng chỉ thị phân tử

+  Chọn được cá thể sinh trưởng nhanh, chịu mặn và kháng bệnh tốt

- Tạo giống thuỷ sản nhờ ứng dụng công nghệ gene:

+ Bước 1. Chọn lọc và thu nhận gene cần chuyển, chuẩn bị tế bào nhận gene chuyển.

+ Bước 2. Đưa gene cần chuyển vào tế bào nhận gene (phôi) bằng kĩ thuật phù hợp.

+ Bước 3. Áp nở và tạo đàn giống chuyển gene.

Luyện tập Câu 2

Phân tích vai trò của việc ứng dụng chỉ thị phân tử và công nghệ gene trong chọn, tạo giống thuỷ sản.

Lời giải chi tiết:

- Vai trò của ứng dụng chỉ thị phân tử:

+ Phân loại và lựa chọn vật liệu ban đầu cho chọn giống thuỷ sản, nâng cao hiệu quả quản lí giống thuỷ sản

+ Đánh giá mức độ đa dạng di truyền của quần thể chọn giống và quản lí nguồn gene thuỷ sản, từ đó hỗ trợ công tác bảo tồn và phát triển các nguồn gene thuỷ sản có giá trị. 

+ Truy xuất phả hệ và nguồn gốc của các loài thuỷ sản, đánh giá chất lượng sản phẩm thuỷ sản,...

+  Định danh các loài cá 

+ Xác định mức độ đa dạng di truyền của cá tra, cá diêu hồng, cá chim vây vàng, cá rô đồng,...

+ Truy xuất và xây dựng cây phả hệ của quần đàn cá tra, cá diêu hồng chọn giống

- Vai trò của ứng dụng công nghệ gene:

+ Cải thiện tốc độ tăng trưởng: Chuyển gen tăng trưởng từ các loài khác vào gen cá, giúp cá tăng trưởng nhanh hơn.

+ Tăng cường khả năng kháng bệnh: Chuyển gen kháng bệnh từ các loài khác vào gen cá, giúp cá có khả năng chống lại các bệnh truyền nhiễm.

+ Cải thiện chất lượng sản phẩm: Tăng hàm lượng protein, vitamin và khoáng chất trong thịt cá.

+ Tạo ra các giống thuỷ sản mới: Tạo ra các giống thuỷ sản có khả năng chịu được điều kiện môi trường bất lợi như nước mặn, nước lợ, nhiệt độ cao hoặc thấp.

Ứng dụng

Lựa chọn một số giống thuỷ sản được chọn, tạo nhờ ứng dụng công nghệ sinh học phù hợp với thực tiễn của địa phương em.

Lời giải chi tiết:

Một số giống thủy sản:

- Cá lăng chấm (Hòa Bình)

- Cá hồi vân ( Lào Cai)

- Cá chình Nhật Bản

- ....