Bài 15. Ấn Độ và Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX - SGK Lịch sử và Địa lí 8 Kết nối tri thức

? mục 1 1

Trả lời câu hỏi mục 1 trang 66 sách giáo khoa Lịch sử và Địa lí 8 KNTT

Trình bày những nét nổi bật về tình hình chính trị, kinh tế, xã hội ở Ấn Độ nửa sau thế kỉ XIX.

Phương pháp giải:

Xem lại kiến thức mục 1 

Lời giải chi tiết:

Từ đầu thế kỉ XVIII Anh và Pháp đua tranh xâm lược Ấn Độ. Đến giữa thế kỉ XIX, thực dân Anh hoàn thành việc xâm chiếm và áp đặt ách trị tại Ấn Độ.

- Về chính trị: thực dân Anh thi hành nhiều biện pháp để áp đặt và củng cố quyền cai trị trực tiếp ở Ấn Độ. Nhượng bộ tầng lớp trên của phong kiến bản xứ, biến bộ phận này thành tay sai; tìm cách khơi sâu sự cách biệt về chủng tộc, tôn giáo,... ở Ấn Độ.

- Về kinh tế: thực dân Anh tiến hành cuộc khai thác Ấn Độ một cách quy mô, ra sức vơ vét nguồn nguyên liệu và bóc lột nhân công để thu lợi nhuận tối đa.

+ Trong nông nghiệp, chính quyền thực dân tăng cường chiếm đoạt ruộng đất để lập đồn điền. 

+ Công nghiệp cũng có những chuyển biến nhất định như: đầy mạnh khai thác hầm mỏ, phát triển công nghiệp chế biến, mở mang hệ thống đường giao thông, nhiều thành phố và hải cảng mới xuất hiện.

- Về xã hội: thực dân Anh thi hành chính sách "ngu dân", khuyến khích những tập quán lạc hậu và phản động. Mâu thuẫn giữa nhân dân Ấn Độ với thực dân Anh là mâu thuẫn cơ bản trong xã hội.

? mục 2 a

Trả lời câu hỏi mục 2a trang 67 sách giáo khoa Lịch sử và Địa lí 8 KNTT

1. Nêu những sự kiện tiêu biểu trong phong trào giải phóng dân tộc ở In-đô-nê-xi-a từ nửa sau thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX.

2. Phong trào giải phóng dân tộc ở Phi-líp-pin từ nửa sau thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX có điểm gì nổi bật?

Phương pháp giải:

Xem lại kiến thức mục 2a 

Lời giải chi tiết:

1. Những sự kiện tiêu biểu trong phong trào giải phóng dân tộc ở In-đô-nê-xi-a từ nửa sau thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX.

- Tháng 10 – 1873 Nhân dân A-chê anh dũng chiến đấu chống 3.000 quân Hà Lan đổ bộ lên vùng này.

- 1873-1909 Khởi nghĩa nổ ra ở TâyXu-ma-to-ra.

- 1878-1907 Khởi nghĩa nổ ra ở Ba Tác.

- 1884-1886 Khởi nghĩa nổ ra ở Ca-li-man-tan.

- Năm 1890 Nổ ra cuộc khởi nghĩa do Sa-min lãnh đạo.

- Đầu thế kỉ XX Phong trào đấu tranh của công nhân phát triển với sự ra đời của Hiệp hội công nhân đường sắt (1905), Hiệp hội công nhân xe lửa (1908), Đảng Cộng sản In-đô-nê-xi-a (1920)

2. Phong trào giải phóng dân tộc ở Phi-líp-pin từ nửa sau thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX 

- Năm 1872: Nhân dân thành phố Ca-vi-tô nổi dậy khởi nghĩa chống thực dân Tây Ban Nha, làm chủ thành phố này trong 3 ngày. Cuối cùng, cuộc khởi nghĩa thất bại.

- Cuối thế kỉ XIX, Trong phong trào giải phóng dân tộc đã xuất hiện hai xu hướng: cải cáchcủa Hô-xê Ri-đan và xu hướng bạo động của Bô-ni-pha-xi-ô. Cả hai xuhướng này đều khơi dậy ý thức dân tộc, chuẩn bị tiền đề cho cao tràocách mạng sau này.

- 1896-1898: Cuộc cách mạng bùng nổ, lật đổ ách thống trị của thực dân Tây Ban Nha, đưa đến sự ra đời nước Cộng hoà Phi-líp-pin, nhưng sau đó lại bị Mỹ thôn tính.

? mục 2 b

Trả lời câu hỏi mục 2b trang 68 sách giáo khoa Lịch sử và Địa lí 8 KNTT

Hãy nêu những nét chính trong phong trào đấu tranh giành độc lập của ba nướcĐông Dương từ nửa sau thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX. 

Phương pháp giải:

Xem lại kiến thức mục 2b 

Lời giải chi tiết:

- Ở Việt Nam, cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược nổ ra ngay từ giữa thế kỉ XIX, nổi bật là phong trào Cần vương (1885 – 1896), khởi nghĩa nông dân Yên Thế (1884 –1913). Sang đầu thế kỉ XX, phong trào giải phóng dân tộc theo khuynh hướng dân chủtư sản với hai xu hướng chính là bạo động và cải cách.

- Ở Cam-pu-chia, nhiều cuộc khởi nghĩa của nhân dân đã nổ ra, tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa do A-cha Xoa lãnh đạo (1864 – 1865), cuộc khởi nghĩa dưới sự chỉ huy của nhàsư Pu-côm-bô (1866 – 1867)... Đặc biệt, cuộc khởi nghĩa do Hoàng thân Xi-vô-tha đứng đầu (1885 – 1895) đã gây cho Pháp nhiều thiệt hại lớn.

- Ở Lào, nhân dân đã nổi dậy đấu tranh chống Pháp, tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa của nhân dân Xa-van-na-khét do Pha-ca-đuốc lãnh đạo (1901), cuộc khởi nghĩa ở cao nguyên Bô-lô-ven (1901 – 1907).

- Nhân dân Việt Nam ở Nam Bộ và Tây Nguyên đã đoàn kết, phối hợp chiến đấu vớinhân dân Cam-pu chia, Lào chống Pháp. Đây là những biểu hiện bước đầu của liênminh chiến đấu ba dân tộc chống kẻ thù chung.

Luyện tập 1

Trả lời câu hỏi Luyện tập trang 68 sách giáo khoa Lịch sử và Địa lí 8 KNTT

1. Hãy lập và hoàn thành bảng thống kê (theo gợi ý dưới đây) về một số cuộcđấu tranh tiêu biểu của nhân dân Đông Nam Á chống chủ nghĩa thực dân. 

2. Theo em, vì sao liên minh chiến đấu giữa nhân dân ba nước Việt Nam – Lào- Cam-pu-chia được hình thành ngay từ cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX? 

Phương pháp giải:

Xem lại kiến thức trong mục 1, 2 

Lời giải chi tiết:

1. Bảng thống kê (theo gợi ý dưới đây) về một số cuộcđấu tranh tiêu biểu của nhân dân Đông Nam Á chống chủ nghĩa thực dân

2. Liên minh chiến đấu giữa nhân dân ba nước Việt Nam – Lào- Cam-pu-chia được hình thành ngay từ cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX vì

- Ba nước có chung kẻ thù: thực dân Pháp xâm lược

- Ba nước có nguồn gốc, lịch sử lâu đời gắn bó, đoàn kết

Vận dụng 1

Trả lời câu hỏi Vận dụng trang 68 sách giáo khoa Lịch sử và Địa lí 8 KNTT

Có ý kiến cho rằng: Vào nửa sau thế kỉ XIX, thực dân phương Tây đến Ấn Độ và các nước Đông Nam Á là để “khai hoá văn minh”? Em đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao?

Phương pháp giải:

Dựa vào mục đích của các nước thực dân phương Tây 

Lời giải chi tiết:

Em không đồng ý với ý kiến đó, vì

- Mục đích các nước phương Tây đến Ấn Độ và các nước Đông Nam Á là để xâm lược và mở rộng thị trường

- Các chính sách cai trị, bóc lột và hành động xâm lược của các nước thực dân đã tạo nên các phong trào đấu tranh ở các nước.