Từ đa nghĩa là gì? Cách nhận biết từ đa nghĩa - Văn 6

Từ đa nghĩa là từ có nhiều nghĩa, trong đó có nghĩa gốc và nghĩa chuyển.

- Nghĩa gốc là nghĩa xuất hiện trước, làm cơ sở để hình thành các nghĩa khác.

- Nghĩa chuyển là nghĩa được hình thành trên cơ sở nghĩa gốc.

Ví dụ: từ “đi” trong hai ví dụ sau là từ đa nghĩa:

- Hai cha con bước đi₁, trên cát.

- Xe đi₂ chậm rì.

"Đi₁” là nghĩa gốc, chỉ hành động của người hay động vật tự di chuyển bằng những động tác liên tiếp của chân.

“Đi₂” là nghĩa chuyển, chỉ hoạt động di chuyển của phương tiện vận tải trên một bề mặt.

Nếu từ đồng âm là các từ có âm giống nhau nhưng nghĩa khác nhau, không liên quan với nhau thì với trường hợp từ đa nghĩa, các nghĩa khác nhau của một từ lại có liên quan với nhau.

Ví dụ:

(1) Tôi ăn cơm.

(2) Xe này ăn xăng nhiều.

Từ ăn trong ăn cơm có nghĩa là “tự cho vào cơ thể thức nuôi sống", còn trong ăn xăng có nghĩa là “tiếp nhận cái cần thiết cho sự hoạt động". Có thể thấy rõ hai nghĩa này liên quan với nhau. Như vậy ở đây có một từ ăn được dùng với hai nghĩa khác nhau. Nhờ sự kết hợp giữa từ đa nghĩa với những từ khác trong câu, người đọc (người nghe) có thể nhận biết nghĩa nào của từ đa nghĩa được sử dụng.